——————-
“Οι Έλληνες σαν λαός που έχει μεγάλο και σπουδαίο πολιτισμό, κράτησαν ζωντανές τις αρχαίες παραδόσεις τους με τον πιο εορταστικό και χαριτωμένο τρόπο. Τις πλούτισαν μάλιστα με πολύ ευφυία και τις έκαναν πιο παραστατικές. Ήθελαν κι αυτοί πάντοτε, όπως και οι πολύ αρχαίοι πρόγονοί τους, να εξευμενίζουν με ευγένεια τα πονηρά ή άτακτα πνεύματα και με οργιώδη φαντασία που έβλεπε Κόβαλους, δαιμόνια και τέρατα, έδειχναν την ευλαβική τους προσήλωση στην αίσθηση του μέτρου, του καλού και του ωραίου, που είναι χαρακτηριστικά του πολιτισμού μας……
Μια από τις πιο ευγενικές νεοελληνικές παραδόσεις είναι κι εκείνη των Καλκάδων Καλικάτζαρων ή Παγανών, που είναι και από τις πιο πολύτιμες, γιατί είναι η πιο πλούσια από τις χριστουγεννιάτικες παραδόσεις όλου του κόσμου και αναφέρεται σε όλο το Δωδεκαήμερο, δηλαδή στη χρονική περίοδο που περιλαμβάνει τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά και τα Φώτα.
Οι Καλικάντζαροι έρχονται το Δωδεκαήμερο με τα Χριστούγεννα και φεύγουν με τα Φώτα. Όλες αυτές τις μέρες μικροί και μεγάλοι αισθάνονται τις πιο πολλές αταξίες των Καλικάντζαρων, αλλά δεν τους βλέπουν πάντοτε, γιατί έρχονται στη γη σαν αόρατα Αερικά, χώνονται παντού και τους νοιώθει κανείς ακόμα και στον αέρα. Βγαίνουν κυρίως από τα πηγάδια και από τις πηγές που αναβλύζουν από τα έγκατα της γης. Είναι όλο το χρόνο κρυμμένοι σε μια πελώρια σπηλιά δηλαδή στο εσωτερικό της γης που την φανταζόμαστε πως έχει σχήμα πορτοκαλιού. Πάνω στη γη, στο φως ζει ο κόσμος. Μέσα στη γη, στο σκοτάδι, ζούνε οι Καλκάδες Καλικάντζαροι. Με την ανανέωση κάθε χρόνο των δυνάμεων του Καλού, που συμβολίζεται με την Γέννηση του Χριστού, έχουν θα λέγαμε την ευκαιρία και οι επιρροές εκείνες που αντιστρατεύονται το εποικοδομητικό πνεύμα και συμβολίζονται με τους Καλικάντζαρους και βγαίνουν κι αυτές ταυτόχρονα στην επιφάνεια της γης, για να δράσουν στον ίδιο στίβο. Γίνεται έτσι μια άμιλλα μεταξύ των αντίρροπων δυνάμεων για το ποιές θα επικρατήσουν, αλλά με τα Επιφάνεια, στα Φώτα, του Αγίου Πνεύματος, δηλαδή του θεικού στοιχείου κάθε επικοδομητικής προσπάθειας, δαμάζεται κάθε αντίθετη επιρροή και οι ανανεωμένες δυνάμεις του Καλού δεν εξουδετερώνονται. Έτσι οι Καλικάντζαροι αναγκάζονται να υποχωρήσουν από την επιφάνεια της γης και να επιστρέψουν στο σκοτάδι της.
Στα διάφορα μέρη της Ελλάδας έδωσαν και διαφορετικά ονόματα στους Καλικάντζαρους. Στην ‘Ήπειρο τους ονόμαζαν «Οι Καλισπούδες».
Όλα αυτά τα μισοδαιμονικά καταγίνονται, λένε, με το χάλασμα του χοντρού κορμού του Δέντρου, που με τα κλαριά του και τη φυλλωσιά του κρατάει τη φλούδα της Γης. Πάνω σ’ αυτήν είναι χτισμένος ο Κόσμος. Θέλουν με κάθε τρόπο να ενοχλήσουν και να πειράξουν τους ανθρώπους και σκαρφίζονται για το λόγο αυτό ένα σωρό πράγματα. Είναι εξωτικά όντα και έχουν μορφή μάλλον ανθρώπου παρά ζώου. Μοιάζουν με πιθηκοειδή χωρίς κέρατα, έχουν μεγάλα αυτιά και ουρά, Το χρώμα τους είναι μαύρο ή σκούρο καφέ και κάπου κάπου κόκκινο ή μαβί. Τα πόδια τους είναι συχνά αλογίσια ή γαϊδουρινά, τραγίσια, βατραχίσια ή πετεινίσα. Το τρίχωμά τους είναι πολύ πυκνό ή πολύ αραιό, μπορεί όμως και να μην έχουν καθόλου τρίχες. Οι Καλικάντζαροι δεν έχουν δύναμη, δεν πολυφοβούνται το κρύο, δεν θέλουν όμως ούτε φωτιά. Τη φωτιά μάλιστα τη φοβούνται όπως ο διάβολος το λιβάνι. Εκτός από τη φωτιά, φοβούνται και τους πολλούς ανθρώπους, γι’ αυτό δουλεύουν με τα κοφτερά δόντια και τα τσεκούρια τους όλο το χρόνο για να κόψουν το Δέντρο που κρατάει τον Κόσμο, ώστε να χαθεί και να εκδικηθούν τους ανθρώπους. Μόλις όμως φτάσει η παραμονή των Χριστουγέννων και η φλούδα της Γης είναι έτοιμη να βουλιάξει, τότε συμβαίνει ένα πολύ μεγάλο γεγονός. Από τον Ουρανό, η Παναγία φέρνει στον Κόσμο τον Χριστό κι Εκείνος με την Αγάπη του και την απέραντη Καλοσύνη Του στεριώνει τη Γη και δεν αφήνει τους ανθρώπους να χαθούν. Για να γιορτάσει το μεγάλο αυτό θαύμα ο κόσμος βρίσκεται την παραμονή σε ζωηρή κίνηση : πλένει, καθαρίζει, φτιάχνει γλυκά και φαγητά. Ακούγοντας όλη αυτή τη φασαρία πάνω από τα κεφάλια τους οι Καλικάντζαροι αφήνουν τη δουλειά τους και ξεχύνονται στον επάνω Κόσμο, για να δουν τί τρέχει. Πληροφορούνται τη Γέννηση του Χριστού και θέλοντας κι αυτοί να δράσουν με το δικό τους τρόπο, δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να πρειράζουν τους ανθρώπους….. (Απόσπασμα από το υπέροχο βιβλίο, δυσεύρετο πλέον, του Θάνου Βελλούδιου «ΑΕΡΙΚΑ, ΞΩΤΙΚΑ & ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΙ» με τις υπέροχες ζωγραφιές). Περισσότερα για το βιβλίο και τον συγγραφέα στα σχόλια.
Στον πίνακα του Π. Τέτση από το ίδιο βιβλίο «Η Γέννηση του Χριστού και ο ερχομός των Καλκάδων Καλικάντζαρων»
