“……Στο κείμενο του με τίτλο: Ελένη ή η ωραία πολεμίστρια, ο Ζαν Μωρεάς, με λυρική διάθεση, περιγράφει ένα απογευματινό περίπατο του στην Αθήνα τον Απρίλιο του 1897, εποχή κατά την οποία η Ελλάδα βρίσκεται σε πόλεμο με την Τουρκία και η Αθήνα βρίσκεται υπό τον φρενήρη ενθουσιασμό των πρώτων επιτυχιών στο πολεμικό πεδίο.
Κατά τη διάρκεια του περιπάτου καθώς έπεφτε το δείλι, ο ποιητής διασταυρώνεται με την Ηπειρωτική Φάλαγγα, που παρελαύνει στους δρόμους της Αθήνας. Ο Μωρεάς γράφει: «Είδα χίλιους εφήβους εφήβους, ευθυτενείς, καλοφτιαγμένους, λυγερούς, γρήγορους. Ο συγκρατημένος χωρίς επίδειξη ενθουσιασμός, που τους σήκωνε από τη γη, αυτήν τη στιγμή, μέσα από τους δρόμους της Αθήνας, ήταν το αίμα των προγόνων τους, των ηρώων του Σουλίου, το αίμα εκείνων των παρθένων, εκείνων των γυναικών που γκρεμίζονταν τότε στο βάραθρο, μετά από κάθε στροφή του χορού, από τα ψηλά βράχια του Ζαλόγγου, προτιμώντας τον θάνατο από τη σκλαβιά, από την ατίμωση».(Μωρεάς)
Μετά από λίγες μέρες, η Ηπειρωτική Φάλαγγα βρέθηκε ξανά στο δρόμο του ποιητή. Όμως οι συνθήκες ήταν διαφορετικές, τον φρενήρη ενθουσιασμό είχε διαδεχθεί η λύπη και η απογοήτευση καθώς τα νέα που έρχονταν από το μέτωπο ήταν δυσάρεστα. Τις νίκες είχαν διαδεχθεί οι υποχωρήσεις των ελληνικών στρατευμάτων και οι ήττες: «Αλίμονο! Λίγες μόλις μέρες είχαν περάσει και ξαναείδα την Ηπειρωτική Λεγεώνα (έτσι αναφέρεται στη μετάφραση του κειμένου από τα γαλλικά. Στις εφημερίδες τις εποχής αναφέρεται ως Ηπειρωτική Φάλαγγα) να διασχίζει τους δρόμους για να πάει να επιβιβασθεί στον Πειραιά. Όπως και την πρώτη φορά, το κυανό του δειλινού που έσβηνε ήταν γλυκό, το αεράκι φυσούσε πάντα ευωδιαστό, αλλά όλοι μας το αναπνέαμε δύσκολα, σαν να ήταν απαίσια αναθυμίαση από βάλτους. Γιατί η απρόσμενη ήττα, κρυφή σαν προδοσία, είχε σκεπάσει τα ευγενικά όνειρα της πατρίδας. Αχ! Και μερικές φορές χαμογελούσαμε ακόμη, με μια φευγαλέα ελπίδα, το χαμόγελο ήταν θλιμμένο και αποκαρδιωμένο και όταν οι καρδιές άρχιζαν πάλι να χτυπούν πιο δυνατά, αυτό δεν σήμαινε πως δεν είχαν ραγίσει. Από τα ψηλά μπαλκόνια, όμορφα χέρια έραιναν ακόμη με ροδοπέταλα εκείνους που πήγαιναν να πολεμήσουν, αλλά ήταν όπως αποχαιρετούμε αγαπημένα φέρετρα». (Μωρεάς)
Η Ηπειρωτική Φάλαγγα φεύγει για το μέτωπο, μας λέει ο Μωρεάς, πάει να βοηθήσει τους άνδρες που μάχονται το μέτωπο. Αυτή τη φορά σημαιοφόρος της Φάλαγγας είναι ένα όμορφο νεαρό κορίτσι, η Ελένη: « Όμως η Ηπειρωτική Λεγεώνα προχωρούσε πάντοτε με το ίδιο ελεύθερο και γρήγορο βήμα. Αυτοί οι νεαροί άνδρες είχαν τουλάχιστον είχαν τουλάχιστον την παρηγοριά ότι μπορούσαν να πεθάνουν. Και ξέρετε ότι ο σημαιοφόρος τους δεν ήταν άλλος από μια νεαρή κοπέλα δεκαεπτά χρόνων; Μπόρεσα να την διακρίνω αρκετά παρά το σκοτάδι, για να δω πως ήταν όμορφη με τα λυτά μαλλιά της, όλη σφρίγος στο εύθραυστο σώμα της και ικανή να δει με τα ντροπαλά της μάτια στο αίμα της να ρέει. Αργότερα πρώτη πληγώθηκε βαριά στη μάχη. Έμαθα πως το όνομά της ήταν Ελένη, το όνομα μιας Ελληνίδας πριγκίπισσας διάσημης για την ομορφιά και τις αταξίες της, αλλά και μιας Ελληνίδας Αγίας, μητέρας του μεγάλου Κωνσταντίνου»…..”
(Πηγή : Ζαν Μωρεάς «Ελένη ή η ωραία πολεμίστρια» στο ΑΝΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 1879-1897. Εθνικές διεκδικήσεις. Ολυμπιακοί Αγώνες.Καταστροφή του ’97, εκδ. ΟΛΚΟΣ, Αθήνα 1993 (Μτφρ. Γιώργος Τόλιας, Ειρήνη Λούβρου) όπως αναφέρεται στο άρθρο της Αργυρώς Χατζηπαναγιώτου “1897: «Ελένη Κωνσταντινίδου, η ωραία πολεμίστρια»”, 1/8/2022 στο https://www.otavoice.gr/)
“Οι πρώτοι ενθουσιασμοί. Οι θαμώνες των καφενείων στην Αθήνα ζητωκραυγάζουν τους στρατιώτες που φεύγουν για το μέτωπο”, από τον ξένο τύπο. (Πηγή : https://greeceparadise.gr/)
Περισσότερα για τον Ζαν Μωρεάς ο οποίος καταγόταν από τα Πλαίσια Κατσανοχωρίων στο λινκ https://doxesdespotatou.com/i-protomi-toy-poiiti-zan-moreas-sta-pla/