Δόξες Αγήραντες του Δεσποτάτου

Του Πάτερ Κοσμά σήμερα και γιορτάζει το εκκλησάκι του Πατροκοσμά, στην Κυψέλη Άρτης. Το εκκλησάκι χτίστηκε το 1947. Η επέκταση του ναού και η φύτευση των δέντρων έγιναν αργότερα, στα τέλη της δεκαετίας του 70. Οι προσκυνητές ήταν λίγοι σε σχέση με σήμερα, γιατί δεν υπήρχε αυτοκινητόδρομος και η πρόσβαση ήταν αρκετά δύσκολη και επίπονη.

Στη φωτογραφία το εκκλησάκι του πάτερ Κοσμά το 1966 και ο περιβάλλον χώρος όπως ήταν τη δεκαετία του 60. Δεξιά του ναού διακρίνεται η πέτρα με τους δύο ξύλινους σταυρούς, όπου στάθηκε και δίδαξε ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, τη δεκαετία του 1770, όταν σε μία από τις περιοδείες του πέρασε από το χώρο αυτό. (Πηγή : https://kypseliartas.gr/ – Από το φωτογραφικό αρχείο του Γιάννη Καραμπούλα).

Στους πρόποδες του βουνού η πέτρα, που λέγουν ότι κάθησε και μίλησε προς τους χωριανούς ο Πατρο-Κοσμάς. (Φωτο και σχόλιο από τη «Συλλογή λαογραφικού υλικού απ’το χωριό Κυψέλη, του νομού Άρτας» της Ευανθίας Κ.  Νταβαντζή, που έγινε μετά από επιτόπια έρευνα, στα πλαίσια του μαθήματος της Λαογραφίας στο Ε.Κ.Π.Α.- Παν. Έτος 1979 (Πηγή : https://pergamos.lib.uoa.gr/)

Χτισμένος το 1740 μΧ, σύμφωνα με κτητορική επιγραφή στο νότιο τοίχο του, ο ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Ελεούσα Άρτας χάρισε το όνομά του στην άλλοτε αναφερόμενη περιοχή ως «Παναγιά Ιμαρέτ», κατά τον μητροπολίτη Σεραφείμ Ξενόπουλο στο «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης (έκδοση 1884)», γνωστή και ως «Η Παναγιά στα περβόλια» από τα Βενετικά Αρχεία το 1697 που γνωστοποιούν την ύπαρξη του οικισμού, καθόσον κατέβαλε φόρο στην Βενετική Διοίκηση για προστασία από επιδρομές.

Η Παναγία Ελεούσα είναι ένας ιστορικός λιθόκτιστος κοιμητηριακός ναός που τιμάται στις 23 Αυγούστου (Απόδοσις της εορτής Κοιμήσεως της Θεοτόκου), με σπάνιες αγιογραφίες, που όμως δεν σου «αποκαλύπτεται» με την πρώτη ματιά. Περισσότερα «μαρτυρά» σήμερα για την παλαιότητα του ναού το καμπαναριό του. Πρόκειται για το κωδωνοστάσιο-πυλώνα σε μικρή απόσταση, που σύμφωνα με την δυσανάγνωστη επιγραφή σε πλάκα εντοιχισμένη στη νότια όψη του, είναι κτίσμα του 1844………..  «Η κτητορική επιγραφή, μας πληροφορεί, ότι χτίστηκε το 1740 με δαπάνες του ιερομόναχου Θεοδοσίου και του ιερέως Ιωάννου. Αργότερα, το 1761, ο ναός αγιογραφήθηκε με δαπάνη του εφημέριου του ναού ιερωμένου Θεοτοκίου Παγκρατίου. Το 1821 έπαθε ζημιές καθόσον πυρπολήθηκε και επισκευάστηκε το 1832 από τους Νικόλαο Αντωνόπουλο, Ιωάννη Α. Ρίζο και Νικόλαο Σακελλάριο, όταν εγκαινιάστηκε εκ νέου στις 2 Μαΐου 1834»………. (Πηγή : https://www.taxydromosartas.gr/)

Στην παλιά φωτογραφία “Η Εκκλησία της Παναγίας στην Ελεούσα Άρτης” από το αρχείο του Τάκη Ζαρκαλή.

Στο σχέδιο “Η πλευρά του ιερού του ναΐσκου της Ελεούσης” (Πηγή : Α.Κ. Ορλάνδος, Οι μεταβυζαντινοί ναοί της Άρτης, ΑΒΜΕ Β’, 1936, https://www.archetai.gr/)

Η Αψίδα της Αγίας Θεοδώρας το 1936, σε φωτογραφία του ερασιτέχνη φωτογράφου Γεώργιου Βαφιαδάκη. (Πηγή : http://eliaserver.elia.org.gr/)