ΕΝΑ ΕΘΙΜΟ ΜΕ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ Γ. ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ

———————-
“Στην περιοχή των χωριών Νίβιτσα, Άη-Βασίλης και Λούκοβο της Χειμάρρας επιχωριάζει το ίδιο έθιμο. Ο χορός έχει Αράπη και ο Αρχικαπετάνιος ονομάζεται Καραϊσκάκης.
Το Σάββατο του Λαζάρου, αλλά και την Κυριακή των Βαΐων μαζεύουν αυγά και στο μεσοχώρι ανοίγεται χορός με πρωτοχορευτή τον καραϊσκάκη. Κατά το γλέντι, που μαζεύονται λεπτά για τους βιολιτζήδες, γίνεται και μια παράσταση συλλήψεως Προεστού. Πιάνουν ένα δήθεν πλούσιον, Προεστώτα, τον δένουν και τον αφήνουν μόνο όταν πληρώσει λύτρα.
Οργισμένος ο καραϊσκάκης αποτείνεται στον αιχμάλωτο προεστώτα και τους πλουσίους :
– Δώστε να χαρούν και τούτοι οι φτωχοί!
Η προφορική παράδοση φέρει να ονομάζεται καραϊσκάκης ο αρχηγός των Κλεφτών…..”
(Κατά παράδοση από τον δικαστικό Θεμιστοκλή Παπαδήμα, όπως καταγράφηκε σε άρθρο του Α. Χ. Μαμμόπουλου, ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, τχ. 107, 1985)

Στη φωτογραφία “Πορτραίτο του Γ. Καραϊσκάκη” σε σπίτι της περιοχής Σκουληκαριάς “διά χειρός” Τάτση, Ιωάννινα, 1979)

Δημοσιεύθηκε στη Γεώργιος Καραϊσκάκης | Σχολιάστε

Η ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΚΑΜΠΟΥ, ΠΟΤΑΜΙΑΣ & ΒΡΥΣΕΩΣ

————————–
1854 : Ο στατιστικός πίνακας των τμημάτων Κάμπου, Ποταμιάς και Βρύσεως όπως τους συνέταξε ο γυμνασιάρχης της Ζωσιμαίας Σχολής Π. Αραβαντινός και δημοσιεύτηκαν στο έργο του “Χρονογραφία της Ηπείρου”, Τόμος Β’, Αθήνα, 1856.
Οι αριθμοί αφορούν τα χριστιανικά σπίτια, μετά αναφέρεται η περιοχή, ακολουθεί η εκκλησία στην οποία υπάγονται (Άρτης), η γλώσσα (ελληνική) και τέλος το ιδιοκτησιακό καθεστώς.

Δημοσιεύθηκε στη Η Άρτα στην Τουρκοκρατία | Σχολιάστε

ΠΑΝΑΜΒΡΑΚΙΚΟΣ – 1958

Στα γραφεία του Συλλόγου. Όλα τα ονόματα των περευρισκομένων στο πρώτο σχόλιο*. (Φωτο & Παρουσίαση Κ. Μπανιάς)

Δημοσιεύθηκε στη Η ομάδα του Παναμβρακικού | Σχολιάστε

ΧΩΡΙΟΝ ΑΛΗ-ΜΠΕΗ (ΨΑΘΟΤΟΠΙ)

———————–
“Χωρίον οικούμενον υπό 20 οικογενειών εκκλησιαζομένων εις την νεόδμητον εκκλησίαν, οικοδομηθείσα τω 1853 του αγίου Βλασίου, συνδρομή και αόκνω επιμελεία ευσεβούς τινος Χρήστου Τσιαντή, ήτις έκειτο προ αμνημονεύτων ετών ερείπιον λυπηρόν, και ιερουργουμένην παρά των ιερέων εναλλάξ του χωρίου Γενίτσαρη.”
(Πηγή : ΔΟΚΙΜΙΟΝ ΑΡΤΗΣ, Σεραφείμ Βυζάντιος, Αθήνα, 1884)

Στη φωτογραφία “Αεροφωτογραφία του χωριού Ψαθοτόπι – Δεκαετία ’60” (Πηγή : Βίντεο του κ. Ξυλογιάννη στο YouTube) 

——————
Στο Ψαθοτόπι διατηρούσε μπατζαριό (τυροκομείο) μέχρι τη δεκαετία του ’70 ο Μελισσουργιώτης Αθανάσιος Θεοδώρου, απ’ όπου και η φωτογραφία.
(Φωτο από αρχείο Ε.Θ) 

ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΣΤΟ ΨΑΘΟΤΟΠΙ

————————

“Σου στέλνω και μια φωτογραφία από τις Απόκριες που κάναμε στο χωριό, με όργανα που είχαμε η ομάδα των καρναβαλαίων. Πληρώσαμε 12.000 δραχμές και όποιος θα χορεύει τα λεφτά θα τα παίρνουμε εμείς. Τις πρώτες Απόκριες πιάσαμε 11.500 δραχμές. Τώρα έχουμε ξανά όργανα το Σάββατο, Κυριακή και την Καθαρά Δευτέρα”, έγραφε στο πίσω μέρος της φωτογραφίας ο Αποστόλης Τσίτσικας από το Ψαθοτόπι, στον ξενιτεμένο του γιό Θωμά, στη Γερμανία το 1973.

Η φωτο είναι από μια πολύ όμορφη σειρά βίντεο με παλιές φωτογραφίες από το Ψαθοτόπι που έκανε ο κ. Μπάμπης Ξυλογιάννης και μπορείτε να τις δείτε στο YouTube.

Δημοσιεύθηκε στη Τα χωριά στον Κάμπο της Άρτας | Σχολιάστε

ΔΙΑΜΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ

————————
Οικονομική απομόνωση των διάφορων περιοχών της χώρας.
“Με τις ζώνες κατοχής ο Άξονας εχώρισε το ελληνικό σώμα σε πολλά «κρατίδια».Κάθε κυκλοφορία αγαθών και ατόμων από τη μια ζώνη στην άλλη απηγορεύθη αυστηρά. Έτσι τα παιδιά των Αθηνών επέθαιναν από έλλειψη ζακχάρου ενώ η ελληνική σταφίδα εσάπιζε στις αποθήκες της Πελοποννήσου, σε απόσταση 50 μιλίων. Οι κάτοικοι της Πίνδου επέθαιναν από πείνα γιατί τους εμπόδιζαν να αγοράσουν τα σιτηρά της Θεσσαλίας. Οι Αθηναίοι επέθαιναν από έλλειψη λαδιού που επερίσσευε στα νησιά τοι Αιγαίου.
Αυτό ήταν το σχέδιο του Άξονος για τον αφανισμό του Ελληνισμου :
1. Οικονομικοί φραγμοί
2. Βουλγαρική προσάρτησις
3. Γερμανική κατοχή
4. Ιταλική κατοχή
5. Ιταλική προσάρτησις”
(Πηγή : Αι θυσίαι της Ελλάδος στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο – The sacrifices of Greece in the SWW, Έκθεση Δοξιάδη)
Μπορείτε να διαβάσετε ή να κατεβάσετε ολόκληρη την έκθεση στο λινκ https://issuu.com/aueb/docs/ekthesi_doxsiadi_thisies_ellados 

Δημοσιεύθηκε στη Η Άρτα στην κατοχή και την Αντίσταση | Σχολιάστε

ΧΕΙΜΩΝΑΣ ’41 – Η ΠΕΙΝΑ

—————————-
“Με την είσοδο των Γερμανών στη Άρτα, πολλοί οικογενειάρχες φοβούμενοι, άρχισαν να εγκαταλείπουν τα σπίτια και τα καταστήματά τους και να καταφεύγουν στα ορεινά χωριά της περιοχής. Ένας απ’ αυτούς ήταν και ο αείμνηστος Χρήστος Καραβασίλης ο οποίος πήρε την οικογένειά του και κατέφυγε στο χωριό του, τους Μελισσουργούς. Το δε κατάστημα του στο Μουχούστη, το οποίο διατηρεί ακόμη και σήμερα ο γιός του Νικόλαος, το ενοικίασε στον πατέρα μου, ο οποίος και το μετέτρεψε σε οπωροπαντοπωλείο και ειδών διατροφής.
Το 1941, η πείνα άρχισε να θερίζει κυριολεκτικά τις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας. Τα είδη διατροφής πήραν στα χέρια τους οι μαυραγορίτες και τα πουλούσαν σε αστρονομικά ποσά. Ιδιαίτερα μεγάλη πείνα θέριζε την Αθήνα, όπου οι κάτοικοί της έπεφταν νεκροί στους δρόμους. Έτσι πολλοί που είχαν κάποια σχέση με την Άρτα, ξεκίνησαν για την πόλη η οποία είχε επάρκεια τροφίμων. Μια που δεν διέθεταν χρήματα, είχαν πάρει μαζί τους είδη ρουχισμού, χρυσαφικά, ραπτομηχανές κ.λ.π., για να προμηθευτούν τρόφιμα.
Πολλοί γνωστοί και άγνωστοι ήλθαν στο σπίτι μας στην οδό Γέφυρας Αράχθου 5 (σήμερα φέρει την ονομασία Α. Ζάρρα), κτήμα της αδελφής του Μιλ. Μάνθα, Ανθής Ζήση, για λίγα τρόφιμα. Ο πατέρας μου τους πρόσφερε τρόφιμα δίχως καμμιά ανταλλαγή. Ήταν άνθρωπος που πονούσε τους άλλους, γι’ αυτό πέθανε τελείως φτωχός. Μεταξύ των επισκεπτών ήταν και οι Γιάννης Γεωργίου, Κων. Πιτσιλός, Κ. Κατσιμάτης και ο Γ. Μελέτης, που οδηγούσε ταξί. Όλοι τους ήταν οδηγοί ταξί και φορτηγών αυτοκινήτων και φίλοι.
Το ταξί ήταν μια παλιά φορντ, η επιλεγόμενη με μουστάκια. Ζήτησαν από τον πατέρα μου, αν ήταν δυνατόν να τους προμηθεύσει λίγα τρόφιμα κι ο πατέρας μου φρόντισε να τους βρει λάδι, βούτυρο, αλεύρι κ.λ.π.
Το λάδι και το βούτυρο το τοποθέτησαν στα καθίσματα του αυτοκινήτου, που είχαν ειδικά μετατρέψει σε δοχεία, ενώ τα άλλα πίσω στο καζάνι που χρησίμευε για την εκκίνηση, εφόσον προηγουμένως έβαλαν φωτιά στο κάρβουνο και παρήγαγε ανθρακικό (γκαζοζέν, έτσι το έλεγαν). Το αυτοκίνητο δούλευε με βενζίνη απ’ ευθείας από τη μηχανή κι όχι σαν γκαζοζέν. Να σημειωθεί ότι οποιαδήποτε μεταφορά τροφίμων είχε απαγορευθεί από τους κατακτητές, που προέβαιναν στα μπλοκ, που είχαν στήσει σε κάθε είσοδο και έξοδο πόλεων, σε αυστηρό έλεγχο.
Με τη δεύτερη επίσκεψη του Γιάννη Γεωργίου στην Άρτα, πήγα κι εγώ μαζί του στην Αθήνα, όπου έμεινα μια ημέρα στο σπίτι του στην οδό Κονδράτου 15, απέναντι από το Θέατρο Περoκέ. Την επομένη πήγα στη μητέρα μου, όπου και έμεινα μαζί της……”
(Πηγή : ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΑ – ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΜΑΤΑ, Κ. Τσακτσίρας, Άρτα)

Στη φωτογραφία το “Κτίριο όπου στεγαζόταν το μαγαζί του Χρήστου Καραβασίλη – δεκαετία ’70” (Φωτο από προσωπική συλλογή)

Δημοσιεύθηκε στη Η Άρτα στην κατοχή και την Αντίσταση | Σχολιάστε

AΝΤΩΝΗΣ Χ. ΠΑΠΠΑΣ

————————-
Αφανής ήρωας του Αλβανικού Μετώπου. Έχασε τη ζωή του στις 28 Απριλίου του 1941 μαζί με πολλούς άλλους, όταν νηστικοί και ρακένδυτοι γύριζαν από το μέτωπο και προσπάθησαν να περάσουν τον Ποταμό Λούρο.
Εκείνη την χρονιά ο Λούρος είχε πλημμυρίσει και η διάβαση προς την Άρτα ήταν δύσκολη. Δεν υπήρχε γέφυρα στο ποτάμι, παρά μόνο μια περαταριά. Οι στρατιώτες ανέβηκαν στην περαταριά μέσα στα ορμητικά νερά και ζήτησαν από τον περατάρη να τους περάσει απέναντι στον Άγιο Σπυρίδωνα για να συνεχίσουν προς Άρτα. Όταν ανέβηκαν πάνω, ο περατάρης ζήτησε χρήματα από τους στρατιώτες και τότε ένας βάζει το χέρι στον κόρφο του και τραβώντας το, ανοίγει την παλάμη που ήταν γεμάτη με ψείρες, δείχνοντας ότι μόνο αυτό είχαν να του δώσουν. Ο περατάρης θύμωσε και πέταξε το σκοινί που τραβούσε την περαταριά με αποτέλεσμα να παρασυρθεί από τα ορμητικά νερά. Μαζί της πήρε και τους στρατιώτες. 18 παλληκάρια πνίγηκαν στα θολά νερά του ποταμού.
(Φωτο & παρουσίαση Κ. Μπανιάς) 

Δημοσιεύθηκε στη Η Άρτα στην κατοχή και την Αντίσταση | Σχολιάστε

ΠΑΝΑΜΒΡΑΚΙΚΟΣ 1940

——————–
(Φωτο & Παρουσίαση Κ. Μπανιάς)

Δημοσιεύθηκε στη Η ομάδα του Παναμβρακικού | Σχολιάστε

ΚΑΛΕΝΤΖΙ – ΚΑΤΣΑΝΟΧΩΡΙΑ

——————-
“Κείμενον επί των προς δύσιν υπωρειών του όρους Ξηροβούνι, άνω του οποίου επί 5’ ώρας υπάρχει πυκνόν εκ πρίνων δάσος μετρίας εκτάσεως. Οικούμενον δε υπό 115 οικογενειών και έχει σχολείον, εκκλησίαν, 3 παντοπωλεία, 2 τσαρουχοποιία και υδρεύεται εκ 2 φρεάτων, άτινα διατηρούσι πάντοτε το ύδωρ αυτών. Εν αυτώ διατρέφονται μέλισσαι.”
(Πηγή : ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΝ ΗΠΕΙΡΟΥ, Ν. Θ. Σχινάς, Εν Αθήναις, 1897)

Στη φωτογραφία “Ερείπια ανακτόρων στο Καστρί – Καλέντζι Κατσανοχωρίων” (Φωτο Σ. Μελετζή – 1938 από συλλογή Α. Κ.)

———-

1938 : ΚΑΣΤΡΙ Καλεντζίου Κατσανοχωρίων. Ποιμενική σκηνή.

Δημοσιεύθηκε στη Στο δρόμο προς το Ξηροβούνι | Σχολιάστε

Ο ΤΡΑΧΑΝΑΣ

—————
“Γενιές και γενιές μεγάλωσαν με το αχνιστό πιάτο τραχανά τα πρωινά του χειμώνα πριν αναχωρήσουν για το σχολείο. Γράφει ο Κ. Διαμάντης : «Το χειμώνα, κάθε πρωί βράζαμε τραχανά και τρίβαμε ψωμί μέσα, βάζαμε και λίγο τυρί και τον ζεματούσαμε με βούτυρο και λίγο κρεμμύδι στο τηγάνι. Για εκλεκτό τρώγει κανείς λίγο άτριφτο, ο πατέρας βάζει και λίγο βούτυρο ωμό μέσα στο καπάκι του κι είναι έτσι πιο νόστιμος. Έτσι και ζεσταίνεται κανείς και χορταίνει πρωί-πρωί. Καμιά φορά βράζαν τραχανά και το βράδυ. Εμείς τα παιδιά τρώγαμε λίγο-λίγο γιατί έκαιε και όταν μισοχορταίναμε λέγαμε “τώρα χόρτασα ως το γόνατο, ως τη μέση, ως το λαιμό, ως το μέτωπο, ως τα μαλλιά”. Υπάρχει και επώνυμο Τραχανάς. Στο βράσιμο ο τραχανάς να μην γρουμπουλιάσει, να μη φουσκώσει και χυθεί το γάλα που είναι στην κορυφή και είναι η ουσία του τραχανά.” (Πηγή : Κ. Α. Διαμάντης, ΆΠΑΝΤΑ, τ. 9ος, Αθήνα, 1990)

Στη φωτογραφία “Ζυγίζοντας το αλεύρι για τον τραχανά στην παλάντζα”. (Φωτο από το αρχείο του Β. Γκανιάτσα όπως δημοσιεύτηκε στο Λεύκωμα ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΗΠΕΙΡΩΤΙΣΣΕΣ, Σ. Βασιλείου, Αθήνα, 2007) 

Δημοσιεύθηκε στη Λαογραφικά και άλλα | Σχολιάστε