Δόξες Αγήραντες του Δεσποτάτου

——————
“Τον 18ο αιώνα είναι γνωστό ότι κατασκευάστηκαν ιχθυοτροφεία, τα οποία λειτούργησαν για μικρό χρονικό διάστημα, όπως παραδείγματος χάριν το ιχθυοτροφείο κοντά στις εκβολές του Λούρου. Η ασφάλεια των ιβαριών εξασφάλιζε την ασφαλή διαβίωση των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής πέριξ του Αμβρακικού. Για τον λόγο αυτό σε πολλές περιπτώσεις τη φύλαξη των ιχθυοτροφείων την αναλάμβαναν οι αρματολοί του Λούρου και της Άρτας.
Το καλοκαίρι του 1732 ο αρματολός Γεώργιος Ανασιώτης δέχθηκε επίπληξη από τις οθωμανικές αρχές της Άρτας γιατί ο ληστής Κατσούλης λανθάνοντας της προσοχής του έκλεψε τις βάρκες από το ιβάρι του Λούρου, οι οποίες ανήκαν σε Οθωμανούς υπηκόους. Με αυτές προέβη σε εγκληματικές ενέργειες σε βάρος τόσο των Βενετών όσο και των Οθωμανών. Παρά τη φύλαξη των ιβαριών δεν έλειψαν οι επιθέσεις εναντίων των ιχθυοτροφείων και των όσων εργάζονταν σε αυτά……Επειδή το συμβάν δεν ήταν μοναδικό αλλά συχνά επαναλαμβανόμενο, οι βενετικές και οθωμανικές αρχές προσπάθησαν από κοινού να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, χωρίς όμως επιτυχία, όπως φαίνεται από την καταγραφή πολλών συμβάντων στο πέρασμα του 18ου και 19ου αιώνα.” (Πηγή : Μεταξύ δύο κόσμων: Τα ιχθυοτροφεία του Αμβρακικού κόλπου τον 18ο αιώνα, Χ. Παπακώστα, Πρεβεζιάνικα Χρονικά, τχ. 47-48, 2021)

Στη φωτογραφία «Φύλακας διβαριού στο Λούρο ποταμό στις αρχές του 20ου αιώνα» (Φωτογραφία του Fred Boissonnas, 1913)

——————-
“Στο β’ μισό του 19ου αιώνα, ο Λούρος είχε τραβήξει την προσοχή… επενδυτών, που ήθελαν να βάλουν ένα ατμόπλοιο για τη μεταφορά εμπορευμάτων από το λιμάνι της Πρέβεζας. Τότε το βασικό λιμάνι της περιοχής ήταν η Σαλαώρα. Οι «επενδυτές», με τις ευχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αναζητούσαν προφανώς μια εναλλακτική λύση μεταφοράς εμπορευμάτων στα Ιωάννινα.

Ἐφημερίδα Ἰωάννινα, φ. 111, 2 Αὐγούστου 1871

Πρὸς ἐπέκτασιν τοῦ ἐμπορίου, ὅπερ ἐστίν ἡ πηγή τοῦ πλούτου καὶ τῆς εὐδαιμονίας, συστηθήσεται ἐταιρία, σκοπόν προτιθεμένη τὴν ἀσφαλῆ καὶ εὔκολον μεταφορά τῶν ἐξ Εὐρώπης ἐμπορευμάτων καὶ ἐπιβατῶν, διά τοῦ μεταξύ Ἄρτης καὶ Πρεβέζης ποταμοῦ Λούρου. Ἡ Ἐταιρία αὕτη θέλῃ θέσῃ προκαταρκτικῶς εἰς ἐνέργειαν ἕν ἀτμόπλοιον ἀνάλογον πρὸς μεταφοράν ἐμπορευμάτων καὶ ἐπιβατῶν, δυνάμενον νὰ πλέῃ ἐπί τοῦ ποταμοῦ Λούρου, ἀφοῦ πρῶτον ἐκκαθαρίσῃ αὐτόν καὶ ἄρῃ πᾶν ἐμπόδιον δυνάμενον νὰ κωλύσῃ τὴν ἐλευθέραν διάβασιν τοῦ ἀτμοπλοίου……..

Από το δημοσίευμα αυτό φαίνεται ότι είχε συσταθεί στα Ιωάννινα εταιρία, μάλλον ιδιωτικών συμφερόντων, για τη δημιουργία συνθηκών διαπλεύσεως του ποταμού Λούρου και προνομιακή εκμετάλλευση των μεταφορών.
Ο ποταμός Λούρος είναι ο μοναδικός πλωτός ποταμός της χώρας και λειτούργησε ως πλωτός για μικρά σκάφη, μέχρι περίπου τις αρχές της δεκαετίας 1960, και μέχρι τη θέση Πέτρα, όπου και η γέφυρα προς Στρογγυλή. Λειτουργούσε εκεί κρατικό μονοπώλιο, το οποίο εφοδιαζόταν με το αλάτι του μονοπωλίου μέσω του ποταμού. Παλαιότερα, μέχρι τη θέση αυτή μεταφέρονταν και εμπορεύματα και αυτόν τον σκοπό, κυρίως, θα εξυπηρετούσε η εκκαθάριση και η διάπλευσή του από την εταιρία. Υπάρχει, μάλιστα, και μια μαρτυρία του συμμαθητή μου στο Γυμνάσιο Γιώργου Μπάκα, ότι αυτήν τη διάπλευση του ποταμού Λούρου είχε κάνει μεταπολεμικά με το καΐκι του πατέρα του καπετάν Ντίνου, μεταφέροντας στην Πέτρα φορτίο αλατιού
Διαφαίνεται η προσπάθεια να βάλουν το λιμάνι της Πρέβεζας στο κύκλωμα των μεταφορών προς Ιωάννινα, εργασία η οποία γινόταν μέχρι τότε από τη σκάλα της Σαλαώρας προς Ιωάννινα αποκλειστικά με το σινάφι των αγωγιατών. Ο σταθμός και το τελωνείο που προβλέπονταν στη Φιλιππιάδα με τη διάπλευση του Λούρου άλλαζε ριζικά αυτήν την κατάσταση και εξυπηρετούσε καλύτερα και ίσως οικονομικότερα το εμπόριο στα Γιάννενα.
Το εγχείρημα όμως δεν προχώρησε. Ο εκσυγχρονισμός των συγκοινωνιών και των μεταφορών προς Ιωάννινα και Άρτα, δεν έγινε.
Μία από τις διάφορες παραμέτρους που δυσκόλευαν τον εκσυγχρονισμό των συγκοινωνιών εκείνη την εποχή ήταν το σινάφι των αγωγιατών που μετέφεραν τα εμπορεύματα από τη Σαλαώρα στα Ιωάννινα και είχαν το μονοπώλιο……(Πηγή : Πρεβεζάνικες σελίδες σε εφημερίδες της προαπελευθερωτικής περιόδου, Kωστούλας Κωνσταντίνος Πρεβεζάνικα Χρονικά, τεύχος 55-56, 2019)

Στη φωτογραφία της Ε. Παπαδημητρίου «Οι εκβολές του Λούρου Ποταμού γύρω στο 1928-30» (Πηγή : ΠΑΛΙΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ – ΗΠΕΙΡΟΣ, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, Αθήνα, 1977)