“Η πρωία της 15ης Αυγούστου ευρίσκει όλους τους κατοίκους επί ποδός. Λαμπροφορούντες ούτοι, συν γυναιξί και τέκνοις, προσέρχονται εις τη εκκλησίαν, ότε και, μετά την λήξιν της θείας λειτουργίας, παρακολουθούσιν ή μετέχουσι της εν τη πλατεία διασκεδάσεως. Αλλ’ η -κάτω αυτή – συνοικία ενεργητικώτερον συμπανηγυρίζει. Καθήκον εις πολλούς επιβάλλει και την εις φιλικάς ή συγγενικάς οικογενείας επίσκεψιν, ίνα χαιρετίζοντες αυτάς ευχηθώσι την επί « έτη πολλά» υγείαν και ευτυχίαν. Συνήθως δε οι νέοι καθ΄ομάδας προσερχόμενοι ευρίσκουσι φιλικωτάτην υποδοχήν και φιλόφρονα περιποίησιν : τράπεζα μεστή προκλητικών εδεσμάτων, πρόχειρα γλυκά εις τεμάχια, χυμονικό, πεπόνι, μεζέδες από κοκορέτσι, σπληνάντερο και κρέας ψητό, ποτήρια ρακής και οίνου άπαντα εις την διάθεσίν των. Αποχαιρετίζοντες δε, σκόπιμον κρίνουσι να χορεύωσι προς στιγμήν ελληνικόν χορόν «με τραγούδι» ή τη συμφωνία οργάνων, εάν έχωσιν. Σπεύδουσι να περατώσωσι τας απαραιτήτους επισκέψεις, διότι έτερον καθήκον καλεί αυτούς. Οφείλουσι να περιποιηθώσι τους εκ γειτονικών χωρίων ελθόντας να μετάσχωσι του πανηγυρισμού.
Οι δε ευπορούντες και δυνάμενοι περισσοτέρους να φιλοξενήσωσι πανηγυριστάς, καλούσι και την -μόνην ενίοτε- ομάδα μουσικών οργάνων, υπό την ηθικήν όμως υποχρέωσιν, ίνα, κατά την ώραν ενάρξεως του πανδήμου χορού, ευρίσκωνται ταύτα – διαθέσιμα πλέον εις το κοινόν – εις την πλατείαν όπου και το «χοροστάσι» και τούτο προς αποφυγήν ανωμάλου εξελίξεως της πανηγύρεως.
Όθεν αι πανηγυρίζουσαι οικογένειαι φθάνουσι κατά την συνήθη (5η μ.μ.) ώραν αποτελούσι ούτως ειπείν, τον πυρήνα του χορού, όστις τη βαθμιαία συμμετοχή και άλλων, ανδρών και γυναικών ( αι γυναίκες λαμβάνουσι θέσιν εις το τέλος, άπαντες άνευ επαφής χειρός κρατούνται δια μανδηλίων, κατά δε τους ελιγμούς αποσύρονται), εξελίσσεται εις τον μέγαν κυκλικόν χορόν, τη συνοδεία πάντοτε μουσικών οργάνων.
Άνδρες, γυναίκες, παιδιά, άπαντες οι κάτοικοι , καταλαβόντες το περιθώριον της πλατείας, μετ’ ενδιαφέροντος παρακολουθούσι τους χορεύοντας. Ο εκάστοτε αριθμός των μετεχόντων εγγίζει τους 150, το θέαμα είναι εξαιρετικόν, χάρμα ιδέσθαι! Υπερεκατόν, εν συνεχεία ευσταλείς φουστανελλοφόροι με τας ωραίας αυτών ελληνικάς ενδυμασίας, με τας χιονολεύκους φουστανέλλας εις εκάστην ρυθμικήν και με χάριν γινομένην κίνησιν του χορού παρουσιάζουσιν ευχάριστον θέαμα, θέαμα λευκάζοντος αφρού, ελαφρώς κυματιζούσης θαλάσσης.
Ο πρώτος σύρας και περατώσας τον χορόν δεν αποχωρεί, αλλά παραχωρών εις τον δεύτερον την θέσιν του, ως είθισται, καταλαμβάνει την προ του τελευταίου θέσιν. Και τούτο διότι ως τελευταίος προτιμάται άκρως ευυπόληπτον πρόσωπον, ίνα, μετά θάρρους και άνευ συστολής προσερχόμεναι, μετέχωσι του χορού και αι γυναίκες. Ολίγον προ του τερματισμού, αποσυρομένων των μουσικών οργάνων, ο χορός εξακολουθεί με δημώδη άσματα, προσδίδοντα και κανονίζοντα την ευρυθμίαν εις τους απ’ άκρου εις άκρον συνοδεύοντας ταύτα χορευτάς, οίτινες – του πρώτου οδηγούντος- κυκλούντες άμα εις ελιγμούς μεταβάλλουσι τον απλούν κυκλικόν χορόν εις το επιχώριο «διπλοκάγκελλο».
Τούτον μετά ημισείαν περίπου ώραν διαλυθέντα, διαδέχονται συγκροτήματα μικρότερων κυκλικών , ανδρών και γυναικών, χορευόντων υπό την ανάκρουσιν μουσικών οργάνων, και νεανίδων χορευουσών συνωδία επιχωρίων, κατά πάντα επιχαρίτων ρυθμικών ασμάτων. Αλλ’ η διάρκεια αυτών παρατείνεται, εφ’ όσον η μέριμνα διά την κατ’ οίκον φιλοξενίαν και περιποίησιν των ξένων επιτρέπει, άμα δε και η διά την επομένην ημέραν του πανηγυρισμού συνέχεια…..”
(Πηγή : ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ, Ν. Παπακώστα, Αθήναι, 1967)
Στη φωτογραφία “Καγκελάρι στους Μελισσουργούς στις αρχές της δεκαετίας του ’50 (;)” (Φωτο από αρχείο Ε.Κ.)
