Φωτογραφία του 1940 που εμφανίζει οπλίτες σε αναμνηστική φωτογραφία στην Άρτα με φόντο το ομώνυμο γεφύρι, οι οποίοι είχαν ταχθεί στην περιοχή με επικεφαλής τον τότε έφεδρο Ανθ/λγο (ΠΒ) Ευγενίδη Ιωάννη από την Βέροια για την αντιαεροπορική κάλυψη της περιοχής (Δωρεά από το προσωπικό αρχείο του Ευγενίδη Ιωάννη).
(Πηγή : Ιστορικός Συλλέκτης Βέροιας)
ΑΡΤΑ, 25 Μαρτίου 1940 στο άγαλμα του Κ. Κρυστάλλη
Δεξιά : Άρης Βενέτης (Ιατρός Χειρούργος), Κων/νος Δράμης (Παναμβρακικός, Δεκαθλητής, Φιλόλογος – Θεολόγος), Παναγιώτης Κ. Πέτσας (Γενικός Αρχηγός και επί τιμή πρόεδρος του Παναμβρακικού & της Αναγέννησης.
(Φωτο από αρχείο Νικολάου Πέτσα, Παρουσίαση Κ. Μπανιάς)
Kαθηγητές από δεξιά : Τέτα Παρηγορίτσα – Χαμπηλομάτη (Καθηγήτρια Φ.Α.), Χονδρογιάννη (Οικοκυρικά), Κ. Μπουρνάκας (Θεολόγος), Κυριάκος Σιδηρόπουλος (Γαλλικών), Κώστας Κονταξής, Πηγή Παπαβασιλείου – Συγγούνα, Στέφανος Παππάς (Φιλόλογοι), Λάμπρος Μπουραντάς και Κ. Παπαϊωάννου, όρθιος (Μαθηματικοί) και αριστερά με το άσπρο πουκάμισο η φιλόλογος Κυρτοκίδου.
Μαθήτριες από άνω αριστερά : Βάσω Κατσιμπόκη, Δήμου, Ανδρούτσου, Μαρία Κοσμά (σημαιοφόρος), Μάνου, Νίκη Γιώτη, Αναστασοπούλου, Ελευθερία & Κασσιανή Κοσμά, Σοφία Γουνοπούλου, Μαρκέλλα Γάτσου, Λάκκα, Αρχόντω Κασελούρη, Σπυριδούλα (Μπέμπα) Αλίβερτη – Γιαννοπούλου, Λένα Δ. Κονταξή, Ειρήνη Αλεξίου, Βάσω Λουτσάρη, Ρίτα Δ. Ζαρκαλή, Ιωνά, Γεωργία Μίντζα, Βάσω Γιώτη, Ντίνα Μάνου, Βούλα Κ. Κωσταδήμα, Τζένη Κούρτη, Κέντρου, Μαριάννα Ιωανά, Ντίνα Κώνστα, Κική Μαυρομμάτη.
(Φωτο από αρχείο Τάκη Ζαρκαλή, Παρουσίαση Κ. Μπανιάς με την βοήθεια της κ. Μπέμπας Αλίβερτη – Γιαννοπούλου)
1955 : Οι Πρόσκοποι σε αναμνηστκή φωτογραφία μπροστά στην είσοδο της οικίας Καζαντζή.
(Πηγή φωτογραφίας : Ο ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΤΑ, Κ. Τσιλιγιάννης, Αθήνα, 2014)
“Ο Leake γράφει επίσης και για ένα παράλογο έθιμο των κτηνοτρόφων της περιοχής Κιεπίνας. Μεταμόσχευαν ένα κομμάτι κόκκαλο από το πόδι σκύλου, μακρύ δυο ίντσες στο μερί του μεγαλωμένου πια αρνιού. Άνοιγαν τη σάρκα, τοποθετούσαν το κόκκαλο κι έραβαν την πληγή. Αυτή η χειρουργική επέμβαση από τη μια μεριά εξασφάλιζε την αντοχή και την υγεία των προβάτων στις δύσκολες καιρικές συνθήκες του βουνού κι απ’ την άλλη καθιστούσε σκληρή τη σάρκα τους και της έδινε μια τόσο άσχημη μυρουδιά που οι λύκοι δεν την ορέγονταν διόλου. Οι τσοπάνηδες της περιοχής ήταν τόσο σίγουροι για τη δραστικότητα της μεθόδου, ώστε βεβαίωναν τον περιηγητή ότι όσα αρνιά γεννήθηκαν από προβατίνες και κριάρια που είχαν υποστή αυτή τη μεταμόσχευση είχαν στο σώμα τους τέτοιο κόκκαλο. Αυτές οι επεμβάσεις γίνονταν μόνο στα πρόβατα που προορίζονταν αποκλειστικά για αναπαραγωγή και για εκμετάλλευση των γαλακτοκομικών προϊόντων τους. Φαίνεται, παρατηρεί ο Leak ότι το κόκκαλο του σκύλου αποβαλλόταν με τη διαπύηση και την επούλωση. «Οι ανώτερες τάξεις στην Ελλάδα θεωρούν ηλίθιο αυτό το έθιμο και όσο προωθείται η παιδεία εγκαταλείπεται βαθμιαία, όπως και τα μάγια και οι άλλες δεισιδαιμονίες»…..” (Πηγή: William Martin Leake, Travels in Northern Greece, I-IV, Λονδίνο 1835, σε ελεύθερη μετάφραση του Κ. Σιμόπουλου, όπως δημοσιεύτηκε στο βιβλίο του ΞΕΝΟΙ ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 1800-1810, Αθήνα, 1997)
Στη φωτογραφία “Βοσκότοπος Συρράκου, 1926. Από αριστερά ο κτηνοτρόφος Δημητριος Παπουτσής, χωροφύλακας του χωριού, ο Χαρίλαος Νίκας και ο Ιωάννης Συγκούνας”. Τον 18ο αιώνα το Συρράκο είχε πάνω από 70.000 πρόβατα.
(Φωτογραφία από το αρχείο του Νικολάου Χ. Νίκα στο Λεύκωμα ΣΥΡΡΑΚΟ, ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ, Ι. Ζιώγας, Γιάννινα,2006)
“Στις 20 Αυγούστου του 1809, ακολουθώντας τον δρόμο για την Άρτα, ο Leake έφτασε στο μοναστήρι της Κιεπίνας, που του θύμισε το Μέγα Σπήλαιο του Μωριά. Ο Leake καταγράφει ένα δραματικό επεισόδιο που σημειώθηκε πριν λίγα χρόνια στην Κιεπίνα. Ένας Καλαρυτιώτης παντρευόταν μια πολύ όμορφη Συρρακιώτισσα. Έμαθε ο Αλής για τα κάλλη της νύφης κι έστειλε ανθρώπους του να την αρπάξουν τη νύχτα της παραμονής του γάμου. Έτσι κι έγινε. Αλλά τότε ξεσηκώθηκε όλο το Συρράκο, άρπαξαν οι άντρες τα άρματα και απέκλεισαν το δρόμο προς τα Γιάννενα. Οι απαγωγείς κατέφυγαν στο μοναστήρι της Κιεπίνας όπου πολιορκήθηκαν στενά. Αναμέτρησε την κατάσταση ο Αλής, κατάλαβε πως έπρεπε να ανοίξη πόλεμο κι έδωσε εντολή να παραδώσουν τη νύφη στους Συρρακιώτες.
Σύμφωνα με τον Αραβαντινό (Ιστορία του Αλή Πασά του Τεπελενλή, Εν Αθήναις, 1895) η όμορφη Συρρακιώτισσα, συγγενής του πρόκριτου και αυλικού του Αλή Γ. Τουρτούρη, ήταν αρραβωνιασμένη με τον Καλαρυτιώτη Πρινάρη. Οι αρραβώνες έγιναν βιαστικά, μ’όλο που οι δύο νέοι είχαν δεσμό συγγένειας, γιατί έμαθαν οι γονείς του κοριτσιού τα σχέδια του βεζύρη για την απαγωγή. Ο καταδότης του Αλή ήταν ο Καλαρυτιώτης Ν. Γιάγκος. Οι Αρβανίτες απαγωγείς εισόρμησαν από το παράθυρο στο σπίτι, όπου βρισκόταν μονάχα η κόρη με τη μητέρα της. «Αι ταλαίπωροι γυναίκες δεινώς κραυγάζουσαι ενηγκαλίσθησαν αλλήλας, εδέησε δε ν’ αποσπασθή η κόρη της μητρός συναποσπώσα και την κόμην εκείνης.” (Πηγή: William Martin Leake, Travels in Northern Greece, I-IV, Λονδίνο 1835, σε ελεύθερη μετάφραση του Κ. Σιμόπουλου, όπως δημοσιεύτηκε στο βιβλίο του ΞΕΝΟΙ ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 1800-1810, Αθήνα, 1997)
Στη φωτογραφία “Γάμος στο Συρράκο το 1910 περίπου, επί Τουρκοκρατίας”.
(Φωτογραφία από το αρχείο του δασκάλου Ιωάννη Βαρκαγιάννη στο Λεύκωμα ΣΥΡΡΑΚΟ, ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ, Ι. Ζιώγας, Γιάννινα,2006)
Ο William M. Leake στον τέταρτο τόμο από τα Ταξίδια του στη Βόρειο Ελλάδα μας δίνει μερικές ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την κοινωνική ζωή στα χωριά των βόρειων Τζουμέρκων.
“Το χτίσιμο του σπιτιού στους Καλαρρύτες ήταν μια πολύ δαπανηρή υπόθεση. Οι πέτρες μεταφέρονταν από το λατομείο ένα μίλι μακριά, από γυναίκες – υποζύγια. Για μια μεγάλη πέτρα που κουβαλούσαν στην πλάτη έπαιρναν 6 παράδες. Μπορούσαν να πραγματοποιήσουν 10 δρομολόγια την ημέρα. Αλλά το κόστος αυτής της πέτρας, ως τη στιγμή που θα έμπαινε στον τοίχο έφτανε τους 10 παράδες. Οι πλάκες για τη σκεπή αγοράζονταν 10 πιάστρα οι 100, μικρές και μεγάλες. Η ξυλεία μεταφερόνταν στον ώμο από 3 ώρες μακριά. Όσο για τα ταβανοσάνιδα. Αγοράζονταν 35-40 παράδες το ένα…..” (Πηγή: William Martin Leake, Travels in Northern Greece, I-IV, Λονδίνο 1835, σε ελεύθερη μετάφραση του Κ. Σιμόπουλου, όπως δημοσιεύτηκε στο βιβλίο του ΞΕΝΟΙ ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 1800-1810, Αθήνα, 1997)
Στη φωτογραφία “Κλασικό συρρακιώτικο πέτρινο σπίτι με κατώγι και καμάρα κάτω από τη σκάλα”. (Φωτογραφία από το αρχείο της Ελένης Κολοκούρη – Μπαρκαγιάννη στο Λεύκωμα ΣΥΡΡΑΚΟ, ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ, Ι. Ζιώγας, Γιάννινα,2006)
“Γνωσθέντος διά τηλεγραφήματος ότι ο κ. Βενιζέλος αναχωρήσας το μεσονύκτιον εκ Πατρών, θα ευρίσκεται ενταύθα το απόγευμα, πλήθος κόσμου κατέκλυσεν την κεντρικήν οδόν της Φιλιππιάδος, όπως επευφημήση τον μέγαν άνδρα, εις ον πρωτίστως οφείλει την ελευθερίαν του. Εις την Φιλιππιάδα συνέρρευσαν προς τούτο πολλοί χωρικοί των πέριξ χωρίων. Καθ’ ην στιγμήν τηλεγραφώ, ήτοι τρίτην απογευματινήν, ο κ. Πρωθυπουργός αναμένεται από στιγμής εις στιγμήν. Εφ’ όλων των καταστημάτων ανηρτήθησαν ελληνικαί σημαίαι και εικόνες του κ. Βενιζέλου………………………………………………..
Περί την 1ην Μεταμεσημβρινήν ο κ. Πρωθυπουργός επιβάς αυτοκινήτου μετά του κ. Αλιβιζάτου, απήλθεν εις Φιλιππιάδα. Καθ’ οδόν οι χωρικοί, αντιλαμβανόμενοι τον κ. Βενιζέλον, εξεδήλουν παντοιοτρόπως την χαράν και ευγνωμοσύνην των. Εις το ένατον χιλιόμετρον προ της Φιλιππιάδος, όπου μεταφέρονται διά Λούρου πράγματα του στρατού, κατελθών, εξήτασε λεπτομερώς το μέγα τούτο έργον της συγοινωνίας. Κατά την στιγμήν αυτήν ευρίσκοντο εν τω ποταμώ ατμόπλοια και πολλαί φορτηγίδες πλήρεις στρατιωτικών ειδών.
Η είσοδος του κ. Βενιζέλου εις την Φιλιππιάδα ήτο θριαμβευτική. Όλος ο πληθυσμός της πόλεως και των πέριξ χωρίων ήτο επί ποδός. Επίσης, πλήθος στρατιωτών, εκ των ανηκόντων εις τας βοηθητικάς υπηρεσίας. Ο λαός υπεδέχθη τον κ. Πρωθυπουργόν με παρατεταμένας ζητωκραυγάς και χειροκροτήματα. Είδον χωρικούς Ηπειρώτας θεωρούντας όνειρον την απελευθέρωσίν των να κλαίουν από συγκίνησιν δεχούμενοι τον πρώτον πολίτην Μητρός Ελλάδος. Άλλοι επέτων από ενθουσιασμόν τα καλύμματα εις τον αέρα. Το όνομα Βενιζέλος κάμνει ενταύθα ιδιαιτέραν εντύπωσιν και εξασκεί γοητείαν. Άλλως δεν εξηγείται ότι είδον και ό,τι αντελήφθην……”(Απόσπασμα από την ανταπόκριση της εφημερίδας του Σπυρίδωνα Σίμου ΠΑΤΡΙΣ, από την ελεύθερη πλέον Φιλιππιάδα. Μπορείτε να διαβάσετε όλο το άρθρο στη φωτογραφία – Πηγή φωτογραφίας Ο ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΤΩΝ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ, Ε. Ιντζέμπελης, Αθήνα, 2016)
Επίσκεψη του αρχιστράτηγου Κωνσταντίνου (κέντρο) και του επιτελείου του στην περιοχή της Κανέτας. Ο διοικητής του πυροβολικού συνταγματάρχης Λ. Παρασκευόπουλος πρώτος δεξιά. Μπροστά πτώματα αλόγων. (Πηγή Φωτογραφίας : Λεύκωμα Α’ Βαλκανικός Πόλεμος (1912 – 1913) «Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ», ΙΔΡΥΜΑ ΑΚΤΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΙΣ,2002 )
Ευζωνικόν τάγμα διερχόμενον παρά την γέφυραν του Λούρου – Φωτοκάρτα Μ. Μιχαλόπουλος (Φωτο από προσωπική συλλογή Α.Γ.Κ.)
