Η εικόνα αποπνέει τη λιτή μεγαλοπρέπεια μιας άλλης εποχής στα Τζουμέρκα του ’30. Στο φόντο, ο τραχύς πέτρινος τοίχος καλύπτεται από υφαντό με σκούρες, κατακόρυφες ρίγες, σαν να θέλει να ντύσει με επισημότητα τη στιγμή. Ο άντρας, ο Αναστάσιος Μπανιάς, επιβλητικός μέσα στη λευκή του φουστανέλα και το μαύρο γιλέκο, στέκει σαν ζωντανό κομμάτι της παράδοσης και της αντρειοσύνης του τόπου. Δίπλα του, η γυναίκα, η Φωτεινή Τρομπούκη, με τη σκοτεινή, αυστηρή φορεσιά και το ακίνητο βλέμμα, ενσαρκώνει τη σεμνότητα και τη σιωπηλή δύναμη της αγροτικής ζωής. Η αντίθεση ανάμεσα στο εκτυφλωτικό λευκό και το βαθύ μαύρο των ενδυμάτων τους μοιάζει να αφηγείται, χωρίς λόγια, την ισορροπία ανάμεσα στο φως και τη σκιά της ζωής, σε ένα ορεινό χωριό των Τζουμέρκων…. (Φωτο από αρχείο Κ. Μπανιά)
1953 – Η νεολαία των Μελισσουργών σε αναμνηστική φωτογραφία. Όρθιοι η παλιά σειρά του 1930. Οι νεότεροι…κάτω. Από αριστερά : Κων/νος Μπανιάς, Κων/νος Γ. Καραβασίλης, Χ. Κούτσικος, …Χαλκιάς, Κ. Νασιούλας.
Δεν υπάρχει Αρτηνή οικογένεια που να μην έχει κάνει τη βόλτα της στο Ξενία και τις τρεις δεκαετίες που ήταν σε λειτουργία… Στη φωτογραφία η οικογένεια Μάχου Ρίγγα μπροστά στην είσοδο του ξενοδοχείου, κάποιο καλοκαίρι….(Η φωτογραφία είναι από το αρχείο της κυρίας Πηνελόπης Ρίγγα)
“Στα τείχη του Κάστρου της Άρτας με φόντο το Ξενία, το 1966”. (Φωτο από το αρχείο του Αναστάσιου Πολάτογλου, όπως αναρτήθηκε στην ομάδα “Ξενοδοχεία του χθες, Ιστορικά και αρχιτεκτονικά ίχνη”)
“Ο άνεμος σφύριζε μανιασμένα στα στενά περάσματα του Διασέλου, σπρώχνοντας τις σκιές να χορεύουν στα στεφάνια και τις ρεματιές . Το μεγάλο Στεφάνι —ένας απότομος, μελιστερός γκρεμός— στεκόταν αγέρωχο, σαν να περίμενε αιώνες την ώρα του. Το χώμα του, απαλό σαν σκόνη, έπεφτε λίγο λίγο στο ποτάμι της Μουρμουρίτας, μεγαλώνοντας τη χαράδρα χρόνο με τον χρόνο.
Οι ντόπιοι το ’λεγαν «Στεφάνι του Καλαντζή». Παλιοί ψιθύριζαν πως άλλοτε, στα σκοτάδια, μαζεύονταν εκεί οι διάβολοι. Με βιολιά και λαλούμενα, με γέλια πνιχτά σαν βουητό από βαθιά σπηλιά, έστρωναν γιορτή. Το τυρί και το γάλα, κλεμμένα από τους βλάχους που τόλμησαν να τα βλαστημήσουν, γίνονταν το τραπέζι τους. Ο κουτσός αρχηγός τους, πάντα με το καρδάρι στο χέρι, φώναζε με χαιρέκακη χαρά: «Απόψε θα φάμε το γάλα του τάδε… το τυρί του άλλου…» και η νύχτα αντηχούσε από τα σαρκαστικά του γέλια.
Μα η πιο μαύρη ιστορία του συνδέθηκε με τον Κώστα Καλαντζή από τη Σκουληκαριά. Οι νεράιδες και οι διάβολοι το είχαν ·συνήθειο να τον αρπάζουν πότε-πότε, να τον γυρίζουν στα ρέματα και να τον αφήνουν πάλι πίσω. Ώσπου, μια χειμωνιάτικη νύχτα, όλα άλλαξαν……
Ο Κώστας κάθονταν μπροστά στο τζάκι, σταυροπόδι, όταν από την καπνοδόχο όρμησαν μέσα σκοτεινές σκιές με μάτια σαν αναμμένα κάρβουνα. Δεν πρόλαβε να φωνάξει….. Χέρια κρύα σαν τον θάνατο τον άρπαξαν και τον τράβηξαν έξω από το μπουχαρί. Στην αυλή, πλήθος διαβόλων, μικρών και μεγάλων, τον περίμενε. Τα βιολιά άρχισαν να παίζουν έναν σκοπό που έμοιαζε να βγαίνει από τα έγκατα της γης.
Με τραγούδια και χορούς, τον οδήγησαν μέσα από ράχες και φαράγγια: Τριανταφυλλαίικα, Φλωραίικα, Αη-Λιά, Κανελλάκι, Κουτσουπιές, Κρανιά, Κούφαλο… Το μονοπάτι τους στριφογύριζε σαν φίδι μέσα στη νύχτα, κι ο Κώστας ένιωθε πως κάθε βήμα τον έφερνε πιο κοντά σε κάτι που δεν θα είχε επιστροφή. Όταν έφτασαν στο Χοντρέλι, το Στεφάνι ορθώνονταν μπροστά του, θεόρατο και σιωπηλό. Από κάτω, το ρέμα της Μουρμουρίτας γουργούριζε αδιάφορο. Τον ανέβασαν στην κορυφή. Ο άνεμος χτύπησε το πρόσωπό του σαν μαχαιριά. Κι έπειτα… ένα σπρώξιμο. Μια κραυγή που χάθηκε στο κενό. Το σώμα του χτύπησε στις πλαγιές του φαραγγιού κι έσβησε μέσα στο σκοτάδι.
Τον βρήκαν μέρες αργότερα, διαμελισμένο, στις όχθες της Μουρμουρίτας. Τον έθαψαν εκεί, με βαριές πλάκες από πάνω, σαν να ήθελαν να τον κρατήσουν μακριά απ’ τους δαίμονες που τον πήραν.
Κι από τότε, όποιος περνάει νύχτα από το “Στεφάνι του Καλαντζή” λέει πως, αν ο αέρας σωπάσει για λίγο, μπορείς να ακούσεις βιολιά να παίζουν κάπου ψηλά, κι ένα μοχθηρό γέλιο που σου παγώνει την καρδιά…….” (Επιμέλεια κειμένου – Αναστασία Καρρά. Πηγή κειμένου : ΙΣΤΟΡΙΚΑ & ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΤΗς ΑΡΤΑΣ, Λ. Χ. Κασελούρη, Αθήνα, 1980)
Πίνακας του Τάκη Βαφιά που απεικονίζει τον φούρνο ιδιοκτησίας του Κ. Πίσπιρη, που βρίσκονταν στη διασταύρωση των οδών Μάνθα και Βασ. Κωνσταντίνου, πίσω από τον Άγιο Δημήτριο. ( Η φωτογραφία είναι από την συλλογή της κ. Κλαίρης Βαφιά – Μπανταλούκα).
“Ήταν η εποχή της μεγάλης κόντρας Αναγέννησης και ΠΑΣ Γιάννενα. Οι Γιαννιώτες ήρθαν στην Άρτα ενισχυμένοι με τους Ελληνοποιημένους Ριγκάνι, Μοντέζ, Αλβαρέζ κλπ. να μας διαλύσουν. Υπήρξε προ του αγώνα και ο τραυματισμός του Σιακούφη (τον οποίο αντικατέστησε επάξια ο Γιάννης Ξυθάλης που βίδωσε τον Αλβαρέζ) και οι Αρτηνοί πάγωσαν. Τελικά κέρδισε η Αναγέννηση 1 – 0 με γκολ του Τάκη Κουτσογιώργου και ευτυχώς η μεγάλη νεροποντή μετά το τέλος του αγώνα απέτρεψε επεισόδια , επειδή οι Γιαννιώτες δεν μπόρεσαν να χωνέψουν την ήττα.
Κατά την διάρκεια του αγώνα, στο μέσον περίπου της μεγάλης κερκίδας, δημιουργήθηκε μια αμφισβήτηση για την κατοχή της μπάλας σε πλάγιο άουτ και ο Ριγκάνι (που ονομάστηκε Κοντογεωργάκης) δεν μπορούσε να συνομιλήσει μς τον Έλληνα διαιτητή. Τότε σηκώθηκε ο αείμνηστος Τάκης Τζούβας και με βροντερή φωνή είπε στο Ριγκάνι : ” Μίλα βρε άραψ την ελληνικήν να σε καταλάβει ο κύριος διαιτητής”. Το βράδυ εκείνο σ’ όλη την Άρτα έγινε χαμός. Θυμάμαι χαρακτηριστικά στο καφέ – μπαρ του αείμνηστου φίλου Ηλία Σαλαμούρα (πρώην Πριτσιλιάγκου) δεν μπορούσες να χορέψεις από τα σπασμένα πιάτα, όπου συνεχώς ηχούσε το ίδιο τραγούδι : “Κλαίει ο Πασάς, κλαίει κι’ ο μαχαλάς, η κυρά – Φροσύνη κι’ όλος ο ντουνιάς”……”. (Πηγή : ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΡΤΑ, Γ. Χαλκιάς, Αθήνς, 2023).
Η Μανδολινάτα του Συλλόγου “ΣΚΟΥΦΑΣ” στην Πλατεία Κιλκίς το 1923. Αρχιμουσικός ο Δημήτριος Φαναριώτης.
Μέλη : Χρήστος Μούσιος, Κώστας Ζησόπουλος, Απόστολος Χαρίσης, Κώστας Ζαχαρής, Φώτιος Δήμου, Κώστας Ηρακλής, Γεώργιος Κεχαγιάς, Βασίλειος Νασογιαννάκης, Στέλιος Ρέτσας, Γεώργιος Γαλάνης, Ειρηνούλα Παπούλια, Νικολίτσα Νήση. (Η φωτογραφία είναι από το αρχείο του Ι. Έξαρχου, όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Ο ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ”).
Όσοι έμεναν στην οδό Βασιλέως Πύρρου, εκεί κοντά στην Αγία Θεοδώρα, θυμούνται κάποιον ρακένδυτο άντρα, με λερωμένα ρούχα και πρόσωπο, να ανεβοκατεβαίνει μονολογώντας το πεζοδρόμιο. Κι όμως, αυτός ο άνθρωπος, με τα ψυχολογικά προβλήματα, υπήρξε κάποτε η προσωποποίηση της μουσικής στην Άρτα. Πρόκειται για τον Αλέκο Χαρίση, που ήρθε στην Άρτα το 1935 και διδάχτηκε τα πρώτα Ελληνικά γράμματα στο Δημοτικό σχολείο του Αγίου Μηνά. Στη συνέχεια έμαθε τα πρώτα βήματα της μουσικής στον Σύλλογο “ΣΚΟΥΦΑΣ”, αργότερα στην Στρατιωτική Μουσική, όπου και δίδαξε και τέλος συνέχισε τις σπουδές του στο Ωδείο Αθηνών.
“Σπάνια στην ιστορία συναντά κανείς ανθρώπους όπως ο Χαρίσης, με απαράμιλλο μουσικό ταλέντο, εξαιρετική ευφυία, εκπληκτική πολυμέρεια και ισορροπία σώματος και νου. Έχοντας μουσική κλίση από μικρός, άρχισε μαθήματα στο Σύλλογο ΣΚΟΥΦΑΣ, παίζοντας πότε κορνέτα και πότε τρομπόνι. Έχοντας την πλήρη υποστήριξη του μουσικόφιλου πατέρα του, ο οποίος υπήρξε ένας εκ των μελών της Μανδολινάτας του Αρχιμουσικού Δ. Φαναριώτη στον Σύλλογο Σκουφάς, σπούδασε την Μουσική στο Ωδείο Αθηνών.
Το 1960, άνοιξε για πρώτη φορά το Ωδείο Αθηνών παράρτημα στην πόλη τςη Άρτας με υπεύθυνο καθηγητή τον Αλέκο Χαρίση. Όλοι οι μαθητές του μιλούσαν με θαυμασμό και υπερβολική αγάπη για τον δάσκαλο. Ακολουθούσε στη διδασκαλία την μέθοδο του Λάο Τσε, της μικρότερης δυνατής επέμβασης. “Μπορείς να πάρεις τον μαθητή ως το παράθυρο, αλλά επ’ ουδενί λόγω δεν πρέπει να προσπαθήσεις να του περιγράψεις τη θέα….”. Ο Αλέκος Χαρίσης είχε δημιουργήσει μια υψηλότατου επιπέδου μουσική σχολή στην Άρτα…. Το όνειρό του ήταν να φέρει την αίθουσα συναυλιών και την όπερα στο σπίτι όποιου το επιθυμεί…”. Δυστυχώς, όταν αργότερα παρουσίασε προβλήματα ψυχικής φύσεως, εγκαταλείφθηκε στην τύχη του, ζώντας μόνος του στο σπίτι του – γκρεμισμένο σήμερα – επί της Β. Πύρρου απ’ όπου και ξεπρόβαλε κάθε πρωί, μιλώντας με τον εαυτό του….
Στη φωτογραφία “Ωδείο Αθηνών, παράρτημα Άρτας στην οδό Φιλίππου Μανωλάκη το 1960. Αρχιμουσικός – Καθηγητής Μουσικής Αλέκος Χαρίσης. Διακρίνονται: Στην επάνω σειρά Ευάγγελος Σκανδάλης, Ιωάννης Έξαρχος, Μιχάλης Ευταξίας. Κάτω : Χαρίλαος Σκορδής, Ζάννα Σπύρου, Ειρηνούλα Καρακώστα, Βασιλικούλα Καρακώστα, Παναγιώτα Σιμεντζή, Σφήκα, Σκουτέρη, Παφίλη, Μπακαγιάννης Ναπολέων Βόιδαρος κ.α.” (Οι πληροφορίες του κειμένου προέρχονται απο παλαιό άρθρο του κ. Ιωάννη Έξαρχου στην εφημερίδα ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ και η φωτογραφία είναι από το αρχείο του ιδίου).
Χρησιμοποιούμε cookies για την σωστή λειτουργία του ιστότοπου, καθώς και για βελτίωση των υπηρεσιών μας προς εσάς. Με τη χρήση αυτή της ιστοσελίδας, αποδέχεστε την Πολιτική Απορρήτου μας.
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. These cookies ensure basic functionalities and security features of the website, anonymously.
Cookie
Duration
Description
cookielawinfo-checkbox-analytics
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics".
cookielawinfo-checkbox-functional
11 months
The cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional".
cookielawinfo-checkbox-necessary
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary".
cookielawinfo-checkbox-others
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other.
cookielawinfo-checkbox-performance
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance".
viewed_cookie_policy
11 months
The cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data.
Functional cookies help to perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collect feedbacks, and other third-party features.
Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.
Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.
Advertisement cookies are used to provide visitors with relevant ads and marketing campaigns. These cookies track visitors across websites and collect information to provide customized ads.