Μπιζάνι, το τοπίο….

Δημοσιεύθηκε την 17 Δεκεμβρίου 2022 από Anastasia Karra

1912-13 : “Υμπέρ Περνό / Φωτο Νο 6 – Μπιζάνι, το τοπίο”. (Πηγή :  Συλλογή Ηubert Pernot, ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, Φωτογραφίες 1898 – 1913, Από το Νεοελληνικό Ινστιτούτο της Σορβόννης, Εκδόσεις ΟΛΚΟΣ, Αθήνα, 2007)

Δημοσιεύθηκε στη Η Άρτα στους Βαλκανικούς Πολέμους | Σχολιάστε

Στο δρόμο προς τα Γιάννενα….

Δημοσιεύθηκε την 17 Δεκεμβρίου 2022 από Anastasia Karra

1912-13 – Κάρα του ελληνικού στρατού στο δρόμο προς τα Γιάννενα.  Δημιουργός φωτογραφίας Rhomaides – Zeitz, Αθήνα (Πηγή : http://eliaserver.elia.org.gr/)

Δημοσιεύθηκε στη Η Άρτα στους Βαλκανικούς Πολέμους | Σχολιάστε

Μετά τη μάχη….

Δημοσιεύθηκε την 17 Δεκεμβρίου 2022 από Anastasia Karra

Ο πανικός των Τούρκων μετά τη μάχη στα Πέντε Πηγάδια -The flight of the Turkish army after the battle of Pende Pigadia (Πηγή : http://istorya.ru/)

Δημοσιεύθηκε στη Η Άρτα στους Βαλκανικούς Πολέμους | Σχολιάστε

23 – 29 Οκτωβρίου – Μάχες στο Ανώγι και Τσαγκαρόπουλο – Κατάληψη των Πέντε Πηγαδιών (από την ιστορική μελέτη του Βύρωνα Δάβου – 4ο μέρος)

Δημοσιεύθηκε την 17 Δεκεμβρίου 2022 από Anastasia Karra

“…….Στο µέτωπο της Ηπείρου γίνονταν µεγάλες αψιµαχίες και η µανιώδη αντίσταση στο Ανώγι καθιστούσε την προέλαση των Ελληνικών στρατευµάτων στάσιµη, και παρέµεναν σε διαρκή µάχη. Το επίσηµο τηλεγράφηµα έλεγε:

Υπουργείον Στρατιωτικών Αθήνας

ΑΡΤΑ 23/10/1912

Χθες καθ’ όλην την ηµέραν διεξήγετο µάχη εις την θέσιν Ανώγι. Η µάχη εξακολουθεί και σήµερον γενικευθείσα σχεδόν καθ’ όλην την γραµµήν. Κατά την  χθεσινήν  µάχην  ετραυµατίσθη  επικινδύνως  ο  λοχαγός  του  πεζικού Παραµυθιώτης, όστις και απεβίωσεν σήµερον. Ωσαύτως εφονεύθησαν 3 στρατιώτες και ένας αντάρτης.

Ο Αρχηγός του Στρατού Ηπείρου Κ. ΣΑΠΟΥΝΤΖΑΚΗΣ

Οι συµπλοκές στο Ανώγι συνεχίζονταν χωρίς καµία πρόοδο της προέλασης του Ελληνικού στρατού. Ο Αρχηγός του Στρατού της Ηπείρου τηλεγραφούσε προς ενηµέρωση:

Υπουργείον Στρατιωτικών Αθήνας

ΑΡΤΑ 24 ώρα 8 µ.µ.

Συµπλοκαί εξακολουθούν εις γραµµήν Ανώγι και Τσαγκαρόπουλο. Χθες πλησίον της θέσεως Τσαγκαρόπουλο, παρά των ηµετέρων συνελήφθησαν 4 αιχµάλωτοι εξ ων τρεις τραυµατίες.

Αρχηγός στρατού Ηπείρου K. ΣΑΠΟΥΝΤΖΑΚΗΣ

Παράλληλα µε τα γεγονότα της κατάληψης της Θεσσαλονίκης, οι Τούρκοι της Ηπείρου µε συνεχιζόµενες επιθέσεις εναντίον του Ελληνικού στρατού διατηρούσαν τις θέσεις τους από τις 23/10 έως τις 28 του ίδιου µήνα οπότε και πραγµατοποιήθηκε η κατάληψη των πέντε Πηγαδιών.

Το επίσηµο τηλεγράφηµα έλεγε:

Υπουργείον Στρατιωτικών Αθήνας

ΑΡΤΑ 28 Οκτωβρίου ώρα 8 µ.µ.

Αι από της 23 τρέχοντος καθ’ εκάστην διεξαγόµεναι επιθέσεις Τούρκων καθ’ ηµετέρου στρατού απέληξαν εις υποχώρησιν του εχθρού παρελθούσαν νύκτα εις τας περί τα πέντα Πηγάδια θέσεις του. Κατά την επίθεσιν ταύτην ο εχθρός υπέστη σηµαντικάς απωλείας. Κατάστασιν ηµετέρων απωλειών υπέβαλον ήδη. Θέλω δε συµπληρώσει πληροφορίας περί αυτών.

Αρχηγός Στρατού Ηπείρου Αντιστράτηγος ΣΑΠΟΥΝΤΖΑΚΗΣ

Ο τουρκικός στρατός µετά από συνεχείς συγκρούσεις µε τα Ελληνικά τµήµατα στα υψώµατα των πέντε Πηγαδιών και πάλι υποχώρησε εγκαταλείποντας το χωριό το οποίο κατέλαβε ο Ελληνικός στρατός. Ένα σχετικό τηλεγράφηµα ανέφερε:

ΑΡΤΑ 29 ώρα 8 µ.µ.

Ως και χθες ετηλεγράφησα, ο ηµέτερος στρατός κατέλαβεν τα πέντε Πηγάδια, το φρούριο και πέριξ θέσεις. Ο εχθρός καταδιωχθείς απήλθεν εις τα υψώµατα των Πέντε Πηγαδίων τα δεσπόζοντα της οδού Χάνι Κραβασαρά – Πέντε Πηγαδίων. Οι Τούρκοι δια του πυροβολικού των έβαλλον σήµερον καθ’ όλην την ηµέραν αραιώς των υπό τα ειρηµένα υψώµατα πυροβολίων, αλλ’ άνευ αποτελέσµατος.

Αντιστράτηγος

Κ. ΣΑΠΟΥΝΤΖΑΚΗΣ….” (Πηγή : ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΤΟΥ 1912-1913, Βύρων Δάβος, Αθήνα)

Στη φωτογραφία, χρωμολιθογραφία με τη Μάχη στα Πέντε Πηγάδια  “THE GRECO-TURKISH WAR IN 1912/ THE BATTLE OF PENTE PIGADIA LA GUERRE GRΕCO-TURQUE DE 1912/ LE COMBAT DE PΕNTΕ PIGADIA”.(Πηγή : https://nhmuseum.gr/)

Δημοσιεύθηκε στη Η Άρτα στους Βαλκανικούς Πολέμους | Σχολιάστε

Η αυλόπορτα του παλιού σπιτιού…..

Δημοσιεύθηκε την 16 Δεκεμβρίου 2022 από Anastasia Karra

Η αυλόπορτα που οδηγεί στην πλακόστρωτη αυλή ενός παλιού πέτρινου σπιτιού κάπου στην Άρτα, στεφανωμένη με την κόκκινη “τρελλή” τριανταφυλλιά…..Η φωτογραφία είναι του ερασιτέχνη ζωγράφου Στρατή Ζάνταλη από το προφίλ του στο instagram (https://www.instagram.com/stratiszantalis/)

Δημοσιεύθηκε στη Ό,τι έχει απομείνει απ’ την Άρτα του χτες….. | Σχολιάστε

Ένα κάλεσμα σε γάμο….

Δημοσιεύθηκε την 16 Δεκεμβρίου 2022 από Anastasia Karra

Πρόκειται για το γάμο του Νικολάου Χ. Παπακώστα, συγγραφέα του βιβλίου “ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ”, με την δεσποινίδα Μαρίκα Μπονιάκου, στην Άρτα, στις 30 Ιανουαρίου 1925. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι δεν γίνεται αναφορά στην εκκλησία που θα γινόταν ο γάμος, αναφέρονται δε μόνο τα ονόματα των γονέων της νύφης. Το προσκλητήριο είναι ιδιαίτερα επιμελημένο και έχει εκδοθεί από τυπογραφείο της εποχής…. (Η φωτογραφία είναι από το αρχείο του Νίκου Φασουλή και τον ευχαριστούμε ιδιαίτερα για το πρωτότυπο υλικό που μας έστειλε…)

Για την οικογένεια Μπονιάκου υπάρχει παλαιότερη ανάρτηση στο λινκ https://doxesdespotatou.com/oikogeneia-mponiakoy/

Δημοσιεύθηκε στη Λαογραφικά και άλλα | Σχολιάστε

Νικόλαος Χ. Παπακώστας, ο συγγραφέας του βιβλίου «ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ»

Δημοσιεύθηκε την 16 Δεκεμβρίου 2022 από Anastasia Karra

Ο Νικόλαος Χ. Παπακώστας γεννήθηκε στους Μελισσουργούς το 1883. Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στο δημοτικό σχολείο του χωριού του. Τις σπουδές του συνέχισε στο Σχολαρχείο Πραμάντων, στο περιώνυμο Γυμνάσιο Λευκάδας και στο Διδασκαλείο Κέρκυρας, απ’ όπου αποφοίτησε με βαθμό «άριστα». Στη συνέχεια, ενώ υπηρετούσε ως δάσκαλος σε σχολεία της Ηπείρου, πέτυχε σε διαγωνισμό για τη θέση του επιθεωρητή Δημοτικής Εκπαίδευσης και μετεκπαιδεύτηκε στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Με την ιδιότητα του επιθεωρητή υπηρέτησε στις εκπαιδευτικές περιφέρειες Καστοριάς, Ζαγορίου – Μετσόβου, Πρέβεζας, Ιωαννίνων, Διδυμότειχου Θράκης και Λευκάδας. Η ευδοκίμησή του στο χώρο της εκπαίδευσης αναγνωρίστηκε από την πολιτεία με πολλές ηθικές αμοιβές καθώς και με την απονομή του Αργυρού Σταυρού του Τάγματος του Φοίνικα. Παντρεύτηκε το 1925 με την Μαρίκα Μπουνιάκου με την οποία είχε μεγάλη διαφορά ηλικίας και απέκτησε 3 παιδιά, ένα γιό και δυο κόρες. Μετά την αποχώρησή του από την υπηρεσία, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου και διέμεινε μέχρι το θάνατό του το 1976 και ετάφη στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.(Πηγή : ΤΖΟΥΜΕΡΚΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, 2009)

Ο Ν. Χ. Παπακώστας μας άφησε πολύτιμη παρακαταθήκη το  βιβλίο του με τον τίτλο «ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ», ένα εξαιρετικό πόνημα,   για το οποίο βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Το βιβλίο, δυσεύρετο σήμερα,  «Ετυπώθη εις το Καλλιτεχνικόν Τυπογραφείον Π. Δρούκα & Ν. Κόνσολα, το εξώφυλλον εφιλοτεχνήθη υπό Ιωάννου Μπαρδοπούλου», και εκδόθηκε στην Αθήνα, το  1967. Το βιβλίο αναφέρεται στην Αθαμανία, τα Τζουμέρκα και τις κοινότητες Μελισσουργών, Καλαρρυτών και Συράκου.

Στη φωτογραφία ο Νικόλαος Χ. Παπακώστας. (Φωτο από τη συλλογή του Νίκου Φασουλή)

Δημοσιεύθηκε στη Αρτινά Πρόσωπα και Παρέες | Σχολιάστε

Ένα ξυλόγλυπτο τέμπλο του 17ου ή 18ου αι. από εκκλησία της Άρτας στη Γεννάδειο βιβλιοθήκη….

Δημοσιεύθηκε την 16 Δεκεμβρίου 2022 από Anastasia Karra

Αν επισκεφθεί κάποιος  την Γεννάδειο βιβλιοθήκη στην Αθήνα και συγκεκριμένα  την πτέρυγα με τη Συλλογή της Ελένης Σταθάτου, θα έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει ένα παλιό  ξυλόγλυπτο τέμπλο από μια  εκκλησία της Άρτας του 17ου – 18ου αιώνα.

Γεννημένη στην Αλεξάνδρεια το 1887, η Ελένη Σταθάτου έζησε στην Αθήνα το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της. Εκεί συγκέντρωσε μια εξαιρετική συλλογή ελληνικής τέχνης, που χρονολογείται από την Εποχή του Χαλκού έως τον δέκατο ένατο αιώνα. Με προσωπική παρουσία και  μεγάλη φαντασία συγκέντρωσε  από πολλές περιοχές της Ελλάδας σημαντικά ελληνιστικά χρυσά κοσμήματα, μεταβυζαντινές εικόνες και εξαιρετικά δείγματα της μεταγενέστερης ελληνικής τέχνης, όπως κεντήματα, υφαντά και ξυλογλυπτικά. Σε πείσμα της παρανομίας πολλών αρχαιολογικών ανασκαφών εκείνη την εποχή, η Ελένη  Σταθάτου συνέλεξε σημαντικά  κομμάτια από τις ίδιες τοποθεσίες με σκοπό να  επανενώσει τα διάσπαρτα κομμάτια στην πρότερη μορφή τους. Σε μια περίπτωση, μαθαίνοντας ότι μια εκκλησία στην πόλη της Άρτας, που φημίζονταν για τη λαξευμένη ξυλογλυπτική της, επρόκειτο να κατεδαφιστεί, έσωσε γρήγορα τα πάνελ και με ιδία επίβλεψη συναρμολόγησε εκ νέου το τέμπλο και το τοποθέτησε σε ένα χώρο στο σπίτι  της στην Αθήνα καθώς όλα αυτά τα αντικείμενα που είχαν συλλεχθεί, εκτίθονταν από την  οικογένεια  Σταθάτου στο σπίτι τους, σε τρία διαδοχικά αλλά διαφορετικού μεγέθους δωμάτια στο ισόγειο που κρατήθηκαν για την έκθεση της συλλογής : τη μεγάλη αίθουσα υποδοχής, το μικρό δωμάτιο υποδοχής και το μικρό δωμάτιο –  θησαυροφυλάκιο. Το πρώτο δωμάτιο που συναρμολογήθηκε  κάπου γύρω στη δεκαετία του 1920 ήταν η μικρή αίθουσα υποδοχής. Το κύριο σημείο εστίασης  ήταν το τζάκι, το οποίο κατασκευάστηκε από παλιά μπλε κεραμικά πλακάκια. Το υπόλοιπο δωμάτιο αποτελούνταν από ξυλόγλυπτα κομμάτια  από την παλιά εκκλησία της Άρτας στην περιοχή της Ηπείρου. Η ίδια δε η  συλλέκτης  επέβλεπε την συναρμολόγηση των ξυλόγλυπτων κομματιών.

Από τη δεκαετία του 1950 και μετά η  Ελένη Σταθάτου  δώρησε  γενναιόδωρα τη συλλογή της σε τρία αθηναϊκά ιδρύματα : τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, το Μουσείο Μπενάκη  και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Και τα τρία έχουν ένα δωμάτιο που φέρει το όνομά της. Η μικρή αίθουσα υποδοχής με το ξυλόγλυπτο τέμπλο από την εκκλησία της Άρτας προσφέρθηκε στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα στις 5 Απριλίου 1969. Η Βιβλιοθήκη ανέλαβε την ευθύνη κατασκευής αίθουσας για να τοποθετηθούν τα αντικείμενα «όπως αυτά τοποθετούνται σήμερα στο σπίτι του δωρητή». Στην  είσοδο του δωματίου, η βιβλιοθήκη έπρεπε να τοποθετήσει την πινακίδα »Μακεδονικό δωμάτιο. Δωρεά Ελένης Σταθάτου, τ. Κωνσταντινίδη». Τα εγκαίνια αυτού του χώρου έγιναν στις 19 Μαΐου 1972, στην ειδικά κατασκευασμένη δυτική πτέρυγα της βιβλιοθήκης…. (Πηγές : 1.  https://www.ascsa.edu.gr/research/gennadius-library/the-collections/the-stathatos-room    2. file:///C:/Users/user/Downloads/ssoar-hjk-2015-3-bounia-Female_collectors_in_the_early.pdf  3. https://www.ascsa.edu.gr/news/newsDetails/discover-the-stathatos-room )

Στη φωτογραφία «Το Μακεδονικό δωμάτιο. Δωρεά Ελένης Σταθάτου» στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη με ένα μέρος από το ξυλόγλυπτο τέμπλο.

Και εδώ το σχετικό βίντεο με την εικονική ξενάγηση στο Μακεδονικό δωμάτιο, στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη.

https://www.ascsa.edu.gr/news/newsDetails/discover-the-stathatos-room

Δημοσιεύθηκε στη Οι Εκκλησίες | Σχολιάστε

Παλιό σπίτι στην Άρτα…

Δημοσιεύθηκε την 15 Δεκεμβρίου 2022 από Anastasia Karra

Πίνακας του Στρατή Ζάνταλη με θέμα “Παλιό σπίτι στην Άρτα”, ακρυλικό σε ξύλο. Πρόκειται για το παλιό σπίτι στην οδό Αγίου Μάρκου 19 που στέκει αγέρωχο μέχρι σήμερα.

Ο Στρατής Ζάνταλης είναι αυτοδίδακτος ερασιτέχνης ζωγράφος από τη Λέσβο. Για την περιοχή της Άρτας μας έδωσε αρκετούς όμορφους πίνακες με τοπία και φωτογραφίες. (Πηγή : https://eikastikadokimia.blogspot.com/)

…και το σπίτι στην τωρινή του κατάσταση!

Δημοσιεύθηκε στη Αρτινοί ζωγράφοι και η Άρτα | Σχολιάστε

Η διαδρομή Σαλαώρα – Άρτα σε απόσπασμα από τον Χάρτη της Ηπείρου του Χρυσοχόου, 1881 (Πηγή: Gallica/BNF)

Δημοσιεύθηκε την 15 Δεκεμβρίου 2022 από Anastasia Karra
Δημοσιεύθηκε στη Χάρτες, χαρακτικά και γκραβούρες | Σχολιάστε