Ο Βασίλης Τσολιάς ανέλαβε κέντρο διασκέδασης ΚΙΛΚΙΣ το 1932 και το λειτούργησε σαν καφενείο, αλλά είχε τη φαεινή ιδέα τα βράδια να κάνει προβολές ταινιών. Η έβδομη τέχνη ήταν πρωτόγνωρη για την Άρτα κι έτσι μάζευε κόσμο. Με τον καιρό η αίθουσα έγινε αμιγώς κινηματογράφος και πήρε το όνομα Ορφέας. Ήταν ο πρώτος κινηματογράφος της Άρτας και ο Βασίλης Τσολιάς που πριν εξασκούσε το επάγγελμα του κουρέα, καυχιόνταν αργότερα πως υπήρξε ένας από τους αρχαιότερους κινηματογραφιστές της Ελλάδας.
Ο Ορφέας καταλάμβανε το χώρο του σημερινού ξενοδοχείου ΚΡΟΝΟΣ. Είχε πρώτα μια μηχανή PREVOST ασημί και μετά μια A.E.G γερμανική. Μηχανικός ήταν ο Νίκος Κατσαντάς, προσωπικό είχε τον Κώστα Ρίγγα που χάθηκε νωρίς και μετά τα αδέλφια του Μάχο και Ράκια, ενώ ο μικρός Νίκος πουλούσε ξηρούς καρπούς. Στο ταμείο ήταν συνήθως η σύζυγος του Τσολιά η Ευθυμούλα.
Η αίθουσα είχε 320 ξύλινες καρέκλες και εξώστη. Η μαρίδα έπιανε τον εξώστη και τα πιτσιρίκια τις πρώτες σειρές. Πριν σβήσουν τα φώτα μαίνονταν ο πόλεμος με τα στραγάλια, ενώ οι αδέσποτες εύρισκαν κυρίες και κύριους.
Εκτός από προβολές εκεί γίνονταν θεατρικές παραστάσεις, πολιτικές συγκεντρώσεις, φιλολογικά πρωινά, συναυλίες της φιλαρμονικής, αποκριάτικοι χοροί. Εκεί οι γερμανοί μάζεψαν τους εβραίους την αποφράδα 24η Μαρτίου του 1944.
Στον Ορφέα έκανε την πρώτη του εμφάνιση ο Νίκος Ρίζος σε μια ερασιτεχνική παράσταση το Μάιο του 1944, που τη δεύτερη μέρα οι κατακτητές την διέκοψαν στήνοντας μπλόκο έξω από το θέατρο.
Οι γυναίκες ηθοποιοί των περιοδευόντων θιάσων που παίζανε στον Ορφέα δεινοπαθούσαν, γιατί κάποιοι μάγκες που κάθονταν στις πρώτες σειρές με μακριές βέργες τους σήκωναν τα φουστάνια.
Εκεί παίχτηκε το 1966 το τολμηρό θεατρικό έργο «ο εραστής της Λαίδη Τσάτερλι» από αθηναϊκό θίασο, με τη διακριτική γυμνή εμφάνιση της Μόνικας Βασιλείου, αδελφής του μετέπειτα προέδρου δημοκρατίας της Κύπρου.
Εγώ θυμάμαι τον δόκτορα Βαλκάντρα, τον φακίρη με το σαρίκι, που εξαφάνιζε την όμορφη βοηθό του κι έβγαζε περιστέρια και κουνέλια μέσα από άδεια κουτιά.
Συχνά οι καθηγητές του γυμνασίου κάνανε έφοδο στις προβολές για να συλλάβουν μαθητές, που παραβαίνοντας την απαγόρευση του σχολείου παρακολουθούσαν τη ταινία. Πολλές φορές μάλιστα οι θρασύτατοι λειτουργοί της εκπαίδευσης, ζητούσαν να διακοπεί η προβολή, να ανάψουν τα φώτα, για να εντοπίσουν τα κουρεμένα κεφάλια των γυμνασιόπαιδων. Οι μαθητές προσπαθούσαν να το σκάσουν πηδώντας από τα παράθυρα με κίνδυνο να τραυματιστούν. Την άλλη μέρα στο γυμνάσιο έπεφταν σφαλιάρες και καμπάνες.
Κινηματογραφικά ο Ορφέας τίμησε ιδιαιτέρως τις παραγωγές της Τσινετσιτά κι έτσι πέρασαν αρκετοί Ηρακλείδες και Μασίστες από την οθόνη του. Κάθε Πάσχα έφερνε τα Πάθη του Χριστού σε διαφορετική βερσιόν. Λέγεται δεν πως όταν ο κυρ Βασίλης μια χρονιά ανακάλυψε πως η κόπια ήταν σκάρτη , πήγε στον ΟΤΕ και έστειλε το ακόλουθο τηλεγράφημα “Ιησούς κατεστραμμένος , αποστείλατε έτερον”.
Με τον καιρό, ο έμπειρος πλέον κινηματογραφιστής, άρχισε να εκτιμάει τις καλές ταινίες και να προσφέρει ποιότητα στο κοινό της πόλης. Κάθε καλή ταινία την χαρακτήριζε με τη λέξη «κολοσσός», κι όταν δεν τύχαινε καλής αποδοχής από τον κόσμο, στενοχωριόνταν όχι τόσο για τα εισιτήρια που δεν έκοβε, αλλά γιατί οι συμπατριώτες του δεν είχαν γούστο και ευαισθησία. Τον είχα ακούσει να λέει «Τι περίεργο είναι το κοινό, φέρνω ένα αριστούργημα με βραβεία και διακρίσεις και δεν καταδέχονται να το δουν και στην οποιαδήποτε σαχλοκωμωδία δημιουργούν το αδιαχώρητο».
Ο Ορφέας έκλεισε το 1969 και μετά από λίγο κατεδαφίστηκε. Ο κυρ Βασίλης πέθανε το 1974 αφού παρέδωσε τη σκυτάλη στο ΡΕΞ. Η νεκρική πομπή πέρασε από την πλατεία Κιλκίς. Τότε ο Γαρίφαλος Σκορδής βγήκε έξω από το μαγαζί του και καταφανώς συγκινημένος φώναξε προς το νεκρό: «Κυρ Βασίλη αποχαιρέτα το Κιλκίς».
(Για τον κινηματογράφο Ορφέα έχει γράψει ο Νίκος Ρίγγας στο βιβλίο του «οι ερωτικοί» -απ’ όπου είναι και η φωτο- και ο Πολέμαχος Πασχαλίδης στην πτυχιακή του εργασία)
Το άρθρο είναι του κ. Σωτήρη Σαρλή (@Sotirios Sarlis ), όπως δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιό του στις 21/12/2018.
Στη φωτογραφία ” Ο Μάχος με τις ζωγραφιές του” (Πηγή : ΟΙ ΕΡΩΤΙΚΟΙ, Ν. Ρίγγας, Αθήνα, 1996)
Πίνγκμπακ: Βασίλης Τσολιάς - Ο πρώτος κινηματογραφιστής - Δόξες Αγήραντες του ΔεσποτάτουΔόξες Αγήραντες του Δεσποτάτου