————————-
“Σε πολλά μέρη του χωριού, στις άκρες των χωραφιών ή κοντά στα σημερινά σπίτια, υπάρχουν οι γρέβιες, δηλ. σπίτια μισογκρεμισμένα, ακατοίκητα ή τελείως γκρεμισμένα, όπου στους σωρούς των λιθαριών μαζεύονται φίδια και σαύρες και βλέπουμε συχνά τα «φιδοπ(ου)κάμ(ι)σα». Αλλού σώζεται μόνο ο σπιτότοπος με το πλακόστρωτο ή το δάπεδο που ήταν το κατώι και το στρωτό του σπιτιού. Εκεί ολόγυρα βρίσκονται πολλές φορές χωμένα στη γη, οικιακά σκεύη καζάνια, κακάβια, τεψιά, τεντζερέδες. Ποιος ξέρει γιατί είχαν φύγει οι κάτοικοι και δεν ξαναγύρισαν! Προφανώς διωγμοί από Τούρκους και Αρβανίτες ή πολεμικά γεγονότα τους ξεσπίτωσαν και τους κατέστρεψαν στην ξενιτειά. Σε πολλά τέτοια χαλάσματα ή ακατοίκητα σπίτια διηγούνται ότι έγιναν φόνοι και, όταν περνάη κανείς μόνος του τη νύχτα ή το μεσημέρι, ακούει να σκούζη το αίμα και ανατριχιάζει από το φόβο. Στο σπίτι του Μάνου ανάμεσα στην Παγώνα και την Πίτριτση, λησταί είχαν σκοτώσει με βασανιστήρια τον νοικοκύρη που ήθελαν να τους μαρτυρήση που έχει κρυμμένα τα χρήματά του. Παιδάκια περνούσαμε από εκεί τη νύχτα με την ψυχή στο στόμα, γιατί εφανταζόμαστε ότι ακούγαμε τον πεθαμένο να βογγάη. Για τον ίδιο και άλλους λόγους βρίσκονται κρυμμένα σε διάφορα μέρη λαήνια ή στάμνες ή τσουκάλια άδεια ή γεμάτα με νομίσματα που συνδέονται με τις διηγήσεις για την ανακάλυψη κρυμμένου θησαυρού. Όποιος ονειρευτεί τρεις νύχτες συνέχεια ότι βρίσκει βλισίδι, πρέπει να πάει στο μέρος που είδε και μαζί με εκείνον που είδε ότι ήταν μαζί και να σκάψουν. Αν δεν πάρη και τον άλλον το εύρημα θα γίνει φίδια ή νερό. Κοντά στον Άι-Νικόλα στη Λάψανα, ένας έσκαψε και είδε το καζάνι με τις λίρες και μόλις άπλωσε το χέρι του και τράβηξε το χερούλι, το καζάνι βούλιαξε και βγήκε νερό που βγαίνει και σήμερα σαν πηγή…..”
(Πηγή : Άρθρο με τίτλο ΤΑ ΧΤΗΡΙΑ ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΩΝ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ, Κ. Διαμάντης, Αιξώνη, Τόμος Δ’, τχ. 37-38, 1954 – Οι τοποθεσίες που αναφέρονται είναι στο χωριό Νησίστα των Τζουμέρκων)
Στη φωτογραφία “Εγκαταλελειμμένο σπίτι σε χωριό των Τζουμέρκων” (Φωτο από το διαδίκτυο)
