Ο Α. Κουτσούκαλης για τον Γ. Μαντζούκη

Για τον Γ. Ματζούκη, Ταγματάρχη Π/Ζ από τη Σεκλίστα Άρτης, έχουν γραφτεί πολλά και διάφορα. Και τούτο γιατί ξεκίνησε σαν μέλος του ΕΑΜ και αργότερα μεταπήδησε στον ΕΔΕΣ.

Ήταν στο σπίτι του Γ. Ματζούκη που στις 29 του Σεπτέμβρη του 1942 οργανώθηκε μια πλατιά σύσκεψη των παραγόντων της περιοχής του Άνω Ραδοβιζίου όπου συγκεντρώθηκαν περίπου 35 κάτοικοι των γύρω χωριών, μαζί με στελέχη του ΕΑΜ Άρτης όπως οι Άγγελος Πίσπιρης, Γιώργος Αναγνωστάκης, Μίμης Γεωργονίκος, Αλέκος Κουτσούκαλης κ.α. (ο Κουτσούκαλης αναφέρει όλους τους συμμετέχοντες ονομαστικά). Στη συγκέντρωση αυτή ήλθε και η πληροφορία για την εμφάνιση του Ν. Ζέρβα (με το ψευδώνυμο Νίκος Σουλιώτης) στα χωριά του Βάλτου με σκοπό να δημιουργήσει αντάρτικο. Ο Γ. Ματζούκης το γνώριζε καθώς σύμφωνα με τον Αποστόλη Παπακώστα στις 11 Σεπτεμβρη  του 42 ο Ν. Ζέρβας του παρέδωσε 5 επιστολές για διάφορα πρόσωπα στα χωριά των Ραδοβιζίων, μια από τις οποίες απευθύνονταν προς τον Γ. Ματζούκη.

Στις 12 Οκτωβρίου του 1942 ο Γ. Ματζούκης προσχώρησε στον ΕΔΕΣ  ύστερα από συνάντηση που είχε με το στρατηγό Ζέρβα στο σπίτι του στη Σεκλιστα.

Στις 28 Νοέμβρη του 42, σε σύσκεψη στελεχών του ΕΑΜ στην Κάτω Καλεντίνη ενεκρίθη από τα παρόντα στελέχη (χωρίς να έχουν καμιά αρμοδιότητα) η διαγραφή από το ΕΑΜ του ταγματάρχη Γ. Μαντζούκη και η δημοσίευσή της διαγραφής του στον Τύπο «….για συνεργασία με τον κατακτητή, με το παρακάτω περιεχόμενο : Ο ταγματάρχης Γ.Μ. που ήταν παλιός γνώριμος του Ζέρβα και είχε χρηματίσει υπασπιστής του στα 1925 -1926, παίρνει μυστική εντολή του για να εκθέσει το ΕΑΜ, του οποίου ήταν στέλεχος και παρουσιάζεται στους Ιταλούς τον Οκτώβρη του 1942, ζητώντας όπλα για να χτυπήσει δήθεν τον Ζέρβα. Αυτό ήταν μια  από τις σοβαρότερες προβοκάτσιες του Ζέρβα, που ήθελε να έχει στα χέρια του έγγραφα στοιχεία συνεργασίας του ΕΑΜ με τον κατακτητή».

Αργότερα στη συνεδρίαση του γραφείου της Περιφερειακής Επιτροπής του ΕΑΜ επικρίθηκε αυστηρά η πρωτοβουλία αυτή χωρίς την έγκριση των μελών του γραφείου και τέθηκαν ορισμένα ερωτήματα όπως 1) το γιατί δεν κλήθηκε, σαν στέλεχος του ΕΑΜ, σε απολογία για την πράξη του, 2) με ποια στοιχεία έγινε μια τέτοια κατηγορία σε βάρος του καθώς ήταν ένας μόνιμος αξιωματικός πάντα πιστός στις δημοκρατικές ιδέες και την πατρίδα του, 3) γιατί πάρθηκε η απόφαση της διαγραφής του από ένα αναρμόδιο όργανο, 4) γιατί δεν ελήφθησαν υπόψιν οι συνέπειες μιας τέτοιας πράξης και τέλος 5) το σκεπτικό της απόφασης που κατηγορούσε  ανοιχτά τον Ζέρβα, ότι προέτρεψε τον Γ.Μ. να παραδοθεί στους Ιταλούς και αποτελούσε μια από τις μεγαλύτερες προβοκάτσιες του Ζέρβα  ενάντια στο ΕΑΜ, χωρίς κανένα αποδεικτικό στοιχείο, θα τορπίλιζε κάθε προσπάθεια για ενότητα ή συντονισμό της δράσης των δυο αντιστασιακών οργανώσεων».

Οι Ιταλοί εν τω μεταξύ, μάθαιναν όλες τις κινήσεις των οργανώσεων και στο τέλος του Οκτώβρη του 42, αποφάσισαν να κινηθούν προς τα χωριά στο Ραδοβίζι, να κάνουν συλλήψεις και να χτυπήσουν το κίνημα. Ένα ολόκληρο τάγμα κινείται στην αρχή προς το Βουργαρείλ και μετά προς το Ραδοβίζι καίγοντας σπίτια, κάνοντας συλλήψεις και αρπάζοντας το βιός των κατοίκων. Στη συνέχεια ο διοικητής του Ιταλικού τάγματος έστειλε ένα γράμμα στον Μαντζούκη με το οποίο τον καλούσε «…να παρουσιαστεί σε αυτόν για μια πρόχειρη και ολιγόλεπτη ανάκριση και του έδινε το λόγο της στρατιωτικής του τιμής ότι θα τον άφηνε ελεύθερο και οι Ιταλοί θα αποχωρούσαν από την περιοχή. Αν όμως μέχρι την 6η πρωινή δεν παρουσιαστεί θα εκτελεστούν οι συλληφθέντες κάτοικοι  και θα καούν όλα τα χωριά της περιοχής του».  Η απόφαση του Μαντζούκη να παρουσιαστεί στον Ιταλό ήταν άμεση και ενστικτώδικη  όπως την επέβαλε η ανατροφή του και η παράδοση της οικογένειάς του. Φυσικά βέβαια ο Ιταλός συνταγματάρχης δεν κράτησε το λόγο του, τον πήρε αιχμάλωτο και τον έσερνε μαζί του για να επιστρέψει ακίνδυνα στην Άρτα. Επομένως. Σύμφωνα με τον Α. Κουτσούκαλη το σκεπτικό της απόφασης διαγραφής του Γ. Μ. από το ΕΑΜ σαν προδότη και συνεργάτη των Ιταλών αποτελεί βάναυση κακοποίηση της αλήθειας…..

Και συνεχίζει ο Κουτσούκαλης «….Ο Μαντζούκης, αφού πέτυχε τον πρώτο αντικειμενικό του στόχο με άμεσο κίνδυνο της ζωής του  – έσωσε τους συλληφθέντες κατοίκους από την εκτέλεση και τα χωριά της περιοχής από την πυρπόληση – τώρα σκέφτηκε να γλυτώσει και τη ζωή τοτ. Γι’ αυτό κατέφυγε  σε ελιγμό, εκεμεταλλεύτηκε το φόβο των Ιταλών από τα χτυπήματα των ανταρτών, τους υποσχέθηκε ότι θα συγκροτήσει αντιαντάρτικες ομάδες που θα εξοπλιστούν από τους Ιταλούς , με σκοπό τα όπλα που θα πάρει να τα στρέψει τελικά εναντίον τους. Όπως και έγινε. Η παρουσία του Γ. Μ. στους Ιταλούς δεν ήταν προδοσία αλλά αναγκαστική πράξη. Και παρά τη διαγραφή του, δεν παρασύρθηκε ποτέ από τον πόθο της εκδίκησης”.

Ο Γεώργιος Μαντζούκης του Γεωργίου, Τ/χης (ΠΖ) ε.α. που γεννήθηκε στη Σεκλίστα Τετραφυλλίας Άρτας το 1896, του Ε.Δ.Ε.Σ. εκτελέσθηκε από τον Ε.Λ.Α.Σ., λόγω της ιδιότητάς του ως Αξιωματικού, στη Χώσεψι Άρτας στις 9 Ιουνίου 1944. (Πηγή : Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΑΡΤΑΣ, Α. Κουτσούκαλης, Αθήνα, 1983)

Μπορείτε να διαβάσετε περαιτέρω στο λινκ https://doxesdespotatou.com/o-tagmatarchis-georgios-matzoykis/

Στη φωτογραφία του Κώστα Μπαλάφα “Ερείπια κατοικιών. Ζαγόρι μετά το πέρασμα του κατακτητή, 1942-1944 Κώστας Μπαλάφας (ΦΑ_14_24)”, Μουσείο Μπενάκη

Δημοσιεύθηκε στην Η Άρτα στην κατοχή και την Αντίσταση. Αποθηκεύστε τον μόνιμο σύνδεσμο.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *