ΤΟ ΜΗΤΡΩΟΝ ΑΡΡΕΝΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΡΡΥΤΩΝ, ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΤΣΟΥΜΕΡΚΩΝ, ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΑΡΤΗΣ (καταρτισθέν εν έτει 1884). Γεννηθέντες τα έτη 1843 -1844- 1845

Πρόκειται για το Μητρώο Αρρένων του Δήμου Καλαρρυτών, που εκδόθηκε στους Καλαρρύτες στις 5 Ιανουαρίου 1884 και υπογράφεται από τον Ειρηνοδίκη Καλαρρυτών Π. Αμβροσιάδη και τον Δήμαρχο Χρ. Παράσχη. Το Μητρώο φυλάσσεται στα ΓΑΚ Άρτης. Ευχαριστούμε θερμά τα ΓΑΚ Άρτης που μας επέτρεψαν την πρόσβαση στο αρχείο του Δήμου. Όπως θα δείτε τα μητρώο των Καλαρρυτών και το Μητρώο του Ματσουκίου είναι σε ξεχωριστά φύλλα, οπότε θα αναρτώνται με τη σειρά.

Θα ξεκινήσουμε με την ανάρτηση των ετών 1843, 1844 και 1845. Η ανάρτηση των επόμενων χρόνων θα συνεχιστεί εν καιρώ…..

Έτος Γέννησης 1843

Έτος Γέννησης 1844

Έτος Γέννησης 1845

Δημοσιεύθηκε στη Η Απελευθέρωση το 1881 | Σχολιάστε

Ο Δήμος Καλαρρυτών το 1881

Ο νομός Άρτης, που τα σύνορά του το 1881 έφταναν μέχρι τον Άραχθο ποταμό, αποτελούνταν από δύο επαρχίες : Άρτης και Τζουμέρκων. Η Επαρχία Τζουμέρκων αποτελούνταν επίσης από 4 Δήμους : Αγνάντων, Πραμάντων, Καλαρρυτών και Θεοδωρίας.

Ο Δήμος Καλαρρυτών, που ανήκε στην επαρχία Τζουμέρκων, περιλάμβανε μόνο δυο χωριά : τους Καλαρρύτες και το Ματσούκι και κατά την πρώτη απογραφή από το ελληνικό κράτος είχε συνολικά 1.843 κατοίκους. Αυτό δεν είναι περίεργο αν αναλογισθεί κανείς τα δύσβατα και τραχιά βουνά που ήταν κτισμένα αυτά τα χωριά. (Πηγή : ΠΙΝΑΚΕΣ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ 1881, Υπουργείον Εσωτερικών, εν Αθήναις, 1884)

Μπορείτεείτε να διαβάσετε για τη διοικητική διαίρεση του νομού Άρτης στο λινκ https://doxesdespotatou.com/dioikitiki-diairesi-toy-nomoy-artis/

Δημοσιεύθηκε στη Τα Τζουμέρκα και τα χωριά τους | Σχολιάστε

Η Εκκλησία στο Μοναστήρι του Θετοκιού…

Η είσοδος στην εκκλησία του Μοναστηριού του Θεοτοκιού σε φωτογραφία από τη δεκαετία του ’80. (Πηγή : ΤΟ ΘΕΟΤΟΚΙΟ – ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ, Αρετή Κασσελούρη, Άρτα, 1989)

Μπορείτε να δείτε την εκκλησία σε μια παλιότερη φωτογραφία του Α. Βερτόδουλου στο λινκ https://doxesdespotatou.com/theotokio/

Δημοσιεύθηκε στη Τα Μοναστήρια | Σχολιάστε

Το Μοναστήρι του Θεοτοκιού

“Η μονή Θεοτοκιού, ήτις κείται εις την Ζερμήν, ήτο κατά το 1680 Μετόχιον της Μονής Τσερκίστας. Η Ιερά Μονή της Θεοτόκου, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, στο χωριό Τσερκίστα (σημερινό Κλειστό) στα βόρεια της Άρτας, κτίστηκε στις παλιές της βάσεις κατά την ΙΗ’ εκατονταετηρίδα από τον οπλαρχηγό Κωσταντίνο Πουλή*, σύμφωνα με τα γραφόμενα του Σεραφείμ Βυζάντιου το 1884…..

….Το 1770 ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων φροντίζει να πάρει τα κτήματα της περιφέρειας Ριζαριάς και Ζερμής Πέτα. Οι Πετανίτες μαθαίνουν το μυστικό και αναλαμβάνουν να κτίσουν το μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, το σημερινό Θεοτοκιό. Με την οικονομική βοήθεια του αρματολού Καπετάν Πουλή (Πλη στην τοπική διάλεκτο) και της Βυζαντινής μονής της Θεοτόκου Τσερκίστα, η οποία και ονομαζόταν «Θεοτοκίον» ιδρύθηκε η ιερά μονή Θεοτοκίου Πέτα, το σημερινό Θεοτοκιό.

Τότε οι κάτοικοι του Πέτα έταξαν τα κτήματα που ήταν στην περιφέρεια Ριζαριά στο νέο μοναστήρι. Έτσι δεν θα μπορούσαν να τα πάρουν οι Οθωμανοί, σαν ιερά κτήματα του μοναστηριού. Άλλα απ’ αυτά δόθηκαν εξ ολοκλήρου στο μοναστήρι με τα ελαιόδεντρα που είχαν και άλλα παραχωρούνταν τμηματικά. Το μισό έμεινε ιδιόκτητο και το άλλο μισό γινόταν βακούφικο. Κι αυτό έγινε, για να μη φαίνονται μεγάλες ιδιοκτησίες και τις εποφθαλμιούν οι Τουρκαλβανοί……” (Πηγή : ΤΟ ΘΕΟΤΟΚΙΟ – ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ, Αρετή Κασσελούρη, Άρτα, 1989)

*”Καπετάν Πουλής – Ούτος Σουλιώτης, γνωστός ως Καπετάν Κωσταντής ή Καπετάν Πουλής διωρίσθη υπό του Αλή Πασά καπετάνιος των Τζουμέρκων Ραδοβυζίου. Η παράδοσις παρουσιάζει αυτόν φιλόθρησκον καθ’ ο ίδρυσε και επεσκεύασε πολλά ςμονάς και εκκλησίας. Οι παλαιοί ωμιλούν  ευφήμως περί αυτού. Κατά την παράδοσιν εφονεύθη υπό των ανταρτών”. (Πηγή : Η ΕΝ ΑΡΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, Φώτης Οικονόμου, Αθήναι, 1972).

Στη φωτογραφία ” Το Μοναστήρι του Θεοτοκιού παλαιότερα….” Πίνακας του Αρτηνού ζωγράφου Γιάννη Βαγενά, προσφορά του διδασκάλου Ιωάννη Κώτση, από το βιβλίο της Α. Κασσελούρη.

Δημοσιεύθηκε στη Τα Μοναστήρια | Σχολιάστε

Πως γιόρτασαν οι Αρτηνοί τα Θεοφάνεια του 1840..

“‘Ετει σωτηρίω 1840 κατά μήνα Ιανουάριον, την έκτην, φόβος και τρόμος μέγας εκυρίευσεν τους ενταύθα Οθωμανούς, φοβούμενοι μήπως οι Χριστιανοί της Άρτης μετά των πέριξ συννενοηθώσι μετά των της Ελευθέρας Ελλάδος χριστιανών και αποστατήσουν κατά της κραταιάς βασιλείας. Βασιλεύοντος τότε ο αείμνηστος βασιλεύς Σουλτάν Αμπούλ Μετζίτ Χαν και διοικούντος εν Ιωαννίνοις ο Χασάν Πασάς και εν Άρτη ο εξ Αργυροκάστρου Ναήν Βέγης, ανήρ νουνεχής και φρόνιμος.
Ελθόντες λοιπόν προς αυτόν οι εκ της κώμης Ρόκα και απέχον της Άρτης μίαν ώραν Οθωμανοί, οίτινες ανήγγειλαν προς την ενδοξότητά του τα κατά των χριστιανών Αρταίων και χωρικών ότι έχουσι μυστικήν συννενόησιν μετά των αδελφών αυτών ελευθέρων Ελλήνων δια να βάλωσι σπάθην εις τους κατοίκους Οθωμανούς και να κυριεύσωσι το φρούριο και να εκραγεί επανάστασις κατά της κραταιάς βασιλείας. Τα αυτά είπον και εις τους ενταύθα οικούντας Οθωμανούς, οίτινες συννενοηθέντες μετά των ανωτέρω Οθωμανών Ροκατών και ξένων προσφύγων Οθωμανών εξ Ελλάδος, επήγαν όλοι ομού και εζητούσαν την ασφάλειάν των δι’ οιουδήποτε τρόπου, προσθέτοντες και τούτο ότι η μόνη ασφάλεια είναι προς αυτούς η διά σπάθης γενομένη προς τους Χριστιανούς εν τη εορτασίμω ημέρα των Θεοφανείων, αμερίμνων όντων των Χριστιανών και εν τη εκκλησία όντων.
Όθεν επιμόνως εζήτησαν από τον ανωτέρω διοικητή διά να βιάση τον Κατήν να δώσει προς αυτούς ιλιάμ. Ο δε Διοικητής βλέπων ένα τοιούτον συμβάν ήρθεν εις αμηχανίαν βλέποντας εν πλήθος Οθωμανών ξένων τε και εντοπίων να ακούη παρ’ αυτού μυθαριώδη και γραιώδη λόγια τους απεδίωξε με οργήν έξω του δικαστηρίου και εις το εξής να μην παρουσιασθούν να αναφέρουσι τοιούτους λόγους έμπροσθεν του και διότι γνωρίζει πολύ καλά την υπακοήν και την ευπείθιαν των υπηκόων χριστιανών ομουχί μόνον τοιαύτη συννενόησις δεν υπάρχει, αλλ’ ούτε και εις τον νουν των έχουν τοιαύτην βουλήν, και μάλιστα εκείνο το ίδιο εσπέρας ήταν και πολλών χωρίων χριστιανοί εντός του δικαστηρίου μετρώντας χρήματα και γεννήματα ημερών τε και δεκαετιών. Όθεν όλοι ομοθημαδόν Ροκάτες μετά των Αρταίων ετροχούσαν τα ξίφη των και τα γιαταγάνια των διά να κόψωσι τους Χριστιανούς όταν ίδουν τι. Όθεν ο Σεβαστός ημών Ιεράρχης Νεόφυτος εκ Σερίφου διέταξεν εν εκείνη τη ημέρα να μη συναθροσισθή ο λαός εν τη Ιερά Μητροπόλει Άρτης, κατά το σύνηθες, αλλά εκάστη εκκλησία να ιερουργήσει περί τας δύο ώρας της ημέρας μέχρι των πέντε ωρών και να μην έχωσι κανέναν φόβον, αλλ’ έκαστος χριστιανός να εορτάσει την Αγίαν ημέραν χριστιανικώς και ησύχως. Ούτω και εγένετο”.(Πηγή : Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΠΑΝΤΟΧΗ, Ν. Καραβασίλης, ‘Αρτα, 1994)

Για τον εορτασμό των Θεοφανείων στην Άρτα μπορείτε να διαβάσετε στο λινκ https://doxesdespotatou.com/simera-ta-fota/

και στο λινκ https://doxesdespotatou.com/ta-theofaneia-stin-ipeiro/

και στο λινκ https://doxesdespotatou.com/protochronia-kai-theofaneia-sti-metapo/

Στη φωτογραφία «Η Λιτάνευση προς τον ποταμό Άραχθο τα Θεοφάνεια του 1960» (Πηγή : despotato.eu) 

Δημοσιεύθηκε στη Η Άρτα στην Τουρκοκρατία | Σχολιάστε

Στο φαρμακείο της Σόνιας Παπανικολάου…

1980ς – Μια φωτογραφία από το εσωτερικό του φαρμακείου της Σόνιας Παπανικολάου – Τσέτη, που βρισκόταν στη γωνία των οδών Σκουφά και Βλαχούτση. Το παλιό κτίριο έχει κατεδαφιστεί και στη θέση του σήμερα βρίσκεται η Τράπεζα Eurobank. Διακρίνονται από αριστερά οι Σόνια Παπανικολάου, Γιάννης Νάκας, Γιώργος Βούρης και Βένη Σαπρίκη. (Φωτο από το αρχείο Γιάννη Νάκα.)

Δημοσιεύθηκε στη Το εμπόριο στην Άρτα | Σχολιάστε

Τα φαρμακεία στην Άρτα τότε…

“Παλιά στην Άρτα ήταν δυο Φαρμακεία, ένα του Κώστα Οικονόμου κάτω του σπιτιού του Στράτου Πατσαλιά και το άλλο του Παντελή Οικονόμου στον Αη-Δημήτρη, εκεί που πουλιούνται οι εφημερίδες σήμερα. Τα φάρμακα τα έφκιαναν μόνοι τους, δεν υπήρχε σε έτοιμο τίποτε. Στα ράφια είχαν διάφορα μπουκάλια με υγρά και σκόνες. Απ’ αυτά έβαζαν να γίνει το φάρμακο. Στο πίσω μέρος του φαρμακείου είχαν καμινέτα που έβραζαν διάφορα βότανα να γίνει το φάρμακο. Εκεί είχαν μικρές ζυγαριές να ζυγίζουν κινίνο και άλλα φάρμακα. Βασικότερα όμως ήταν τα βότανα, γι’ αυτό το καλοκαίρι αγόραζαν απ’ τα παιδιά χαμομήλι, μολοχάνθια,  φροξλάνθια, κι απ’ τα πάνω χωριά τους έφερναν οι γυναίκες το φθινόπωρο που κατέβαιναν φασκόμηλο, τσάι, αλίφασκο, ρετσίνι του έλατου. Μ’ αυτό δούλευαν τα φαρμακεία. Τότε ρήμαζε τον κόσμο η ελονοσία και οι γιατροί. Τα μόνα φάρμακα που έδιναν ήταν το κινίνο και το ρετσινόλαδο.

Τα φαρμακεία πούλαγαν την κάσια πελεκούδια από ξένο δέντρο, τα ‘βαζαν στο μούσκιο 2 μέρες και πίναν από ένα ποτηράκι δυο φορές τη μέρα. Πούλαγαν και τη σιναμική, φύλλα μικρά όπως του σμύρτου. Τα έβαζαν από βραδύς σε μεγάλο ποτήρι με νερό και το έπιναν το πρωί να πάρουν το καλύτερο. Με κάτι τέτοια ψευτοπέρναγε ο κόσμος τότε να διώξει την αρρώστια του. Οι σημερινοί έπρεπε να λέγονται φαρμακοπότες κι όχι φαρμακοποιοί.

Παλιά στην Άρτα γιατροί ήταν οι Ντούγιας, Δημόπουλος, Μπενούκος κ.α.”. (Πηγή : ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΑΡΤΑ, Άρθρο του Λεωνίδα Βλάχου στην εφημερίδα ΑΡΤΗΝΗ ΕΥΘΥΝΗ, Ιανουάριος 1987)

Στη φωτογραφία το Φαρμακείο του Α. Θ Ματσούκα “Η ΠΑΝΑΚΕΙΑ” στην οδό Σκουφά 110, στην Άρτα, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα, αν και το παλιό κτίριο έχει κατεδαφιστεί και στη θέση του υπάρχει πολυκατοικία. Αξίζει να θαυμάσει κανείς τα όμορφα κάγκελα που στολίζουν τα δυο μπαλκόνια του α’ ορόφου. Στα αριστερά το κατάστημα με είδη ένδυσης των Αφων Τζίμα και δεξιά το Ωρολογοποιείο – Κοσμηματοπωλείο Καγκάνη. (Φωτο από ιδιωτική συλλογή)

Κι εδώ, αν κρίνουμε από την ταμπέλα μια παλιότερη φωτογραφία της πρόσοψης του φαρμακείου με τους δυο υπαλλήλους του: τον Φάνη Κουρλοκώστα αριστερά από το Λούρο και τον Γιώργο Κ. Καραγιάννη από τους Μελισσουργούς δεξιά. Έτος ιδρύσεως του φαρμακείου το 1897. Αξίζει να προσέξει κάποιος την παλιά, όμορφη, ταμπέλα. (Φωτο από ιδιωτική συλλογή)

Δημοσιεύθηκε στη Το εμπόριο στην Άρτα | Σχολιάστε

Το πρώτο φαρμακείο στην Άρτα!

Ένα απ’ τα πρώτα, αν όχι το πρώτο, φαρμακεία στην απελευθερωμένη Άρτα ήταν αυτό του Θ. Μόσχου. Στη φωτογραφία “Ανακοίνωση” περί του εν λόγω φαρμακείου στην εφημερίδα ΑΡΤΑ, στις 8 Μαίου 1882.

Δημοσιεύθηκε στη Το εμπόριο στην Άρτα | Σχολιάστε

Μια κάρτα απ’ την Άρτα, 100 χρόνια πριν….

Μια κάρτα που εστάλη από τον Τηλέμαχο Γαρουφαλιά στο λοχαγό του, στις 30 Αυγούστου 1923, από την Άρτα. Ο Τηλέμαχος Γαρουφαλιάς ήταν εγγονός του Πέτρου Ε. Γαρουφαλιά, βουλευτή της Άρτας το 1885 με το κόμμα του Χαρίλαου Τρικούπη, ο οποίος είχε τρεις γιούς : τον Ευάγγελο, τον Αντώνιο και τον Μάρκο. O Μάρκος ήταν έμπορος. Διαβάζουμε σε άρθρο του Δ. Καρατζένη στην ΑΡΤΗΝΗ ΕΥΘΥΝΗ το 1987 : “….Έξω απ’ τη γέφυρα είχαν καταστήματα οι αδελφοί Μιχάλη, οι Κασιμαίοι και ο πατέρας του Τηλέμαχου Γαρουφαλιά, Μάρκος ο οποίος είχε και στην Άρτα εμπορικό, αλλά στη γέφυρα είχε έμπιστο υπάλληλο τον Βασίλη Λαλάκο, τον οποίο μετά την απελευθέρωση του 1912, τον έφερε στο κατάστημα της Άρτας. Εκεί ψωνίζανε οι Αρτηνές υφάσματα, ιδίως μεταξωτά από Βενετία – Τεργέστη φτηνά και τα μεταφέρανε κρυφά….”.

Ο Τηλέμαχος Γαρουφαλιάς, ο γιός του Μάρκου, σπούδασε νομικά και έγινε συμβολαιογράφος, το δε σπίτι του, διατηρητέο σήμερα για το οποίο έχουμε κάνει αναρτήσεις σχετικά, βρίσκεται στην οδό Πριοβόλου 8, στο δρόμο προς τη Λαική. (Η φωτογραφία είναι από τη συλλογή του Μίμη Χριστοφιλάκη).

Δημοσιεύθηκε στη Το Κάστρο και το Ξενία | Σχολιάστε

Από το αρχείο του Tom Barnes – Φωτο 2

Νεαρή αντάρτισσα του ΕΔΕΣ, πιθανόν στο Βουργαρέλι, από το αρχείο του Tom Barnes. Πρόκειται για την Δήμητρα (Τούλα) Αγόρου, αδερφή του Διοικητού του 3/40 Συντάγματος Ευζώνων ΕΟΕΑ/ΕΔΕΣ Επίλαρχου Γ. Αγόρου και μετέπειτα σύζυγο του Νικολάου Τσίτσικα, Διμοιρίτου στο 3/40 ΣΕ και τραυματία στη μάχη προαστίων Πρεβέζης κατά των Γερμανών.(Η φωτογραφία είναι από το αρχείο του Μίμη Χριστοφιλάκη)

Δημοσιεύθηκε στη Η Άρτα στην κατοχή και την Αντίσταση | Σχολιάστε