Στο συντριβάνι της πλατείας….

Δημοσιεύθηκε την 25 Μαΐου 2023 από Anastasia Karra

Μια και σύντομα πρόκειται να το ξαναδούμε στην κεντρική πλατεία της πόλης, με ίσως πιο σύγχρονη μορφή, ας θυμηθούμε πως ήταν παλιότερα, όταν ακόμη δεν είχε μπει γύρω του το μεταλλικό κιγκλίδωμα που απέτρεπε τα παιδιά από το να πλησιάζουν κοντά στο νερό και πίσω του υπήρχε ένας πολύ όμορφος μικρός κήπος……

Στη φωτογραφία : 21 Ιανουαρίου 1970 – Ο Γιάννης Χουλιάρας και ο Γιάννης Νάκας στην Πλατεία Ζέρβα στην Άρτα, δίπλα στο συντριβάνι…απ’ ότι φαίνεται ο φωτογράφος προσπάθησε να δημιουργήσει την αντανάκλασή τους μέσα στο νερό…Πίσω τους ο μικρός κήπος με τον φοίνικα και τους θάμνους. (Φωτο από αρχείο Γιάννη Νάκα)

Μπορείτε να δείτε το συντριβάνι και στο λινκhttps://doxesdespotatou.com/to-syntrivani-stin-kentriki-plateia/

Δημοσιεύθηκε στη Οι Πλατείες | Σχολιάστε

Το μαγαζί του Θόδωρου Βασιλακόπουλου στην πλατεία Σκουφά

Δημοσιεύθηκε την 25 Μαΐου 2023 από Anastasia Karra

Το σημερινό Εν Άρτη, υπήρξε καφενείο και κέντρο διασκέδασης ήδη από το 1850, υπό τη διεύθυνση τότε του Θόδωρου Βασιλακόπουλου με συνεταίρο τον Μαστρογιάννη από τους Μελισσουργούς. Το μαγαζί λειτούργησε μέχρι το 1943, που ο ένας από τους γιούς του Θ. Βασιλακόπουλου, ο Αποστόλης, σκοτώθηκε. Το μαγαζί ήταν ένα από τα ονομαστά κέντρα διασκέδασης της πόλης εκείνη την εποχή. Το 1938 είχαν έρθει στο μαγαζί οι «Μποέμ», ο Φώτης Πολυμέρης (18 χρονών τότε), ο Γιάννης Βέλλας, ο Μιχάλης Χάλαρης, ο Γιάννης Δέδες (κιθαρίστας του Βασίλη Τσιτσάνη), ο Τάκης Παναγιωτόπουλος, ο Δημήτρης Καββαδίας. Έπαιζαν δε τρείς βραδιές συνέχεια…..

Αργότερα, από το 1949 και μετά, το μαγαζί λειτούργησε υπό τη διεύθυνση των αδελφών Κώστα &  Βίκτωρα Σακκά.  Πλήθος τραγουδιστών της εποχής πέρασαν από το πάλκο του : ο Αττίκ, ο Γούναρης, ο Μπιθικώτσης, η Πόλυ Πάνου (μικρή, 15 χρονών, το 1953), η Μαριάννα Χατζοπούλου, ο Γιώργος Μητσάκης, το Αθηναϊκό «Τρίο Τίκο» στις 10 Αυγούστου του 1958, ο Περικλής Βάγιας με την κιθάρα του, ο βιρτουόζος μπουζουξής και μεγάλος ρεμπέτης Νότης Λογοθέτης με την μπριόζα Ρίτα, η Πόπη Άλβα, η Μαίρη Πορτοκάλη, η Δανάη κ.α. (Οι πληροφορίες είναι από το αρχείο του Κ. Μπανιά για τα παλιά καφενεία και κέντρα διασκέδασης της Άρτας)

Στη φωτογραφία «Περιμένοντας την Πόλυ Πάνου, το 1953. Από δεξιά Νίκος Κατσαντούρης,  Παντελής Τσιρώνης, Σακκάς, Χρήστος Κατσαράμπης, Δημήτρης Παπαγιάννης». (Η φωτογραφία είναι από το αρχείο του Fotis Katsarabis, όπως δημοσιεύτηκε στην ομάδα Παλιές Φωτογραφίες Άρτας.

Δημοσιεύθηκε στη Η μουσική, τα σινεμά και το ερασιτεχνικό θέατρο στην Άρτα | Σχολιάστε

Τα καφενεία της Άρτας (δ’ μέρος)

Δημοσιεύθηκε την 25 Μαΐου 2023 από Anastasia Karra

“……Στην Πλατεία Ωρολογίου (εκεί που είναι σήμερα η αυλή του 2ου Δημοτικού Σχολείου), την παλιότερη πλατεία της Άρτας μαζί με το Μονοπλιό, υπήρξαν κάποια καφενεία που σέρβιραν και πατσά. Εκεί ήταν το στέκι των «Μπαντήδων». Μπαντήδοι λέγονταν οι νταήδες και αγαπητικοί. Ονομαστό στέκι τους ήταν το καφενείο του «Κυρίτση» που σέρβιρε και πατσά ριγανάτο, όπως γράφει ο Κ. Μπανιάς και λειτούργησε μέχρι το 1958. Μάλιστα ένα τετράστιχο λέει :

Στόπα και στο ξαναλέω

να μην στο ξαναπώ

στην πλατεία του Κυρίτση,

βρε να μη σε ξαναδώ….

(Πηγή : (Πηγή : ΣΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΤΑ ΓΥΡΙΣΜΑΤΑ, Γ. Κουτσούμπας, Αθήνα, 2004)

Στη φωτογραφία η Πλατεία Ωρολογίου στις 27 Μαρτίου 1947, όπως διαμορφώθηκε μετά το 1932 με την ανέγερση τοτ 2ου Δημοτικού Σχολείου Άρτης. (Φωτογραφία Στ Μαλικόπουλου – Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη, από το Λεύκωμα ΠΡΟΤΑΣΗ).

Δημοσιεύθηκε στη Το εμπόριο στην Άρτα | Σχολιάστε

Καλύβες και στρούγκες…..

Δημοσιεύθηκε την 24 Μαΐου 2023 από Anastasia Karra

“Καλύβες και στρούγκες πέτρινες θα μείνουν στο διάβα των αιώνων για να αποτυπώνουν το μόχθο των ποιμένων να χορτάσουν ψωμάκι. Η στρούγκα στους Οβορούς. Στο άρμεγμα ο Μήτσιος Ι. Τασηνίκος και ο Μητρέλιας Α. Τασηνίκος. Ο Βασίλης Σ. Καρατζένης “κεντάει” τα πρόβατα. Ιούνιος 1986″.  (Φωτο & σχόλιο από το βιβλίο του Ν. Καρατζένη Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΝΟΜΑΔΩΝ ΤΩΝ ΠΡΑΜΑΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΒΟΥΝΟΚΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ, Ιωάννινα, 2009)

Δημοσιεύθηκε στη Ποιμενική Ζωή | Σχολιάστε

Στα “Χίλια Εξήντα”

Δημοσιεύθηκε την 24 Μαΐου 2023 από Anastasia Karra

“Το κοπάδι του Λευτέρη Καραδήμα ζει στιγμές ευδαιμονισμού στο οροπέδιο ¨Στα Χίλια Εξήντα”. Στον ορίζοντα οι κορυφές του Κριάκουρα, όπου ακουμπούν τα σύνορα των Μελισσουργών, των Θεοδωριάνων και της Νεράιδας. Αύγουστος 1994″ (Φωτο & σχόλιο από το βιβλίο του Ν. Καρατζένη Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΝΟΜΑΔΩΝ ΤΩΝ ΠΡΑΜΑΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΒΟΥΝΟΚΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ, Ιωάννινα, 2009)

Δημοσιεύθηκε στη Ποιμενική Ζωή | Σχολιάστε

Κούρος σε στάνη στο Κομπότι

Δημοσιεύθηκε την 24 Μαΐου 2023 από Anastasia Karra

Κούρος στη στάνη του τσέλιγκα Γάκια Ν. Χήρα στο Κομπότι της Άρτας τον Μάη του 1993. Από αριστερά : Γιώργος Δ. Σιαπλαούρας, Γιάννης Δ. Τσιλιγιάννης, Βασίλης Γ. Τσιλιγιάννης, Δημήτρης Γ. Τσιλιγιάννης, Γάκιας Ν. Χήρας και Μήτρος Ν. Καψάλας. (Φωτο του Νίκου Καρατζένη, Ηπειρωτική Εταιρεία, 1993)

Δημοσιεύθηκε στη Ποιμενική Ζωή | Σχολιάστε

Οι μετακινήσεις του ποιμενικού πληθυσμού των Τζουμέρκων μετά την απελευθέρωση του 1881

Δημοσιεύθηκε την 24 Μαΐου 2023 από Anastasia Karra

“……..Ένα από τα πλέον σοβαρά προβλήματα που προέκυψαν μετά καθορισμό και των πρώτων συνόρων του ελληνικού κράτους το 1832 αλλά και των δεύτερων το 1881,  ήταν το ζήτημα που αντιμετώπισαν οι κτηνοτρόφοι κατά την μετακίνησή τους από και προς τα χειμαδιά.. Είναι γνωστό ότι οι κάτοικοι των ορεινών χωριών της επαρχίας των Τζουμέρκων της Ηπείρου συνήθιζαν να μεταφέρουν το χειμώνα τα κοπάδια  τους δυτικά και ανατολικά του ποταμού Άραχθου, στις πεδιάδες της Άρτας, της Πρέβεζας και της Αιτωλοακαρνανίας καθώς και στο Μαργαρίτι και την Παραμυθιά. Στις περιοχές αυτές μάλιστα μίσθωναν, κατά την πάγια τακτική των μετακινούμενων κτηνοτρόφων, βοσκές από τον προηγούμενο χρόνο. Το άρθρο 7 της σύμβασης του 1881, εξασφάλιζε στους ποιμένες, κατοίκους των χωριών που παρέμειναν στην οθωμανική επικράτεια, τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν, όπως και πριν, τα χειμαδιά του θεσσαλικού κάμπου. Η διάταξη αυτή αποσκοπούσε προφανώς στην ελεύθερη και κυρίως στην ατελή από τελωνειακούς δασμούς διακίνηση των ποιμνίων τους. Αντίθετα, δεν υπήρχε καμιά αναφορά για τους ποιμένες των ελληνικών επαρχιών που χρησιμοποιούσαν βοσκές στις γειτονικές οθωμανικές επαρχίες,  οι Οθωμανοί δηλαδή αρνούνταν να αποδεχτούν ότι ίσχυε και στη συγκεκριμένη περίπτωση, δηλαδή την αρχή της αμοιβαιότητας. Έτσι οι βοσκοί της Ηπείρου κυρίως, αντιμετώπισαν από την εποχή της κατάληψης σοβαρό δίλημμα. Φοβήθηκαν μήπως αν τους επιτρεπόταν η είσοδος στο οθωμανικό έδαφος, θα συναντούσαν έπειτα από τις οθωμανικές αρχές σοβαρά εμπόδια κατά την επάνοδο το ερχόμενο καλοκαίρι, εξαιτίας της γενικής απαγόρευσης που ίσχυε στη μεταφορά ζώων από τα οθωμανικά στα ελληνικά εδάφη. Άλλωστε το ίδιο πρόβλημα αντιμετώπιζαν ήδη και οι κάτοικοι της Άρτας που είχαν στείλει τα ποίμνια τους πριν από την κατάληψη στη δεξιά όχθη του  ποταμού. Δεν μπορούσαν, όπως είδαμε και πιο πάνω, να μεταφέρουν τα ζώα τους στην πόλη, με αποτέλεσμα να παρατηρηθεί η γνωστή έλλειψη σε σφάγια, κυρίως τους χειμερινούς μήνες, αφού τον Απρίλιο άρχιζε λογικά η επάνοδος των κοπαδιών στο ελληνικό έδαφος. Ένα χαρακτηριστικό πάντως, που επισημαίνεται στη διπλωματική αλληλογραφία, είναι ότι τα προσκόμματα που παρεμβάλλονταν από τις οθωμανικές αρχές δεν είχαν γενική εφαρμογή. Το γεγονός αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η αδιάλλακτη συμπεριφορά οφειλόταν κατά κύριο λόγο σε αυθαιρεσίες των κατά τόπους ιθυνόντων, όπως για παράδειγμα του καϊμακάμη της Φιλιππιάδας……” (Πηγή : Η ΟΡΟΘΕΤΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ ΤΟΥ ΑΡΑΧΘΟΥ, Α. Καρρά, Άρτα, 2022)

Στη φωτογραφία έγγραφο των βλαχοποιμένων της Ηπείρου προς τον Καποδίστρια στις 27 Σεπτεμβρίου 1829, με το οποίο ζητούν την εγκατάστασή τους στη θέση Παλαιομάνινα της Αιτωλοακαρνανίας, το οποίο υπογράφεται από τον Αθανάσιο Δημ. Κραψίτη και το οποίο έχει ως εξής:

«Αριθμός τις ποιμένων και γεωργών, οίτινες βιασμένοι από τας βαρβαρικάς τυραννίας των Τούρκων και βλέποντες αντίκρυ των την ελευθερίαν και ευδαιμονίαν του ελληνικού κράτους, ελευθερίαν και αυτοί ποθούμενοι, προστρέχουσι παρακαλούντες να ήθελε δεχθή και να τους δώσει τόπον διορισμένον εις τον οποίον να μετακομίσωσι τα φαμελίας, πρόβατα και λοιπά ζώα των, όσα με πολλούς κόπους και μεγάλους κινδύνους ηδυνήθησαν να διατηρήσωσι δια σπόρον.

Λοιπόν, ως πληρεξούσιον και τοποτηρητήν του εξοχωτάτου κυβερνήτου αναφέροντας εις την εκλαμπρότητά της θερμώς παρακαλούντας ει δυνατόν να ήθελε τους δοθή μιαν γνωστήν των θέσις, η οποία ονομάζεται Μάνινα και Ποδολοβίτζα επί Θέματος Ξηρομέρου, ην και άλλοτε εβάσταξεν ο ίδιος Σκουτέρης και παρακαλείται να ήθελε μας εφοδιάσει με τα προσηκούσας διαταγάς της προς τας εκεί πολιτικάς και πολεμικάς αρχάς, να τους γνωρίσουν Έλληνας και να τους υπερασπίζωνται κατά τα ιερά θεσπίσματα της Κυβερνήσεως. Μάλιστα, αν κρίνη εύλογον να ήθελε διατάξει τους εις την είσοδόν των καπεταναίους να μην τύχη και τους εμποδίσουν εις την Γράντζιαν, διότι τους προξενείτε μεγάλη δυστυχίαν.

Δια τούτο, παρακαλούμεν να γίνουν σφοδραί και τακτικόταται διαταγαί ώστε να λάβη το αίσιον και ευτυχές τέλος η αίτησίς μας. Θέλουν επακαλουθήσει και άλλοι πολλοί. Από εκείνα τα μέρη να φέρουν αρκετόν αριθμόν ζώων μόνον αποβλέπουσιν εις τον ίδιον Σκουτέρην, όστις είναι εις την πρώτην θέσιν, πώς και την γρηγοράτζαν θα απολαύση.

Επί τούτο, έστειλε εμέ τον ελάχιστον δούλον σας καθώς μοι δώσετε διαταγάς αμέσως να υπάγω να κινήσουν τα πρόβατα, διότι είναι ο καιρός των και μένω». (Πηγή : https://stroggyloboyni.blogspot.com/)

Τα κονάκια των Καραδημαίων από τα Πράμαντα στο “τσπι” Αστακού τον Μάιο του 1990. (Φωτογραφία του Νίκου Καρατζένη υπό τον τίτλο «Οι νομάδες κτηνοτρόφοι των Τζουμέρκων», Άρτα, 1991)

Δημοσιεύθηκε στη Ποιμενική Ζωή | Σχολιάστε

Περιμένοντας να αρχίσει ο χορός……

Δημοσιεύθηκε την 23 Μαΐου 2023 από Anastasia Karra

Έξω από την εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου & Ελένης στα Πιστιανά Άρτης, την δεκαετία του ’60, περιμένοντας να αρχίσουν τα κλαρίνα…… Την συντροφιά αποτελούν η οικογένεια του δάσκαλου Γεωργίου Καρρά και μέλη της οικογένειας Σφήκα. Ο κύριος με τα άσπρα μαλλιά είναι ο παλιός Πρόεδρος Πιστιανών Ευάγγελος Μήτσιος. Πίσω διακρίνεται μέρος του ναού….(Φωτο από αρχείο Γεωργίου Καρρά)

Δημοσιεύθηκε στη Η μουσική, τα σινεμά και το ερασιτεχνικό θέατρο στην Άρτα | Σχολιάστε

Η Μουσική κομπανία του Πέτρου Μπαρτζώκα στο Ξηροβούνι

Δημοσιεύθηκε την 23 Μαΐου 2023 από Anastasia Karra

Η μουσική κομπανία του Πέτρου Μπαρτζώκα από τη Ροδαυγή Άρτης, συμμετείχε σε πολλά πανηγύρια, γάμους και άλλες εκδηλώσεις της περιοχής. Στη φωτογραφία οι μουσικοί Λάμπρος Μιχαλόπουλος (βιολί), Πέτρος Μπαρτζώκας (ακορντεόν), Κώστας Μήτσιος – Κωτσογιάννος (βιολί), Φάνης Γεωργίου (κλαρίνο), Γιώργος Παππάς – Γιάκκας (λαούτο). (Πηγή σχολίου & φωτογραφίας https://xirovouni.com/)

Δημοσιεύθηκε στη Η μουσική, τα σινεμά και το ερασιτεχνικό θέατρο στην Άρτα | Σχολιάστε

Το πανηγύρι του Αγίου Κωσταντίνου στα Πιστιανά- Ξηροβούνι

Δημοσιεύθηκε την 23 Μαΐου 2023 από Anastasia Karra

Αν και δεν είμαι σίγουρη, νομίζω ότι πριν τη δικτατορία, η ημέρα της γιορτής των Αγίων Κωσταντίνου & Ελένης ήταν αργία, καθώς γιόρταζε και ο τότε βασιλιάς Κωσταντίνος. Η εκκλησία των Αγίων Κωσταντίνου & Ελένης στα Πιστιανά βρίσκεται σε ένα πλάτωμα, ανάμεσα σε τεράστιες καρυδιές. Εκεί στήνονταν κάθε χρόνο τρικούβερτο γλέντι με ψητά, χορό και τραγούδι. .Έξω από την εκκλησία, στη σκιά φτιαγμένη από φτέρες, ήταν απλωμένοι οι πάγκοι με τα ζαχαρωτά και τα παιγνίδια που μάζευαν γύρω τους το παιδομάνι σαν μελίσσι….Αναπόσπαστα μέλη της κομπανίας ο Κωτσογιάννος και ο Λάμπρος Μιχαλόπουλος, και οι δυο κάτοικοι των Πιστιανών. Το γλέντι ξεκινούσε με το σχόλασμα της εκκλησίας και κρατούσε μέχρι να πέσει ο ήλιος. Πολλές φορές συνεχίζονταν και αργότερα, το βράδυ, σε κάποιο από τα καφενεία του χωριού. Το χορό συνήθως άνοιγαν οι δάσκαλοι των Πιστιανών και ο Πρόεδρος του χωριού…. (Α. Καρρά)

Στη φωτογραφία κάποια χρονιά στα μέσα της δεκαετίας του ’60, η παρέα που άρχιζε το χορό. Πρώτος ο δάσκαλος του συνοικισμού Ποτιστικών, Μπάμπης Ανυφαντής, δεύτερος ο Πρόεδρος του χωριού Χρήστος Μήτσιος, τρίτος ο δάσκαλος του σχολείου στα Πλατάνια Γεώργιος Καρράς, πέμπτος ο Γιάννης Ανυφαντής (δάσκαλος κι αυτός), κ.α. (Φωτο από αρχείο Γ. Καρρά )

Δημοσιεύθηκε στη Η μουσική, τα σινεμά και το ερασιτεχνικό θέατρο στην Άρτα | Σχολιάστε