Δόξες Αγήραντες του Δεσποτάτου

Οι μαθήτριες του Γυμνασίου Θηλέων σε μια φωτογραφία στην όχθη του ποταμού. Οι καθηγητές συνοδοί στην εκδρομή είναι η Τέτα Χαμπηλομάτη και ο Σαλούρος.

Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη στην περιοχή όπου βρίσκονταν τα αναψυκτήρια – κέντρα διασκέδασης του Μόσιαλου και του Μαλαμή στην είσοδο της πόλης της Άρτας στις όχθες του Αράχθου. Στο βάθος διακρίνεται η Φανερωμένη και το ύψωμα με το Μνημείο των Πεσόντων του 1897. Ο δρόμος προς την πόλη περνούσε ακριβώς κάτω από το μνημείο, όπως και σήμερα. Μόνο που το μνημείο έχει πλέον μεταφερθεί!!!

(Φωτο από αρχείο Μπέμπας Αλίβερτη – Γιαννοπούλου)

Η φωτογραφία είναι στο ύψος του Κυνηγετικού Συλλόγου Άρτης, όπως μπαίνουμε στην πόλη. Στο βάθος διακρίνεται το υψωματάκι με το μνημείο των πεσόντων στον πόλεμο του 1897 και τα κυπαρίσσια που το περιβάλανε. (Φωτο από αρχείο Λίτσας Λάιου – Αλίβερτη)

Μπορείτε να δείτε άλλες φωτογραφίες από την είσοδο στην πόλη της Άρτας στο λινκ https://doxesdespotatou.com/o-dromos-me-tis-leykes/

και στο λινκ https://doxesdespotatou.com/topothesia-oi-leykes/

Ο Μάξιμος Γεωργόπουλος (δεξιά) και ο Γιάννης Νίκας στις προσκοπικές κατασκηνώσεις στην Κορωνησία στα τέλη της δεκαετίας του 60. Οι κατασκηνώσεις ήταν μέσα στον υπέροχο παλιό ελαιώνα της Κορωνησίας, ο οποίος δυστυχώς σήμερα έχει μοιραστεί σε οικόπεδα…. (Φωτο από αρχείο Γιάννη Νίκα)

“….Το Γυμνάσιο το τέλειωσα το 1920. Την ίδια χρονιά πήγα στην Αθήνα και γράφτηκα στη Νομική σχολή, τότες δεν δίναμε εισαγωγικές εξετάσεις. Σαν φοιτητής γνώρισα και συνδέθηκα με τον αείμνηστο Αθανάσιο Λευκαδίτη που το 1910 ήλθε από την Αγγλία στην Ελλάδα και ίδρυσε τον Προσκοπισμό. Όνειρό του ήταν να τον ξαπλώσει σ’ όλη την επικράτεια. Για το λόγο αυτό μ’ έβαλε σαν βοηθό συνταγματάρχη γιατί απλόν πρόσκοπο δεν μπορούσε να με βάλει, ήμουνα αρκετά μεγάλος (ο μεγαλύτερος πρόσκοπος στην ομάδα δεν έπρεπε να ξεπερνάει τα 15 χρόνια). Σα βοηθός πήγαινα δυο και τρεις φορές την εβδομάδα στις προσκοπικές εγκαταστάσεις που ήταν στα αποδυτήρια του λευκομάρμαρου Αθηναϊκού σταδίου, εκεί μάθαινα τα μυστικά και τις τέχνες του προσκοπισμού που ήταν πολλές  και όμορφες.

Τον Γενάρη του 1921 κάλεσαν την κλάση μου, τότε μας καλούσαν ένα χρόνο νωρίτερα. Μ’ έστειλαν μ’ άλλους αγύμναστους στη Μικρά Ασία. Μας ψευτογύμνασαν για καμιά 15αρια  μέρες στη Σμύρνη και απ’ εκεί Μαγνησία, Ουσάκ, Σαλιχλή, Αφιόν Καραχισάρ. Τον Αύγουστο του 1922 έγινε η μεγάλη καταστροφή.  Τότε βρήκε η συμφορά τ’ αδέλφια μας, τότε αφανίστηκε το γένος μας, χιλιάδες πολλές σφαγιάστηκαν από τον βάρβαρο, αιμοβόρο Τούρκο, και όσοι έζησαν άφησαν τον όμορφο και ευλογημένο τόπο τους. Μονάχα αυτοί και μεις που ζήσαμε μαζί τους νιώσαμε τη μεγάλη συμφορά που τους βρήκε.

Ύστερα από περιπέτειες και κινδύνους φτάσαμε στον Πόρο κι απ’ εκεί, με την επανάσταση του Πλαστήρα στην Αθήνα.

Το 1923 ήλθα στην Άρτα με αναρρωτική άδεια δύο μηνών. Στο σπίτι μας γνώρισα τον Ρούζιο, συμμαθητή του αδελφού μου και φίλο μας οικογενειακό, γιατί ο πατέρας του ήταν γιατρός, συνάδελφος του δικού μου. Από τον αδελφό μου έμαθα ότι ο Ρούζιος ήταν υπαρχηγός  Προσκοπικής ομάδας στην Κωσταντινούπολη ή Σμύρνη, ήλθαν στην Άρτα πρόσφυγες. Του επρότεινα να φκιάσουμε προσκοπισμό στην Άρτα, θα τους βοηθούσα κι εγώ όσο καιρό θα’ μενα. Πήγαμε στον Ν. Μπλέτση που διετέλεσε Έφορος Προσκόπων στην Αλεξάνδρεια την εποχή που υπηρετούσε εκεί σαν καθηγητής και με μεγάλη ευχαρίστηση δέχτηκε την πρότασή μας. Αυτό το ήξερα από τον ίδιο γιατί το 1918, στη δεύτερη τάξη του Γυμνασίου μας ανέπτυξε τα καλά του προσκοπισμού και μας πρότεινε να τον οργανώσουμε και στην Άρτα. Τα λόγια του τότε τα πήρε ο αέρας, είχαμε άλλα παιχνίδια, τα κότσια, τη σκλέντζα, την αμπάριζα, τη φωτιά, τη Γούρνα, τον πετροπόλεμο και άλλα.

Την πρότασή μας τη δέχτηκε ευχάριστα. Έτσι ξεκίνησε ο προσκοπισμός στην πόλη μας την πρώτη περίοδο. Η δεύτερη άρχισε στα μέσα Απρίλη του 1945*. Είναι μια πολύ όμορφη και ζωντανή ιστορία, τότες που απάνω από 2000 παιδιά γίνανε αδέλφια, ζήσανε διαφορετικά απ’ ότι ζούσαν, ήταν μικροί, εύπλαστοι, όλοι τους γίνανε καλοί πολίτες σύμφωνα με τις αρχές μας. Ευλογημένοι να’ ναι!!!!” (Πηγή : Άρθρο του Γ.Σ. Βασταρούχα στην ΑΡΤΗΝΗ ΕΥΘΗΝΗ, τχ. 19-20, 1985)

*Επιτυχής προσπάθεια αναβίωσης του προσκοπισμού στην Άρτα γίνεται εκ νέου το 1945 με περιφερειακό έφορο τον Γ. Βασταρούχα και τοπικό τον Αναστάσιο Τσέτη, με σκοπό να απομακρύνουν τα παιδιά από διάφορες οργανώσεις και να ενστερνιστούν την συναδέλφωση. Μάλιστα την ίδια χρονιά γίνεται η πρώτη κατασκήνωση στην Κορωνησία με οικονομική ενίσχυση από την Ούντρα. Το 1947 οργανώνεται ο προσκοπισμός και στην Πρέβεζα, ενώ σιγά – σιγά εξαπλώνεται και στο νομό Άρτας δηλαδή στα χωριά Γραμμενίτσα, Πέτα, Νεοχώρι, φθάνοντας έτσι τα 500 μέλη. Επίσης ο Γ. Βασταρούχας οργάνωσε το Σώμα Ελληνίδων Οδηγών στην Άρτα με επικεφαλής την δασκάλα κα Χριστοδούλου – Παλάντζα.(Πηγή : Άρθρο του Μάξιμου Γεωργόπουλου στην ΑΡΤΗΝΗ ΕΥΘΥΝΗ, τχ.17, 1985)

Στη φωτογραφία ο Γεώργιος Βασταρούχας, δικηγόρος, από τους Συρρακιώτες της Άρτας. (Φωτο από αρχείο Πόπης Μπίτσιου, όπως δημοσιεύτηκε στο Λεύκωμα ΣΥΡΡΑΚΟ, τόμος 2ος, 2004)

Σχετικώς με την ευχάριστον είδησιν για την αναβίωσιν του προσκοπισμού στην Άρταν, που δημοσιεύετε εις το τελευταίον φύλλον της «Αρτηνής Ευθύνης» θέλω να αναφέρω τα εξής……….Κατά το σχολικόν έτος 1922-23 ενεγράφη εις την Τρίτην τάξιν του Γυμνασίου Άρτας, διά να συνεχίσει τας σπουδάς του ο Κώστας Ρούζιος ελθών πρόσφυξ εκ Κωσταντινουπόλεως. Τον ενθυμούμαι ευγενικόν εις τους τρόπους, άψογα ενδεδυμένον, σημεία που μαρτυρούσαν την ανωτέραν τάξιν της οικογένειάς του εις την πόλιν. Φοιτούσε εις Γυμνάσιον που εδιδάσκοντο ξένες γλώσσες και ανθούσε ο ελληνικός προσκοπισμός. Με την   ενθάρρυνσιν και την αμέριστον υποστήριξιν του Καθηγητού των Φυσικών Νικ. Μπλέτση, ο Κώστας Ρούζιος  οργάνωσε διά πρώτην φοράν στην Άρταν τις ομάδες των προσκόπων και των Λυκόπουλων, οι οποίες για δυο – τρία χρόνια έκαναν πολλές εμφανίσεις και άλλες εκδηλώσεις. Το καλοκαίρι του 1924 ο Κ. Ρούζιος ετελείωσε το Γυμνάσιον και εγκατεστάθη εις Αθήνας οπότε σιγά -σιγά οι ομάδες διαλύθησαν. Αργότερα, ο Γεώργιος Βασταρούχας, όταν μετά το 1954 επανήλθε εις την Άρταν, έδειξε εξαιρετικήν δραστηριότητα εις την επαναδιοργάνωσιν του προσκοπισμού στην Άρταν και διά πολλάς εκδηλώσεις. Διά τον Κώσταν Ρούζιον έχω να προσθέσω ότι στην Αθήνα όπου εγκατεστάθη, ενυμφεύθη κατά την Κατοχήν την εβραίαν υπάλληλον της Νομαρχίας Άρτας Ζωήν Κούλιαν. Λίγα χρόνια αργότερα πρόωρα απέθανε, η δε χριστιανική έκτοτε γυναίκα του ζη στην Αθήνα.» (Πηγή : Επιστολή του Δ. Καρατζένη στην εφημερίδα ΑΡΤΗΝΗ ΕΥΘΥΝΗ, τχ. 18, 1985)

Στη φωτογραφία “Πρόσκοποι Άρτας, 1952”

Πριτσιβέλης, Ελευθέριος Μανόπουλος, Χρήστος Σταμούλης (Μπέμπης) & Μάριος Τσαντούκλας (και οι δύο άσσοι του ΠΑΝΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ), Κων/νος Τσιλιγιάννης (Νομικός), Νίκος Πίσπερης, Ιωάννης Μανακανάτας & Σωκράτης Μανακανάτας, Κων/νος Τόλης, Κων/νος Αμβράζης (?), Ιωάννης Παπανικολάου (πτέραρχος), Στέφανος Καλύβας, Βασίλης Παπαδήμου, Γεώργιος Παπανικολάου(Γιόγιας) , άγνωστος. (Φωτο από αρχείο Β. Παπαδήμου, Παρουσίαση Κ. Μπανιάς)