——————–
“Υπό το ειδικόν τούτο όνομα δηλούνται τα κατωτέρω εννέα χωριά : 1. Λοζέτσι, 2. Κοτόρτσι (αποτελούμενον παρ’ αυτού και του χωρίου Λάζανα), 3. Νίστορα, 4. Φορτόσι (αποτελούμενον παρ’ αυτού και του χωρίου Κοστίτσι), 5. Πάτερον, 6. Καλέντζι, 7, Πλέσσια, 8. Κορίτιανη και 9. Βαλτσιώρα, ων το βορειοδυτικότερον και μεγαλείτερον όλων, το Λοζέτσι, απέχον ως έγγιστα τετράωρον της πόλεως των Ιωαννίνων…………Η έκτασίς των, ούσα ανώμαλος και εν μέρει βραχώδης, διασχίζεται υπό δύο, παραλλήλων αλλήλοις, βουνών άτινα λίαν αποτόμως ανερχόμενα από της δεξιάς του Αράχθου όχθης βαίνουσιν απ’ ανατολών προς δυσμάς………. Εν τοις ανωτέρω εννέα χωρίοις οικούσι 2700 Έλληνες ορθόδοξοι, Κατσάνοι καλούμενοι, άπαντες την ελληνικήν λαλούντες γλώσσαν, εκτός των χάριν εμπορίου ή εργασίας εις Ελλάδα, Βλαχίαν ή Κωνσταντινούπολιν και αλλαχού εκπατριζομένων, οίτινες , προς κοινήν μόνον συννενόησιν, λαλούσι και ατελή τινα διάλεκτον, άνευ γραμμάτων. Ούτοι μεν ευρωπαικήν ενδυμασίαν φέρουσιν, οι δε παραμένοντες διαρκώς την εγχώριον ενδυμασίαν διατηρούσι, τρεφόμενοι, οι πλείστοι μεν δι’ αραβοσίτου ή κριθής μετά βρίζης, ολίγιστοι δε διά σίτου μετά κριθής και οικούντες εις λιθοκτίστους οικίας δια πλακών καλυπτομένας. Οι κάτοικοι μετέρχονται τον ράπτην εγχωρίων ενδυμάτων και γεωργόν, ευάριθμοι δε τον ανθρακοποιόν, τον λεπτουργόν, υλοτόμον και κτίστην. Εις άπαντα τα χωρία υπάρχουσι δημοτικά σχολεία αρρένων……..Εν τοις λειμώσι της εκτάσεως τρέφονται περί τας 15 χιλ. αιγοπρόβατα, ων τινα ανήκουσιν εις Σαρακατσάνους, οίτινες ενίοτε και ληστειών μετέχουσι, έτι δε και 200-300 κυψέλαι μελισσών…..” (Πηγή : ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΝ ΗΠΕΙΡΟΥ, Ν. Θ. Σχινά, Εν Αθήναις,1987)
Στη φωτογραφία “Καταπληκτική θέα στον ποταμό Άραχθο από τον εξώστη της μονής Τσούκας, στα Κατσανοχώρια – δεκαετία ‘60” (Πηγή : ΛΕΥΚΩΜΑ ΗΠΕΙΡΟΣ, Α. Βερτόδουλος, Αθήνα-Γιάννινα, 1995)
