——————–
Για την Κτηνοτροφία στα Τζουμέρκα, ιδιαίτερα στους Μελισσουργούς διαβάζουμε ότι “…..δια των εξαγωγίμων προιόντων αυτής, ικανούς πόρους εις ρευστόν χρήμα εισήγεν εις την περιοχήν. Τοιαύτα δε ήσαν βούτυρον, τυρός εις ασκούς (τουλουμοτύρι)* εύγευστος, ευφημισμένος, βραβευθείς εις την Διεθνή Έκθεση των Παρισίων το1889 (είχε σταλή υπό αγοράσαντος εμπορευομένου, οικειοποιηθέντως τον τίτλον προελεύσεως)), τυρός λευκός (φέτα εις βαρέλια και εις άλλα δοχεία) ολόπαχος, κεφαλοτύρι εις κυλίνδρους βάρους 6-10 κιλών, κασέρι, λιπαρός, μαλακώτερος εις κεφάλια του αυτού, ως έγγιστα, βάρους, μυζήθρα, τυρός μάλλον σκληρός, εις σφαιρικά κεφάλια βάρους 2-4 κιλών, τυρός «Αγράφων-Τζουμέρκων» παρεμφερής προς γραβιέραν, εις κεφάλια κυλινδρικά βάρους 8-18 κιλών, ίδιος τύπος τυρού πολυτελείας, το πρώτον κατασκευασθείς εις στάνην «Πέτρας-Σέλλωμα- Μελισσουργών» υπό του τυροκόμου Βασιλείου Ευαγ. Γκονέζου κατά το 1909 και κατά το αυτό έτος τυχών του Α’ Βραβείου εις την εν Αθήναις Έκθεσιν της Ελληνικής Γεωργικής Εταιρείας και άλλα είδη.”
*Τυρί στο ασκί (τουλουμοτύρι) κατασκευάζονταν από πολλές οικογένειες κτηνοτρόφων στους Μελισσουργούς όπως οι οικογένειες Καλιαρντά, Γιάννη Μίντζα, Πανταζή Κολιού, Κολιοπάνου, Τρομπούκη και άλλες.( Πηγή : Ν. Παπακώστα, Ηπειρωτικα, Αθήναι, 1967)
Στη φωτογραφία ο Σπύρος Θ. Μολώνης φουσκώνει το τομάρι να το “γιομίσει” τυρί – Σκυλομαχαλάς Πραμάντων, Αύγουστος 1992 (Φωτο από Περιοδικό ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, τχ. 203, 1993)
