Δόξες Αγήραντες του Δεσποτάτου

————————-
“Το 1982 η Μαίρη Χήτα με τηλέφωνα και επισκέψεις κατ’ οίκον, έπεισε κάμποσες γνωστές της κυρίες να ντυθούν μασκαράδες και να βγουν όλες μαζί στο κεντρικό δρόμο της πόλης. Έτσι ξεκίνησε το καρναβάλι των γυναικών το οποίο διατηρείται μέχρι και σήμερα.
Στην αρχή είχε τον χαρακτήρα μιας παρέας, που έβγαινε στην οδό Σκουφά ατάκτως, έχοντας η κάθε μία από τις συμμετέχουσες τη δική της μεταμφίεση. Έκαναν την βόλτα τους και κατέληγαν σε κάποιο χορευτικό κέντρο για να ξεφαντώσουν. Το πρόγραμμα εκτός από γλέντι περιελάμβανε και ευτράπελα δρώμενα.
Ήταν μόνο γυναίκες, μέσης ηλικίας, παντρεμένες και υποσυνείδητα είχαν ξεκινήσει αυτή την ιστορία, από την παρόρμηση να πάρουν μέρος σε μια γιορτή, μια διασκέδαση, χωρίς την συνοδεία των συζύγων τους, πράγμα που παλιότερα ήταν αδιανόητο κι εκείνη την εποχή ακόμα ταμπού. Η μεταμφίεση τις απελευθέρωνε και τις βοηθούσε σε αυτό το τόλμημα.
Με τον καιρό σ’ αυτή την εκδήλωση συμμετείχαν όλο και περισσότερες γυναίκες διαφόρων ηλικιών κι έτσι το καρναβάλι μεγάλωσε, απέκτησε τη μορφή οργανωμένης παρέλασης ομάδων μασκαρεμένων, ενώ αργότερα προστέθηκαν και άρματα.
Τα μέλη των ομάδων πλέον έχουν ομοιόμορφη μεταμφίεση, ή παρουσιάζουν κάποιο θέμα, με επικρατέστερη την πολιτική σάτιρα. Η δράση συμβαίνει εν κινήσει, δεν έχει λόγο προφορικό, αλλά υπάρχουν επεξηγήσεις, συνθήματα και τσιτάτα σε πλακάτ και ταμπελίτσες. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο ενδυματολογικό μέρος, όπου επικρατούν τα σχήματα, τα χρώματα, ενώ τα αστεία και τα λογοπαίγνια είναι καλοπροαίρετα και εύληπτα. Κάποιες φορές και οι κατασκευές επί των αρμάτων είναι αξιόλογες.
Το όλον θέαμα συνοδεύεται από μουσική στους ρυθμούς της σάμπας, της ρούμπας και του μάμπο, που ακούγεται από μεγάφωνα, ενώ οι παρελαύνουσες ακολουθούν ελεύθερα, χωρίς χορογραφία, ή συγχρονισμό.
Τα τελευταία χρόνια συμμετέχουν και άνδρες. Ο κόσμος συνωστίζεται αριστερά και δεξιά του δρόμου για να παρακολουθήσει και να αναγνωρίσει κάτω από τις μάσκες τα πρόσωπα και οι πιτσιρικάδες παρεμβαίνουν με κομφετί και σπρέι αφρού.” (Άρθρο του Σωτήρη Σαρλή, όπως δημοσιεύτηκε στο χρονολόγιό του στο Facebook) 

———————
Στιγμιότυπο από τον καθιερωμένο χορό που γινόταν μετά το πέρας του “Καρναβαλιού των Γυναικών” συνήθως στο Ξενία ή σε κάποιο άλλο κέντρο διασκέδασης. Εδώ στην ταβέρνα “Πέτσας”, στο δρόμο προς τους Κωστακιούς, στις αρχές την δεκαετία του ’80. (Φωτο από αρχείο Μπέμπας Αλίβερτη – Γιαννοπούλου) 

——————-
Ο “ΟΜΙΛΟΣ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΑΡΤΑΣ” παρουσιάζει το δρώμενο “Ο Πανάρατος*”. Εδώ στην Πλατεία Κιλκίς μπροστά από το ξενοδοχείο Κρόνος. (Φωτο από αρχείο Μπέμπας Αλίβερτη – Γιαννοπούλου)

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για τον Πανάρατο στο λινκ https://www.facebook.com/…/a.1304177423…/120466473356138

———————

Από τις καρναβαλικές εκδηλώσεις του Μ/Φ Συλλόγου “ΣΚΟΥΦΑΣ” στην Άρτα, αρχές της δεκαετίας του ’80, που οργανώθηκαν από τον Δήμο Αρταίων. Εδώ στο προαύλιο του Α’ Δημοτικού Σχολείου Άρτης πριν την παρέλαση στην οδό Σκουφά. (Φωτο από αρχείο Γιάννη Νίκα)

————————
1989 : Αποκριάτικος χορός του Μ/Φ Συλλόγου «ΣΚΟΥΦΑΣ». Πρώτος σέρνει το χορό ο τότε Πρόεδρός του Κώστας Χ. Βάγιας και ακολουθούν ο Αντιπρόεδρος Σπύρος Α. Τρομπούκης, ο Γ.Γ. Νίκος Χ. Καραβασίλης, η Νανά Κατσάνου – Ζέρβα (Υπεύθυνη Χορωδίας – Φιλαρμονικής), ο Τάκης Κεφάλας (Ταμίας), και ο Βασίλης Σπυρόπουλος (Υπεύθυνος Μουσείου- Θεάτρου).
(Φωτο από αρχείο Σπύρου Τρομπούκη, Παρουσίαση Κ. Μπανιάς)

ΚΙ ΟΤΑΝ ΤΟ ΞΕΝΙΑ ΗΤΑΝ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ…..
——————–
Στο μπαρ του Ξενία κάποιες Αποκριές…….

——————–
“Ο Κάρολος ο Α΄ στις αρχές του 15ου αιώνα μετέφερε στην Άρτα τα έθιμα του βενετσιάνικου καρναβαλιού. Η κύρια μεταμφίεση των Αρτινών μασκαράδων κατά μίμηση των αντίστοιχων βενετσιάνων, περιελάμβανε κάπα, μαύρο τρίκωχο καπέλο και μονόχρωμη λευκή, ή μαύρη ανθρωπόμορφη προσωπίδα. Η τρομακτική αυτή φιγούρα ονομάζονταν μπαούτα. Από κει βγήκε και η απειλή που συχνά έλεγαν οι μαμάδες στα άτακτα παιδιά τους: “Κάτσε φρόνιμα, γιατί θα ‘ρθει η μπαούτα να σε πάρει…”
Η Βενετία μεταξύ του 1361 και του 1528 χτυπήθηκε από είκοσι δύο επιδημίες πανώλης. Οι γιατροί που περιέθαλπαν τα θύματα της κολλητικής νόσου, για να μην μολυνθούν, φορούσαν χαρακτηριστική στολή, με κάπα, μαύρο καπέλο και ορνιθόμορφη μάσκα. Το βενετσιάνικο καρναβάλι καθιέρωσε κι αυτή τη μεταμφίεση, η οποία πέρασε και στο Αρτινό, ειδικά μετά τις επιδημίες πανώλης το 1737 και το 1816 που έπληξαν την Άρτα.
Αυτοί λοιπόν είναι οι γιατροί που καταγράφει ο Σεραφείμ Βυζάντιος και οι γιατρούδες που αναφέρει το παλιό αποκριάτικο τραγούδι. Κατά την τουρκοκρατία οι Αρτινοί είχαν πάρει άδεια από τον Τούρκο διοικητή να μεταμφιέζονται σε γιατρούς και να γιορτάζουν τις απόκριες. Το έθιμο διατηρήθηκε έως και μεταπολεμικά αν και παρατηρήθηκαν παραλλαγές στην εμφάνιση: η κάπα έγινε ρεντικότα και το καπέλο ημίψηλο…..”
(Άρθρο του Σωτήρη Σαρλή από το χρονολόγιό του στο Facebook. Την μάσκα της πανώλης σχεδίασε η Πηνελόπη Σαρλή)