————-
ΠΙΝΑΚΑΣ με τον αριθμό των μαθητών στα σχολεία της Άρτας κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει ο Κ. Στεργιόπουλος. Μέσα από τους αριθμούς των μαθητών αυτή την περίοδο (1870 -1881) διαφαίνεται ότι η εκπαίδευση στην Άρτα, μια μικρή πόλη, ακολουθεί ικανοποιητικούς ρυθμούς και αρχίζει να διαμορφώνεται σιγά – σιγά μια κοινωνική συνείδηση για την αξία της παιδείας.
(Πηγή : Άρθρο του Κ. Στεργιόπουλου στο ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΌΓΙΟ, Ιωάννινα, 1988)
——————–
24 Ιουνίου 1978 : Ριζούπολη, αγώνας μπαράζ με Αίγιο. Άνοδος στη Β’ Εθνική. Παραλήρημα από 15.000 πιστούς της Θεάς. Ο Γιάννης Ξυθάλης με οβίδα-πύραυλο έστειλε την Άρτα στα ουράνια. Βασίλης Γούλας, Θεόφιλος Παπαποστόλης, Γιάννης Παπανικολάου χαιρετούν τα πλήθη!!! (Φωτο & Σχόλιο Κ. Μπανιάς)
——————-
“……..Κάπου εκεί, ανάμεσα στους άλλους, ξεφορτώσαμαν κι εμείς. Κάναμαν ένα γυροβόλι με τις μεριές, έστρωσε ανάμεσα η μάνα ένα τσιολάκι, σιγούρεψε σ’ ένα αγκωνάρι τα απανογόμια, καθώς τα ‘λεγαν, τρουβάδια με φαγητά κι άλλα ξαλαφρώματα κι αδεκεί και το δείπνο. Από ‘να δυο θελάκια ριζόπιτα στο χέρι και στη συνέχεια αράδα αράδα όλοι στρωματσάδα κάτω από το χεράμι. Όσο για προσκέφαλο, καθένας τα παπουτσάκια του κι απάνω το σακάκι του για να τα ‘χει σίγουρα και πρόχειρα με το φευγιό. Η μάνα από την πέρα μεριά, δίπλα στη μικρή αδελφή, για να της κάνει κουράγιο τη νύχτα που σκιάζονταν δίχως φέξη και το πλιότερο να τη σκεπάζει, γιατί άθελα της κλώτσαγε το σκέπασμα και θα μανούρωνε ξέσκεπη ως την αυγή. Απ’ εδώ μεριά από μένα η βάβω μου και παραδίπλα δεμένα στη θηλιά από το σακί για σιγουριά η γάτα, οι κότες και η γιδούλα μας. Κατά πρώτον, από τα καλωσορίσματα των ταξιδιωτών που ξανασμίγανε, από το κουβεντολόι των μεγάλων με τους αγωγιάτες όπου δειπνήσανε κάπως ξέχωρα διπλοπόδι μπροστά στο τεψί με κάπως πλιότερο και καλύτερο φαΐ, και από τη δροσιά της εξοχής και την αστροφεγγιά ξαγρυπνήσαμαν κάπως. Όμως, από την άλλη μεριά, η αποσταμάρα από τον ποδαρόδρομο με τις ώρες και η έγνοια του πρωινού ξυπνήματος για το μεγάλο και δύσκολο που μας καρτερούσε δρόμο έδωνε τόπο στο χασμουρητό, τα μάτια σφαλίζανε μοναχά τους κι από ένας ένας παραδίνονταν άθελα του στην αγκαλιά του ύπνου. Εμένα, καθώς θυμάμαι, εκείνο το βράδυ άργησε κάπως να με πάρει ο ύπνος.” (Πηγή : Institute of Educational Policy portal – Τοπική Ιστορία)
Στη φωτογραφία του Κ. Μπαλάφα “Με τα πρώτα κρύα μαζεύουν τα ζώα”
(Πηγή : Λεύκωμα ΗΠΕΙΡΟΣ, Αθήνα, 2003)
“1990, Τα κονάκια των νομάδων Καραδημαίων από τα Πράμαντα στα χειμαδιά, στον Αστακό Ξηρομέρου”
(Φωτο από Αρχείο Ν. Καρατζένη)
——————-
“Την 2αν Φεβρουαρίου 1942, ημέραν Δευτέραν και ώραν 12ην μεσημβρινήν, ετελέσθη εις το Γυμνάσιον Άρτης Αγιασμός επί τη ενάρξει των Μαθητικών Συσσιτίων και των Λαικών Συσσιτίων. Εις τον Αγιασμόν παρέστησαν ο Συνταγματάρχης Ιταλός, μετά του επιτελείου του, ολόκληρος ο Ιερός Κλήρος της πόλεως, άπασαι αι Αρχαί της πόλεως και πλήθος λαού……”
Τα Λαικά και Μαθητικά συσσίτια ήταν η σωτηρία πολλών αρτινών απόρων και ιδίως των παιδιών. Σε μεγάλο βαθμό καλύπτονταν από τις υποχρεωτικές υπέρ του κράτους παρακρατήσεις των αγροτικών προιόντων, αν και οι μεγάλες ελλείψεις ήταν πλέον φανερές Μεγάλο μέρος των προιόντων βρισκόταν στις κρατικές αποθήκες στη διάθεση και μόνο του στρατού κατοχής, του οποίου ήδη ο αριθμός ήταν πολύ μεγάλος για να τραφεί ικανοποιητικά…..:
(Πηγή : Ημερολόγιο Παπα- Σταύρου Παπαχρήστου, Κ. Βάγιας, Άρτα, 2003)
Στη φωτογραφία του Κ. Μπαλάφα “Μαθητικά συσσίτια” (Πηγή : Λεύκωμα ΗΠΕΙΡΟΣ, Αθήνα, 2003)
“25 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1942 : Η Ιταλική Αστυνομία (Καραμπινερία) εκάλεσε τον Κλήρον ολόκληρον δια του Σεβ. Μητροπολίτου και απήτησε παρ’ αυτού να παραδώσουν οι Χριστιανοί τα όπλα. Ωμίλησα εγώ προς τον κ. Ιταλόν Διοικητήν και τω είπον ότι η δουλειά αυτή δεν είναι ιδική μας, διότι ημείς έχουμε άλλα καθήκοντα όπως και οι ιερείς οι ιδικοί των και δεν ανακατευόμαστε με όπλα.” (Πηγή : Ημερολόγιο Παπα- Σταύρου Παπαχρήστου, Κ. Βάγιας, Άρτα, 2003)
Στη φωτογραφία ο Παπα- Σταύρος Παπαχρήστος, γεννηθείς στους Μελισσουργούς το 1882, ο οποίος ως ιερέας του Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου κατέγραψε τις «ενθυμήσεις» του που αφορούν την διάρκεια της κατοχής στην Άρτα, στις τελευταίες λευκές σελίδες του Ευαγγελίου του Ναού, συμπληρώνοντάς το συνεχώς με καθημερινές αναφορές και γεγονότα που απασχολούσαν την περιοχή. Στις αναφορές του είναι τολμηρός και δεν διστάζει να καταγράψει την αλήθεια, σε μια εποχή όπου η γνώμη τιμωρούνταν με την εσχάτη των ποινών. Στιγματίζει πρόσωπα και καταστάσεις, με την πεποίθηση ότι δεν πρέπει να ξεχαστούν μετά τον πόλεμο και παρά το γεγονός ότι γνωρίζει πως το Ευαγγέλιο μπορεί ανά πάσα στιγμή να πέσει στα χέρια των κατακτητών, δεν διστάζει να τους χαρακτηρίζει όπως ενδόμυχα όλοι οι πολίτες της Άρτας πίστευαν.
27-11-1940 : Φαντάροι του 34/6/Τ.Τ.912 φωτογραφίζονται στην Άρτα,λίγο πριν αναχωρίσουν για το μέτωπο …Η φωτογραφία ταχυδρομήθηκε από τον Στρατιώτη Νικόλαο Γαλανάκη από την Παλαιά Κοκκινιά …
(Πηγή : Η ΑΡΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ, Κ. Βάγιας, Άρτα,2004)
——————-
“Γεννήθηκε στην Άρτα το βράδυ της 21ης Απριλίου του 1906. Σαν μαθητής ήταν άριστος, ωστόσο, με τον ίδιο ζήλο ξεχώριζε και στον αθλητισμό, ιδιαίτερα στα αγωνίσματα δρόμου, αλμάτων και ρίψεων. Αποφοίτησε από το τότε Γυμνάσιο και τον Σεπτέμβριο του 1925 εισήλθε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, από όπου αποφοίτησε το 1929 με τον βαθμό του Ανθυπολοχαγού Ιππικού (Ανθυπιλάρχου)…………….
Με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου, την 28η Οκτωβρίου 1940, ο Ίλαρχος Αγόρος τοποθετείται σαν διοικητής μικτού τμήματος Ιππικού-Πεζικού στις εμπροσθοφυλακές του Ελληνικού Στρατού στην Πίνδο. Έλαβε μέρος σε μάχες με Ιταλούς και Γερμανούς όλη αυτή την περίοδο. Συγκεκριμένα κατά των Ιταλών στις μάχες στη Σαμαρίνα, στο Δίστρατο, στο Κίρκουρι καθώς και σε όλη την Βόρεια Ήπειρο, εναντίον τους, στις μάχες Φράσσερι (4-8 Νοεμβρίου 1940) και υψ. 1.200 από 25-29 Νοεμβρίου. Καθόλη τη διάρκεια του Μαρτίου του ’41 στις μάχες της Πρέσπας, ενώ συμμετείχε κατά των Γερμανών στις μάχες που διεξήχθησαν στα υψώματα Βίτσι, στο Πισοδέρι, στη Φλώρινα και στη Καστοριά από 7 έως 14 Απριλίου του 1941…..”(Πηγή : Άρθρο του Ι. Β. Αθανασόπουλου στο ιστολόγιο istorikaxronika.com)
Στη φωτογραφία “Ο Ίλαρχος Αγόρος το 1941 στην οροσειρά Μπόκοβας κοντά στην Κορυτσά”. ( Φωτο από το Αρχείο οικογένειας Ι. Αγόρου όπως δημοσιεύτηκε σε σχετικό άρθρο του Ι. Β. Αθανασόπουλου, ιστορικού, στο ιστολόγιο istorikaxronika.com)
———————
1979 : Η ΣΤ’ τάξη του 2ου Δημοτικού Σχολείου στο Ρολόι, με τον δάσκαλό της Απόστολο Τσώλη. Μπορείτε να διαβάσετε τα ονόματα των μαθητών στο πρώτο σχόλιο, ενδεικτικό του τρόπου με τον οποίο ο κύριος Κ. Μπανιάς κατόρθωσε να συλλέξει το τεράστιο αρχείο του.
(Φωτο & Παρουσίαση Κ. Μπανιάς)
———————-
Οδηγός ο Ηλίας Σελλούντος (Γεωπόνος, Διευθυντής της Γεωργικής Υπηρεσίας), Αχιλλεύς Τούμπουρος (Ποινικολόγος), Πρόδρομος Ασλανίδης (καταγόμενος από τον Πόντο, τα αδέλφια του Δημόκριτος & Νίκος, αστέρια της ομάδας), Νίκος Βουρλάκος (Μηχ/γος – Ηλεκ/γος, Διευθυντής του Καπνεργοστασίου και πρωταθλητής Πυγμαχίας. Στην άκρη δεξιά ο Δήμαρχος Ιωάννης Παπαβασιλείου (Μάιος ’51 – Μάιος ’59). Η φωτογραφία έχει δημοσιευτεί ξανά με προέλευση από τα ΓΑΚ Άρτας χωρίς πληροφορίες για τα εικονιζόμενα πρόσωπα.
(Φωτο & Παρουσίαση Κ. Μπανιάς)
—————————-
Άσσος της ομάδας του Αράχθου (1931) γνωστής ως “ΠΑΝΕΡΓΑΤΙΚΗ”. Προσφυγόπουλο από την όμορφη Ισπάρτα ή Σπάρτη της ιστορικής Πισιδίας. Γνωστή η “Αλάνα” του Φίλιππα που δίδασκε τα παιδιά ποδόσφαιρο, πίσω από το Π.Ι.Κ.Π.Α. Στην φωτογραφία με τη σύζυγό του Λελούδα Μωραίτη.
(Φωτο & Παρουσίαση Κ. Μπανιάς)
