Δόξες Αγήραντες του Δεσποτάτου

Όλοι γνωρίζουμε ότι η Άρτα ήταν πρωτεύουσα του Δεσποτάτου της Ηπείρου και αρκετοί λίγο ως πολύ γνωρίζουμε την ιστορία του : την ίδρυσή του από τον Μιχαήλ Α’ Δούκα, μέλους του Οίκου των Αγγέλων του Βυζαντίου, τις μάχες του με τους Λατίνους, τους διαδόχους του, τις εκστρατείες, τις συμμαχίες κ.τ.λ.. Η πόλη μας  κοσμήθηκε από τον ηγεμονεύοντα οίκο των Αγγέλων Δουκών με περίλαμπρα δημόσια οικοδομήματα που έχουν σωθεί ως τις μέρες μας….Ελάχιστα όμως γνωρίζουμε για τον τρόπο που ζούσαν οι Αρτηνοί τότε, πως ήταν τα σπίτια τους, τα έθιμά τους, η καθημερινή τους ζωή, ιδιαίτερα όσων ανήκαν στην τάξη των αρχόντων.

“Σχετικά με τη γυναικεία ενδυμασία, κατά την βυζαντινή περίοδο και σύμφωνα με τον Ιωσήφ Βρυέννιο, ήταν ανήκουστο και αποτελούσε ύβρη να φορούν οι γυναίκες ανδρική ενδυμασία. Το μήκος των γυναικείων ρούχων έπρεπε να φτάνει μέχρι τον αστράγαλο .

Η ποδήρης γυναικεία ενδυμασία ήταν επηρεασμένη από την αρχαιότητα, όπως είχε εξελιχθεί κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους. Αρχικά ίσχυε ο συνδυασμός tunica – stola (χιτώνας, πουκαμίσα – ρόμπα). Αργότερα φορέθηκε μόνη της η τούνικα που μετεξελίχθηκε στη δαλματική τούνικα. Οι γυναίκες φορούσαν ζώνες στη μέση που άλλοτε σχημάτιζαν ένα ρηχό κι άλλοτε ένα βαθύ κόλπο. Πολλές φορές όμως φορούσαν την πουκαμίσα τελείως ριχτή. Την ιδιαιτερότητα του «κοντού πάνω από το μακρύ» αν δεν την πετύχαιναν με τον κόλπο, συνδύαζαν δύο πουκαμίσες, μια μακριά και από πάνω μια κοντή. Η δεύτερη πουκαμίσα μπορούσε να είναι αμάνικη. Αυτή η σύνθεση με δυο πουκαμίσες επέζησε στις τοπικές φορεσιές της Βαλκανικής, ενώ στην Ελλάδα απαντάται μια παραλλαγή της, η τούνικα που ήταν ανοιχτή στο μπροστινό της μέρος.

Οι κυρίες των τιμών, όπως οι Ρωμαίες φορούσαν τη ρόμπα (stola), ένα μακρύ πτυχωτό φόρεμα που έπεφτε με χάρη πάνω από την τούνικα. Η ρόμπα συνοδευόταν από την πάλλα, ένα υφασμάτινο κάλυμμα κεφαλής. Τα υφάσματα ήταν μεταξωτά, αφού το μετάξι ήταν το αγαπημένο ύφασμα των πλουσίων.

Η Άννα Κομνηνή περιγράφει ότι, όταν πέθανε ο πατέρας της Αλέξιος Α’ Κομνηνός  (1081 – 1118), η αυτοκράτειρα Ειρήνη Δούκαινα έβγαλε το αυτοκρατορικό πέπλο, έκοψε τα μαλλιά της, έβγαλε τα πορφυρά ενδύματά της και ντύθηκε στα μαύρα. (Πηγή : https://www.slideshare.net)

Στις φωτογραφίες “Αναπαράσταση Βυζαντινών Γυναικείων ενδυμάτων 12ος – 13ος αι.”