Χάρτης της Ηπείρου, 1886

Δημοσιεύθηκε την 1 Σεπτεμβρίου 2021 από Anastasia Karra

—————–

1886 : Χάρτης της Ηπείρου με αναφορές σε ιστορικά μέρη.
Λιθογραφία του Ρώσσου φιλέλληνα Ιωάννη Πετρώφ, τυπωμένη στη Λειψία.

Δημοσιεύθηκε στη Χάρτες, χαρακτικά και γκραβούρες | Σχολιάστε

Η ΒΑΣΙΛΑΡΧΟΝΤΙΣΣΑ

Δημοσιεύθηκε την 1 Σεπτεμβρίου 2021 από Anastasia Karra

———————

Η Ευδοκία Αβέρωφ (Βασιλαρχόντισσα), θύμα απαγωγής του Θύμιου Γάκη, με τον σύζυγό της Στέργιο Τζουανόπουλο, νιόπαντροι. Ο γάμος τους έγινε το 1884.
Η φωτογραφία είναι του “Ζώη Παπανικολάου, Εν Ιωαννίνοις”. 

Δημοσιεύθηκε στη Τα Ραδοβίζια και τα χωριά τους | Σχολιάστε

Ο ΛΗΣΤΗΣ ΘΥΜΙΟ – ΓΑΚΗΣ ΚΑΙ Η ΒΑΣΙΛΑΡΧΟΝΤΙΣΣΑ (1)

Δημοσιεύθηκε την 1 Σεπτεμβρίου 2021 από Anastasia Karra

———————-
“Η καταγωγή του Θύμιου Γάκη ήταν από το χωριό Μεσούντα της Άρτας. Ο πατέρας του Θύμιου Γάκη ξεχείμαζε στο χωριό Στάνο της Αμφιλοχίας. Κάποια εποχή, όταν ο Θύμιος ήταν 20 χρονών, ένας συγχωριανός του πρόσβαλε την τιμή της αδελφής του κι εκείνος δε άργησε να τον σκοτώσει και να πιάσει τα βουνά. Ήταν η εποχή που οργίαζε η ληστεία στην Ήπειρο κι έτσι εύκολα ο Θύμιος βρήκε συντρόφους και επεδόθη σε δεκάδες ληστείες από τις οποίες αποκόμισε πλούσια συγκομιδή.
Την εποχή εκείνη στην Ήπειρο και τη Θεσσαλία επικρατούσε αφόρητη αναρχία. Οι φόνοι και οι ληστείες ήταν καθημερινό φαινόμενο.
Στην περιοχή του Μετσόβου όμως, παρότι κατέφευγαν πολλοί ληστές από την ελεύθερη Ελλάδα, οι κάτοικοι ζούσαν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Οι άρχοντες του Μετσόβου πήγαιναν τα καλοκαίρια στο χωριό αλλά πάντα είχαν τις δικές τους συντροφιές στις οποίες δεν συμμετείχαν οι κάτοικοι του χωριού.
Κι ενώ οι ντόπιοι δεν έτρεφαν καμιά κακία για τη διάκριση των αρχόντων, μερικοί, μεταξύ των οποίων κι ένας ονόματο Κλάγκος, σχολίαζαν ότι κανένας ντόπιος δεν τολμάει να πλησιάσει το Κουτούκι (πλατεία) των αρχόντων.
Ο Κλάγκος, για να δείξει στους φίλους του πως δεν λογαριάζει τους προύχοντες του χωριού, πήγε και πέρασε επιδεικτικά μπροστά τους, χωρίς να τους χαιρετίσει ή έστω να τους λογαριάσει σαν μεγαλύτερους.
Η ενέργειά του αυτή έκανε αίσθηση στους προύχοντες, οπότε ο Νικ. Αβέρωφ κάλεσε τον Κλάγκο να πλησιάσει και όταν εκείνος υπάκουσε, ο Αβέρωφ τον χαστούκισε. Προσβληθείς ο Κλάγκος απομακρύνθηκε απειλώντας ότι αυτό που του έκανε ο Αβέρωφ θα το πληρώσει ακριβά. Αμέσως η παρέα του σκέφτηκε εκδίκηση. Ήλθαν σε επαφή με τη συμμορία του Θύμιου Γάκη, η οποία αποτελούνταν από 8 άτομα και του σύστησαν να καταστρώσει σχέδιο για την απαγωγή της κόρης του προύχοντα Αβέρωφ, της Δούκως (Ευδοκίας). Την πρόταση ο Θύμιο Γάκης την αποδέχτηκε πρόθυμα αφού υπήρχαν άνθρωποι από το ίδιο χωριό που θα τον βοηθούσαν.
Η συμμορία του Γάκη αποτελούνταν από τον ίδιο, τον Κουρκούτα, τον Κουτσούκαλη και τον Τσέλιο από την Ελάτη Άρτας καθώς και τους Ζάχο και Ζαρονίκο από τη Νεράιδα Τρικάλων και αφού ανταμώθηκε και με το Σαρακατσάνο ληστή Τάκο, περικύκλωσαν, στις 7 Ιουλίου 1884, το δρόμο έξω από το χωριό όπου περπατούσαν η Δούκω με τον σύζυγό της Σ. Τζουανόπουλο και την Ελένη Καραγιάννη, τις οποίες απήγαγαν αφόυ τραυμάτισαν το σύζυγο της πρώτης.
Αφού οδήγησε τις αιχμάλωτες στο Περτούλι Τρικάλων που βρίσκεται κοντά στο χωριό του, την Μεσούντα, έστειλε γράμμα στον Ν. Αβέρωφ ζητώντας λίτρα. Για μεν τη Δούκω ζήτησε το βάρος της σε χρυσό, για δε την Ελένη Καραγιάννη το βάρος της σε ασήμι. Αφού ο Αβέρωφ έστειλε με δυο ανθρώπους του τα λύτρα φορτωμένα σ’ ένα μουλάρι, ειδοποίησε τους ληστές να πλησιάσουν προς το Μέτσοβο, όπου στη θέση Βάλια Κάλντα παρέδωσαν 6.500 (κατ’ άλλους 7000) λίρες για τη Δούκω και 400 λίρες για την Ελένη. Αφού ζύγισαν οι ληστές τα λύτρα, άφησαν τις γυναίκες ελεύθερες.
Κατά την παραμονή τους στα λημέρια των ληστών, ο Θύμιο Γάκης έλαβε ιδιαίτερα μέτρα προστασίας των γυναικών. Κάποια νύχτα, ένας από τους φύλακες – λένε πως ήταν ο Κλάγκος -, αποπειράθηκε να κακοποιήσει τη Δούκω. Μόλις το έμαθε ο Γάκης αποφάσισε να τον εκτελέσει. Γλύτωσε όμως με την επέμβαση των άλλων ληστών και στη συνέχεια ανέθεσε τη φύλαξη των γυναικών στο Γρηγόρη Ζαρονίκο.
Η περιπέτεια της κόρης του Αβέρωφ συγκλόνισε την Ήπειρο και τη Θεσσαλία, όπου ο Αβέρωφ διατηρούσε πολλά κτήματα. Η δε λαική μούσα αποθανάτισε την περιπέτεια της Δούκως με το τραγούδι «Βασιλαρχόντισσα», αφού τη Δούκω την ονόμασαν Βασίλω γιατί ταιριάζει γλωσσικά καλύτερα με το όνομα αυτό.
Μετά την επικήρυξη από το Κράτος το 1892, ο Θύμιο Γάκης κατέφυγε στο χωριό Παπαζλή της Σμύρνης, όπου αγόρασε μεγάλη περιουσία……..”
(Πηγή : Άρθρο του Γ. Ι. Παππά, ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, τχ. 250, 1998)

Στη φωτογραφία “Το ζύγισμα της Βασιλαρχόντισσας από τους ληστές”, σε σχεδίασμα της εποχής

Δημοσιεύθηκε στη Τα Ραδοβίζια και τα χωριά τους | Σχολιάστε

ΒΟΥΡΓΑΡΕΛΙ

Δημοσιεύθηκε την 31 Αυγούστου 2021 από Anastasia Karra

Άποψη του κέντρου του χωριού όπως απεικονίζεται στο βιβλίο του Κ. Ν. Παπαδημητρίου.
(Δεν υπάρχει χρονολογία.Ίσως από τον αριθμό των σπιτιών μπορεί κάποιος κάτοικος να υποθέσει από πότε είναι η φωτογραφία) 

Δημοσιεύθηκε στη Τα Τζουμέρκα και τα χωριά τους | Σχολιάστε

ΤΟ ΤΣΙΦΛΙΚΙ ΤΟΥ ΒΟΥΡΓΑΡΕΛΙΟΥ

Δημοσιεύθηκε την 31 Αυγούστου 2021 από Anastasia Karra

“Εις την κατηγορίαν ταύτην υπήγετο δυστυχώς και το τσιφλίκιον Βουργαρέλι, ούτινος οι κάτοικοι ως εκ της πνευματώδους φύσεώς των, του φιλελευθέρου του χαρακτήρος των και των εθνικών φρονημάτων των ετήρουν ανεξαρτησίαν τινά, τουθ’ όπερ απήρεσκεν σφόδρα και παρά τοις Τούρκοις Διοικηταίς και τοις ομοφύλοις, διό και « Μπέηδες» ειρωνικώς απεκάλουν τους Βουργαρελιώτας και εξ ου ο ζυγός της Διοικήσεως και εισπράξεως των δημοσίων φόρων βαρύτερος ενησκείτο ως και ο τιμαριοτισμός σκληρώτερος διενεργείτο δι΄ Αλητικών οργάνων, προς κατάθλιψιν και ταπείνωσιν.
Οσημέραι δε καταθλιπτικώτερος απεκαθίστατο μέχρις ου αφίκετο εις το σημείον να χρεώνωσι και εισπράττωσι παρά των καλλιεργητών 30% ου μόνον εκ των κατά τον τρυγητόν υπαρχόντων καρπών εν τοις αγροίς, αλλά και κατ’ αποκοπήν τόσα κοιλά, «ξεκολωτά» λεγόμενα, ως δήθεν αφαιρεθέντα λάθρα υπό του καλλιεργητού. Τουτέστι ήσαν τοπιάρικα τα αραβόσιτα του αγρού, αδιάφορον αν δεν εφύτρωναν διόλου ή έπαθον εξ άλλης θεομηνίας. Πλην δε τούτων, υπεχρέωναν άνδρας και γυναίκας να διημερεύουν εις το προαύλιον του Κουτσεκίου να ηλιάζωσι και καθαρίζωσι το μεταφερθέν επ’ ώμοις πολλάκις γεώμορον, προφασιζομένων εμπαικτικώς των τσιφλικιούχων, το δήθεν ακαθάριστον και ανήλεστον του γεωμόρου.
Όταν δε εμέτρουν αυτό εις το κοιλόν ή βηδούραν ( μέτρα χωρητικότητος) προς παραλαβήν, ύψωνον προφανώς την σιδηράν κινητήν στεφάνην του μέτρου, δι’ αύξησιν της χωρητικότητός του προς κλοπήν. Ουαί δε εις τον τολμώντα να φέρη αντιρρήσεις εις τα ανωτέρω, διότι θα υπεχρεούτο αυτός ή η γυναίκα του να παραμείνη επί εβδομάδα εις το προαύλιον του Κουτσεκίου προς δήθεν
εκκαθάρισιν ή ηλίασιν του γεωμόρου του……………..Ταύτα συνέβαινον μέχρι της μεταπολιτεύσεως (απελευθέρωσης)……
(Πηγή : Η ΕΞΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΒΟΥΡΓΑΡΕΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ, Γ. Οικονομίδου, Επιμέλεια Κ. Ν. Παπαδημητρίου, Αθήναι, 1976)

Στη φωτογραφία Προεκλογική Αφίσα του Γ. Οικονομίδη όταν “κατήλθε ως υποψήφιος εις βουλευτικάς εκλογάς το 1910. Συνδέετο δε διά στενής προσωπικής φιλίας μετά του μεγάλου Έλληνος πολιτικού Χαριλάου Τρικούπη…)
Ο Γ. Οικονομίδης υπήρξε ο πρωτεργάτης της διαπραγμάτευσης της εξαγοράς του Βουργαρελίου το 1884 από τον Αβραάμ Πασιά Καρακεχαγιά καθώς και όλων των προβλημάτων που ανέκυψαν από την εμπλοκή του Καραπάνου σ’αυτήν.

Δημοσιεύθηκε στη Η Άρτα στην Τουρκοκρατία | Σχολιάστε

ΠΑΝΑΜΒΡΑΚΙΚΟΣ – 1948

Δημοσιεύθηκε την 30 Αυγούστου 2021 από Anastasia Karra

—————-

(Φωτο από αρχείο Θεόφιλου Δ. Καραβασίλη, Παρουσίαση Κ. Μπανιάς)

Δημοσιεύθηκε στη Η ομάδα του Παναμβρακικού | Σχολιάστε

Οικία στον Άγιο Νικόλαο

Δημοσιεύθηκε την 30 Αυγούστου 2021 από Anastasia Karra

—————–

“Διόροφος οικία άνευ καταστήματος, κείμενη έπί τής όδού Ιγνατίου Μητροπολίτου, του 1890”.
Το συγκεκριμένο σπίτι μπορεί κάποιος να το θαυμάσει και σήμερα καθώς έτυχε μεγάλου σεβασμού από τους τωρινούς ιδιοκτήτες του.
(Πηγή : Αρθρο του Ε. Πατσαλιά στο Περιοδικό ΣΚΟΥΦΑΣ, τχ. 85,1995)

….και βέβαια το σπίτι τής όδού Ιγνατίου Μητροπολίτου δεν θα μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητο τον ζωγράφο Τάκη Βαφιά. Εδώ από άλλη οπτική γωνία, ζωγραφισμένο το 1960.
(Από το Λεύκωμα “Αναμνήσεις από την παλαιά Άρτα”, Τ. Βαφιάς, 2010)

Δημοσιεύθηκε στη Η Αρχιτεκτονική στην Άρτα και την γύρω περιοχή | Σχολιάστε

ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΣΤΑ ΡΑΔΟΒΥΖΙΑ

Δημοσιεύθηκε την 30 Αυγούστου 2021 από Anastasia Karra

————————
“Τα σπίτια είχαν απλή αρχιτεκτονική δομή. Το σχήμα τους ήταν ορθογώνιο παραλληλόγραμμο ή τετράγωνο. Ήταν μονοκατοικίες ισόγειες ή διώροφα κτίρια που είχαν και το κατώγι τους……..Τα διώροφα σπίτια είχαν εξωτερική πέτρινη σκάλα που τα σκαλοπάτια στις άκρες τους στολίζονταν με λουλούδια με ασβεστωμένες γλάστρες.
Σε ό,τι αφορά τους εξωτερικούς τοίχους, αυτοί χτίζονταν με πέτρες από « άγρια ζωνάρα». Οι πέτρες αυτές βρίθουν στο υπέδαφος γύρω στις ράχες του Ζυγού, κι όταν κοπούν έχουν το γαλάζιο χρώμα του ουρανού. Για να τις βρουν οι κάτοικοι έσκαβαν σε ορισμένο βάθος, στο χώρο που έβλεπαν ότι περνούσαν οι ζωνάρες. Αφαιρούσαν το χώμα γύρω από τις μεγάλες ζωνάρες και με τα σκαμπάνια και τους λοστούς τις έβγαζαν έξω. Ύστερα με υπομόχλια και με τις βαριές τις έκοβαν στα μέτρα που ήθελαν. Τα “μπχαρολίθια” που έπρεπε να είναι μεγάλα τα έφτιαχνε ο μάστορας εκεί, επί τόπου, για να μετακινηθούν στη συνέχεια. Το πάχος των ζωναρών κυμαίνεται συνήθως από 10-30 εκατοστά……Αφού στη συνέχεια συγκέντρωναν σε σωρό τις πέτρες, φίλοι και συγγενείς του ιδιοκτήτη του μελλοντικού σπιτιού, βοηθούσαν να μεταφερθούν αυτές στο οικόπεδο όπου θα χτιζόταν το σπίτι. Η μεταφορά τους γινόταν με ζώα ή με καρότσια ή ακόμα και στις πλάτες αν το σπίτι θα χτιζόταν εκεί κοντά…..”
(Πηγή : ΖΥΓΟΣ – ΛΕΒΙΤΣΙΚΟ, Κ. Χρήστος, Αθήνα, 2000)

Στη φωτογραφία το αρχαιότερο παραδοσιακό σπίτι του Ζυγού με πέτρινες κολώνες στο πρόθυρο στέγαστρο που χρονολογείται πάνω από 250 χρ. από το ίδιο βιβλίο.

Δημοσιεύθηκε στη Η Αρχιτεκτονική στην Άρτα και την γύρω περιοχή | Σχολιάστε

1882 : AΔΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΑΣ ΔΙΟΔΟΥ ΣΤΑ ΣΥΝΟΡΑ

Δημοσιεύθηκε την 28 Αυγούστου 2021 από Anastasia Karra

—————————-
Η Άρτα απελευθερώθηκε από τον Οθωμανικό ζυγό το 1881 και εκεί ήταν πλέον τα σύνορα του Ελληνικού κράτους ως το 1912 .
Για να μπορέσει να ταξιδέψει κανείς από την ελεύθερη Ελλάδα στην σκλαβωμένη περιοχή της Ηπείρου, χρειάζονταν ειδική άδεια .
Μια τέτοια άδεια μπορούμε να δούμε στην φωτογραφία η οποία αποτελεί οικογενειακό κειμήλιο οικογένειας με καταγωγή από τον Άγιο Βλάσιο Αιτωλοακαρνανίας ,τότε ανήκε στον Δήμο Παρακαμπυλίων και σήμερα στον Δήμο Αγρινίου.
(Πηγή : Δημοσίευση του Α. Καραγκούνη στην Ομάδα ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΑΠ’ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ)

Δημοσιεύθηκε στη Το Γεφύρι της Άρτας και ο Άραχθος Ποταμός | Σχολιάστε

Ο Μεχμέτ Αλή, Αστυνόμος στη Γέφυρα της Άρτας

Δημοσιεύθηκε την 28 Αυγούστου 2021 από Anastasia Karra

————–

1921 – Τουρκία : Aριστερά ο Μεχμέτ Αλή, Αστυνόμος στη Γέφυρα της Άρτας από το 1900 μέχρι το 1912, με τα παιδιά του και δεξιά ο Σιούλας Σκέντος, Ήρωας του 1920-22 από την Άρτα…..Αντάμωσαν ξανά το 1920-22 στην Νικομήδεια της Τουρκίας απ’ όπου και η φωτογραφία.
(Φωτο από αρχείο Κ. Μπανιά).

Δημοσιεύθηκε στη Το Γεφύρι της Άρτας και ο Άραχθος Ποταμός | Σχολιάστε