1984 : Δημοτικό Σχολείο Παναγιάς Διασέλου

Δημοσιεύθηκε την 30 Ιανουαρίου 2022 από Anastasia Karra

————

1984 : Δημοτικό Σχολείο Παναγιάς Διασέλου πριν την κατάθεση στεφάνου σε Εθνική γιορτή. Δάσκαλος ο Βαγγέλης Νασιγκόγκος. (Φωτο από προσωπική συλλογή Χ.Μ.)

Δημοσιεύθηκε στη Η Εκπαίδευση στην Άρτα | Σχολιάστε

Ο ΙΤΑΛΟΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΑΣ ANDREA DANIA ΚΑΙ Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΠΕΤΑ

Δημοσιεύθηκε την 30 Ιανουαρίου 2022 από Anastasia Karra

———————-
Ο Andrea Dania (1775 – 1822), ήταν Ιταλός στρατιώτης, φιλέλληνας και ένας από τους πρωτοπόρους του Τακτικού Στρατού στην Ελλάδα, ηρωική μορφή στη μάχη του Πέτα.
Γεννήθηκε στην Ovada της Γένοβας. Γονείς του ήταν ο Francesco di Domenico Dania και η Francesca Maria Beraldi, ενώ θείος του ήταν ο Angelo Vincenzo Dania, καρδινάλιος και μέλος του Δομινικανού Μοναστικού Τάγματος.
Οι οικογένειες των γονιών του Dania ανήκαν στην υψηλή κοινωνία της Γένοβας και περιλάμβαναν κληρικούς, διανοούμενους και στρατιωτικούς. Εμπνευσμένος από τα βήματα των τελευταίων, o Dania κατατάχθηκε στην Πολιτοφυλακή της Δημοκρατίας της Γένοβας το 1793………………………
Ο Dania προερχόταν από περιβάλλον καλλιεργημένων ανθρώπων, με κλασική παιδεία, αγάπη για τον ελληνικό πολιτισμό και φιλελληνικά αισθήματα. Ο απελευθερωτικός αγώνας των Ελλήνων τον συγκίνησε και με την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, ο Dania ήταν από τους πρώτους φιλέλληνες που ήρθαν στην Ελλάδα στις 7 Ιουνίου 1821. Μάλιστα, ταξίδεψε από την Τεργέστη στην Ύδρα, στο ίδιο πλοίο με τον Δημήτριο Υψηλάντη, τον Παναγιώτη Αναγνωστόπουλο, τον γενναίο Γάλλο φιλέλληνα Joseph Baleste και τον μεγάλο Ιταλό φιλέλληνα, αντισυνταγματάρχη Pietro Tarella…………….
Στη Μάχη του Πέτα, μια από τις πολλές που έλαβε μέρος, όταν οι Τούρκοι είχαν περικυκλώσει το Τάγμα των Φιλελλήνων,
ακολούθησαν εκπληκτικές σκηνές απίστευτου ηρωισμού. Ο Dania, που επευφημούσε μέχρι τέλους τους στρατιώτες του τάγματος των Φιλελλήνων, περικυκλώθηκε από Τούρκους, οι οποίοι τον αποκεφάλισαν όπως έκαναν και με τον Τarella. Δεκαπέντε γενναίοι Πολωνοί, με επικεφαλής τον Πολωνό αξιωματικό Mierzewski, συγκεντρώθηκαν στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο κέντρο του Πέτα και πολέμησαν με απίστευτο ηρωισμό, ακόμη και στη στέγη της εκκλησίας. Σκοτώθηκαν όλοι ηρωικά. Μάλιστα, οι Τούρκοι έβαλαν φωτιά στη στέγη της εκκλησίας για να τους κάψουν ζωντανούς, μη μπορώντας να τους νικήσουν. Με ηρωισμό ομηρικών διαστάσεων πολέμησε και ένας Γάλλος αξιωματικός, ο Μignac (που είχε συγκρουστεί με τους Γερμανούς φιλέλληνες κατά την εκστρατεία). Οι Τούρκοι προσπάθησαν να τον συλλάβουν ζωντανό γιατί φορούσε μια εντυπωσιακή στολή και νόμιζαν ότι ήταν ο στρατηγός Νόρμαν, αρχηγός του Τακτικού Στρατού. Ο Mignac αρνήθηκε να παραδοθεί και πολέμησε γενναία. Στο τέλος, τραυματισμένος βαριά στο πόδι, επειδή δεν άντεχε, ακούμπησε στον κορμό μιας ελιάς για να μείνει όρθιος και πολεμώντας προς όλες τις κατευθύνσεις εξουδετέρωσε άλλους δεκατέσσερις Τούρκους. Το σώμα του ήταν γεμάτο πληγές, και όταν έσπασε το σπαθί του, αυτοκτόνησε κόβοντας το λαιμό του.

Από τους εθελοντές του Τακτικού Στρατού στο Πέτα, σκοτώθηκαν 160 Έλληνες από τα νησιά του Ιονίου και φιλέλληνες (το ένα τρίτο των δυνάμεων). Πολλοί οδηγήθηκαν αιχμάλωτοι στην Άρτα και σκοτώθηκαν εκεί, αφού βασανίστηκαν και εξευτελίστηκαν με φρικτό τρόπο. Πολλοί φιλέλληνες αναγκάστηκαν να περπατούν γυμνοί για ώρες, κρατώντας στα χέρια τους τα κεφάλια των συντρόφων τους…….(Πηγή : https://www.eefshp.org/)

Στη φωτογραφία «Ο Andrea Dania» (Λιθογραφία 19ου αιώνα)

Δημοσιεύθηκε στη Ο Ξεσηκωμός κατά των Τούρκων | Σχολιάστε

Τσούτσινος, Ζάγκας, Πατσαλιάς….

Δημοσιεύθηκε την 30 Ιανουαρίου 2022 από Anastasia Karra

1938 : Ιωάννης Τσούτσινος (δεξιά), Σωκράτης Ζάγκας και Στράτος Πατσαλιάς σε νεαρή ηλικία. (Φωτο από αρχείο Κ. Μπανιά) 

Δημοσιεύθηκε στη Αρτινά Πρόσωπα και Παρέες | Σχολιάστε

1950ς : Μια αρτηνή παρέα στην κοίτη του ποταμού

Δημοσιεύθηκε την 30 Ιανουαρίου 2022 από Anastasia Karra

———————–

1950ς : Μια αρτηνή παρέα στην κοίτη του ποταμού (κάτω δεξιά) με φόντο την σιδερένια και την παλιά γέφυρα.
(Φωτο από αρχείο Κ. Μπανιά)

Δημοσιεύθηκε στη Το Γεφύρι της Άρτας και ο Άραχθος Ποταμός | Σχολιάστε

ΕΝΘΥΜΗΣΗ ΣΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΤΑΤΑΡΝΑΣ – ΕΤΟΣ 1871

Δημοσιεύθηκε την 29 Ιανουαρίου 2022 από Anastasia Karra

——————-
Η επισκευή του Μοναστηριού με τη συμβολή του Γ. Καραϊσκάκη καταδεικνύεται από ενθύμηση, γραμμένη στην Ακολουθία του αγίου Βησσαρίωνος, η οποία βρίσκεται στο Μοναστήρι και παραχωρήθηκε από τον π. Δοσίθεο, ηγούμενο της ιεράς Μονής Παναγίας Τατάρνας Ευρυτανίας (έτος 1871). Διαβάζουμε χαρακτηριστικά :
1) Και τώδε συν της άλλης (σημειώμασι) του Ιερού Μοναστηριού Τατάρνης
2) θυμάμαι τον καιρόν όπου εδούλεψαν η μάστορι και έφτιασαν το πουδαρικό
3) και ετάκαψαν το μοναστήρι μέσα στο έτος 1822 και εξώδιασε ο καπε
4) τάνος Καραισκάκης όλα τά μαστορικά και το χάρσζι και έκαμαν Πάσχα εδό τού Χριστού
5) και έσφαξαν και δύο σφαχτά . τα σφαχτά τάφαγαν και πασχαλιά
6) δεν πίρανε. Κάνας καλόγιρος δεν θέλισι να έρθι να λετρογίσι
7) Άς έχουν το κρίμα οι καλόγηροι.

Στη φωτογραφία «Το φύλλο από την Ακολουθία του αγίου Βησσαρίωνα όπου είναι γραμμένη η θύμηση το Πάσχα του 1822». Η φράση «Και τώδε συν της άλλης» δείχνει ότι πρόκειται για μεταγενέστερη προσθήκη από καλλίγραφο χέρι που βεβαιώνει ότι εκτός από τις προηγούμενες σελίδες με τα σημειώματα που αναφέρονται στην καταστροφή του μοναστηριού από τους Τούρκους, ύστερα από την άρνηση των καπεταναίων και του Καραϊσκάκη να προσκυνήσουν και σε άλλες λεπτομερείς ενθυμήσεις με την χρονολογική ένδειξη 1823 η πρώτη και 1824 η δεύτερη, υπάρχει και το παραπάνω σημείωμα. Πρόκειται για διαφορετικές γραφές, χαλαρές, ανορθόγραφες και ανεπιτήδευτες. (Πηγή : Αρχείο Ηλία Μπάκου)

Δημοσιεύθηκε στη Ο Ξεσηκωμός κατά των Τούρκων | Σχολιάστε

22 ΜΑΡΤΙΟΥ 1821 – Η ΜΑΧΗ ΣΤΗ ΓΕΦΥΡΑ ΤΗΣ ΤΑΤΑΡΝΑΣ

Δημοσιεύθηκε την 29 Ιανουαρίου 2022 από Anastasia Karra

———————–
“Στις 22 Μαρτίου του 1821, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος με συμπαραστάτη του τον ηγούμενο της Μονής Τατάρνας Κυπριανό, τον Γεώργιο Καραϊσκάκη και άλλους οπλαρχηγούς, έστησαν ενέδρα της χρηματαποστολής των Τούρκων, αποτελούμενης από 60 εκλεκτούς άντρες, την οποία συνόδευε ο Ντερβέν αγάς Χασάν Μπέη-Γκέκα και τους εφόνευσαν. Οι Έλληνες αφήρεσαν τα όπλα από τους νεκρούς και άφησαν άθικτα τα χρήματα, θέλοντας να δείξουν ότι η πράξη τους αυτή δεν ήταν ληστεία αλλά πατριωτική ενέργεια και εκδήλωση. Σε αντίποινα οι Τούρκοι αργότερα έκαψαν το Μοναστήρι της Τατάρνας. Ο Καραϊσκάκης από σεβασμό στην ιστορία του μοναστηριού και ευσέβεια στην πίστη του Χριστού επισκεύασε το Μοναστήρι με δικά του χρήματα….”(Πηγή : Αρχείο Ηλία Μπάκου)

Στη φωτογραφία “Η Γέφυρα της Τατάρνας” που σήμερα βρίσκεται βυθισμένη στα νερά της τεχνητής λίμνης των Κρεμαστών. Η τεχνική της κατασκευής της ήταν πραγματικά αξιοθαύμαστη. Η ημερομηνία κατασκευής της είναι άγνωστη. Πιθανότατα κτίστηκε στα μέσα του 17ου αιώνα από πρωτομάστορες της περιοχής. Την ονομασία «Τατάρνα» έλαβε από την κοντινή μονή “Παναγία της Τατάρνας”. (Φωτο από ιδιωτική συλλογή)

Δημοσιεύθηκε στη Ο Ξεσηκωμός κατά των Τούρκων | Σχολιάστε

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΕΛΤΣΟΥ – Α’ ΜΕΡΟΣ

Δημοσιεύθηκε την 29 Ιανουαρίου 2022 από Anastasia Karra

———————
23 Απριλίου 1804 : Η Μάχη του Σέλτσου
όπως καταγράφεται από τον καθηγητή Ηλία Μπάκο στην εφημερίδα ΕΣΤΙΑ στις 17 Ιουνίου 1975.
(Πηγή : Αρχείο Ηλία Μπάκου)

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΕΛΤΣΟΥ – Β’ ΜΕΡΟΣ
———————
23 Απριλίου 1804 : Η Μάχη του Σέλτσου
όπως καταγράφεται από τον καθηγητή Ηλία Μπάκο στην εφημερίδα ΕΣΤΙΑ στις 19 Ιουνίου 1975.
(Πηγή : Αρχείο Ηλία Μπάκου)

Δημοσιεύθηκε στη Ο Ξεσηκωμός κατά των Τούρκων | Σχολιάστε

TA ΟΝΟΜΑΤΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ ΠΟΥ ΧΑΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ

Δημοσιεύθηκε την 28 Ιανουαρίου 2022 από Anastasia Karra

———————–
Στη Συναγωγή & Μουσείο Kehila Kedosha Janina της Νέας Υόρκης – το οποίο αναφέρεται κυρίως στους Εβραίους των Ιωαννίνων – και στην ενότητα The Holocaust of Greece, υπάρχει κι ένα αφιέρωμα με τα ονόματα όλων των Εβραίων της Άρτας. Μεταφέρουμε την εισαγωγή του αφιερώματος στα Ελληνικά και Αγγλικά, μπορείτε δε να διαβάσετε όλα τα ονόματα στο λινκ https://www.kkjsm.org/…/0019a0…

“Το βράδυ της 24ης Μαρτίου 1944, μια ημερομηνία που συμπίπτει περίπου με την ημέρα του εορτασμού της Ελληνικής Ανεξαρτησίας και την ημερομηνία συγκέντρωσης των περισσότερων από τις υπόλοιπες Εβραϊκές κοινότητες στην Ελλάδα, οι Εβραίοι της Άρτας συνελήφθησαν από τους Γερμανούς και εκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου.
Τα επίσημα αρχεία σημειώνουν ότι 347 απελάθηκαν, 28 διέφυγαν την απέλαση κρυμμένοι στα γύρω χωριά και 30 επέστρεψαν από τα στρατόπεδα, αφήνοντας τον αριθμό των 317 ως επίσημο αριθμό των δολοφονηθέντων. Το 1947, μόνο 60 Εβραίοι αποτελούσαν την εβραϊκή κοινότητα της Άρτας και, το 1959, η κοινότητα διαλύθηκε επίσημα. Οι περισσότεροι από τους επιζώντες είχαν μετακομίσει στην Αθήνα ή μετανάστευσαν είτε στις Ηνωμένες Πολιτείες είτε στο Ισραήλ. Αργότερα απαλλοτριώθηκε το εβραϊκό νεκροταφείο και ο χώρος όπου κάποτε βρισκόταν η Συναγωγή παραχωρήθηκε στον Δήμο. Εκτός από τα υπολείμματα των λίγων πρώην εβραϊκών σπιτιών και μια πρόσφατη πλάκα που σημειώνει την απώλεια της κοινότητας, δεν έχει απομείνει τίποτα από την πρώην Εβραϊκή Κοινότητα Άρτας.
Έχουμε επεξεργαστεί επί σειρά ετών τον κατάλογο των Εβραίων της Άρτας που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα. Συμπεριλάβαμε τα ονόματα των Εβραίων που γεννήθηκαν στην Άρτα ή εκτοπίστηκαν από κάπου αλλού. Υπάρχουν περισσότερα ονόματα στην κύρια λίστα μας από τον επίσημο αριθμό των 317. Έχουμε κάνει το καλύτερο δυνατό……”

“On the night of March 24, 1944, timed to coincide with the approach of Greek Independence Day and the round-up of most of the remaining Jewish communities in Greece, the Jews of Arta were arrested by the Germans and deported to Auschwitz-Birkenau. Official records note that 347 were deported, 28 escaped deportation by hiding in surrounding villages and 30 returned from the camps, leaving the number of 317 as the official number of those murdered. In 1947, only 60 Jews made up the Jewish community of Arta and, in 1959, the Community was officially dissolved. Most of the survivors had moved to Athens or immigrated to either the United States or Israel. Later, the Jewish cemetery was expropriated and the site where the Synagogue once stood was allotted to the Municipality1 . Other than the remains of a few former Jewish homes and a recent plaque noting the loss of the community, nothing is left of the former Jewish Community of Arta.
We have worked for a number of years on the list of the Jews of Arta who perished in the Holocaust. We have included the names of Jews who were born in Arta but deported from elsewhere. There are more names on our main list than the official number of 317. Even with trying to make sense of duplications at Yad Vashem, we have had to live with discrepancies and errors. We have tried our best…..”(Πηγή : https://www.kkjsm.org/)

Στη φωτογραφία τελετουργικό κεντημένο τσαντάκι για το σάλι προσευχής του Σόλομων Γιοχάναν από την Άρτα. [Tallit Bag – Envelope bag for prayer shawl, eggplant violet velvet, rear side with cotton embroidery, central Tablets of the Covenant enclosed by multicoloured blossoms, belonged to Solomon Hayim Yohanan, Arta]. (Πηγή : Jewish Museum of Greece) 

Δημοσιεύθηκε στη Η Εβραϊκή κοινότητα της Άρτας | Σχολιάστε

ΤΟ ΠΟΥΛΗΜΑ ΤΩΝ ΚΑΥΣΟΞΥΛΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΤΑ

Δημοσιεύθηκε την 28 Ιανουαρίου 2022 από Anastasia Karra

———————–
“Το γεγονός ότι ο Ζυγός βρίσκεται απ’ όλα τα Ραδοβυζινά χωριά πιο κοντά στην Άρτα, έκανε όλους σχεδόν τους Ζυγιώτες να γίνουν, εκτός των άλλων, και «ξυλοφορέοι», δηλαδή μεταφορείς και πωλητές καυσόξυλων. Τα ξύλα προορίζονταν για τα πολλά τζάκια που έκαιγαν τότε στην Άρτα καθώς και για αρκετούς φούρνους. Η απόσταση Ζυγού – Άρτας, σε πεζοπορία με τη συνοδεία φορτωμένων ζώων, μέσω της τοποθεσίας «Βλάχα», ήταν περίπου 2,30 – 3 ώρες. Φορτώνοντας τα ξύλα που τα είχαν «μεριάσει» στην αυλή του σπιτιού τους ή σε κάποιο χωράφι τους έπαιρναν το δρόμο προς την Άρτα.
Στο δρόμο, ιδίως μετά το Πουρνάρι, άνθρωποι και ζώα έφτιαχναν κομβόι , καθώς από κει και κάτω συναντιόντουσαν με μεταφορείς από το Πέτα και τη Μαρκινιάδα.
Φτάνοντας στην πόλη είχαν να αντιμετωπίσουν νέες δυσκολίες. Υπήρχε περίπτωση οι δασικοί να κατασχέσουν τα ξύλα, κόβοντας πολλές φορές τις τριχιές που συγκρατούσαν τα φορτώματα στο σαμάρι. Κι αυτό γιατί οι μεταφορείς, φτωχοί και ταλαίπωροι άνθρωποι καθώς ήταν, αδυνατούσαν να βγάλουν τις σχετικές άδειες γιατί και χρήματα απαιτούνταν και η Δασική Υπηρεσία δεν τις χορηγούσε εύκολα.
Αν λοιπόν απέφευγαν την κατάσχεση των ξύλων, άρχιζε γι’ αυτούς νέος μαραθώνιος μέσα στην πόλη μέχρι να πουλήσουν τα ξύλα. Θα έπρεπε να περιφέρονται για πολλές ώρες μέσα στην πόλη, κρατώντας τα ζώα τους από το καπίστρι, μέχρι να βγουν οι νοικοκυρές στην πόρτα να δουν και να ζητήσουν να αγοράσουν ξύλα……”

Στη φωτογραφία “Ο Λάμπρος Κ. Χρήστος στην πόλη της Άρτας μεταφέροντας ξύλα για πούλημα, με τα ζώα του φορτωμένα”.
(Πηγή σχολίου & φωτογραφίας : ΖΥΓΟΣ «ΛΕΒΙΤΣΙΚΟ», Κ. Χρήστος, Αθήνα, 2000)

Δημοσιεύθηκε στη Τα Ραδοβίζια και τα χωριά τους | Σχολιάστε

ΑΓΟΡΑΠΩΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ & ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΤΟΥ ΖΥΓΟΥ

Δημοσιεύθηκε την 28 Ιανουαρίου 2022 από Anastasia Karra

———————-
Το δασοαγρόκτημα του Ζυγού καθώς και το ίδιο το χωριό, με την παλιά ονομασία Λεβίτσικο, ανήκαν – και αυτά – κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας στον Τούρκο Αβραάμ Πασά Καρακεχαγιά. Αυτός, που ήταν αποκλειστικός κύριος, νομεύς και κάτοχος του χωριού και όλων των σπιτιών και καλυβών, των κήπων, των καλλιεργουμένων εκτάσεων, των εαροθερινών βοσκών, της χέρσας και δασώδους έκτασης με ήμερα και άγρια δένδρα, πούλησε το 1884 το παραπάνω δάσος σε 28 μεριδιούχους κατοίκους του χωριού, σύμφωνα με το υπ’ αριθμ. 2519/10-8-1884 συμβόλαιο του Συμβολαιογράφου Άρτας Κων/νου Βάλλα αντί του ποσού 400 οθωμανικών, χρυσών λιρών που θα καταβάλλονταν σε πέντε δόσεις, αφού παρακράτησε μ’ αυτόν τον τρόπο την κυριότητα μέχρι αποπληρωμής του συμφωνηθέντος ποσού.
Επειδή όμως οι 28 κάτοικοι του χωριού δεν μπορούσαν να πληρώσουν το αντίτιμο που είχε συμφωνηθεί, μετέγραψαν και το παραπάνω συμβόλαιο στο Υποθηκοφυλακείο του Δήμου Ηρακλείας, στο οποίο υπαγόταν τότε και το Λεβίτσικο. Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση ο Αβραάμ Πασάς Καρακεχαγιάς πούλησε το νέο δασοαγρόκτημα στις 15-9-1888 στον Κων/ νο Καραπάνο, εκχωρώντας του όλα τα δικαιώματά του, που καταγράφονταν στο υπ’ αριθμ. 2519/1884 συμβόλαιο που προαναφέρθηκε. Στη συνέχεια οι κληρονόμοι του Κ. Καραπάνου, Πύρρος και Αλέξανδρος Κ. Καραπάνος πούλησαν το δασοαγρόκτημα στις 12-12-1914 στους 28 κατοίκους του χωριού τότε Λεβίτσικου σύμφωνα με το υπ’ αριθμ. 7567/1914 συμβόλαιο του Συμβολαιογράφου Άρτας Αλ. Μυλωνά.

Στη φωτογραφία και στα σχόλια που ακολουθούν το συμβόλαιο εξαγοράς του Ζυγού από τον Αβραάμ Πασά Καρακεχαγιά.
(Πηγή : ΖΥΓΟΣ «ΛΕΒΙΤΣΙΚΟ», Κ. Χρήστος, Αθήνα, 2000)

Δημοσιεύθηκε στη Το αγροτικό ζήτημα στην περιοχή της Άρτας | Σχολιάστε