Αρχές δεκαετίας 1950. Καλοκαιρινή εκδρομή με όλη την οικογένεια. Στους τρουβάδες όλα τα απαραίτητα για φαγητό κάτω από τα έλατα. Διακρίνονται από αριστερά : Χρυσούλα Τρομπούκη, Μαρίνα Τρομπούκη, η μικρούλα Δωροθέα Τρομπούκη, Κούλα Τρομπούκη, καθιστός ο Αθανάσιος Θεοδώρου με τα παιδιά του Γιάννη Θεοδώρου και Ευαγγελία Θεοδώρου και ο Νάκος Τρομπούκης. (Φωτο από συλλογή Ε. Κ.)
Η δεύτερη πανοραμική φωτογραφία του R. Holtermann απεικονίζει τον δρόμο από την Άρτα προς τα Γιάννενα, στις αρχές του 1930. Πρόκειται για το “μονοπάτι” που είχε βελτιωθεί επί Αλή Πασά και για την κατασκευή του “εστέλλοντο οι κάτοικοι των χωρίων αδιακρίτως ίνα εργασθώσιν…”.
Ο παλιός δρόμος από την Άρτα προς τα Γιάννενα περνούσε από το Ξεροβούνι μέσω του Χανόπουλου. Στα 24 χιλιόμετρα από την Άρτα ο ταξιδιώτης συναντούσε το Χάνι Χαβασερά, μετά περνούσε από τα Πέντε Πηγάδια, στη συνέχεια από το Χάνι Μπουράτσα και τέλος μετά από 10 μίλια συναντούσε το Χάνι του Φουάτ Μπέη στην πεδιάδα των Ιωαννίνων. Υπάρχουν πολλές μαρτυρίες σχετικά, σε κείμενα περιηγητών, όπου γράφουν ότι πήραν έναν δρόμο ή ένα λιθόστρωτο μονοπάτι το οποίο είχε φτιάξει ο Αλή Πασάς. Για παράδειγμα, ο Pouqueville αναφερόμενος στην διαδρομή του από τα Ιωάννινα στην Άρτα, γράφει: «…σε συνέχεια κατευθυνόμαστε στα νότιο-δυτικά, ανεβαίνουμε ένα μίλι, σ’ ένα δρόμο λιθόστρωτο, που είναι έργο του Αλή Πασά…”.
Στο πρώτο μέρος της φωτογραφίας βλέπουμε το κομμάτι του δρόμου στο σημείο όπου ο δρόμος αρχίζει να ανηφορίζει προς το Ξεροβούνι…. (Φωτο από αρχείο Οικογένειας Χόλτερμαν)
Arta – Ioannina road (1)
The second panoramic photo by R. Holtermann depicts the road from Arta to Ioannina, at the beginning of 1930s. It is about the “path” that had been improved during Ali Pasha’s reign and for its construction “the inhabitants of the villages were sent to work indiscriminately. ..”.
The old road from Arta to Ioannina passed through Xerovouni via Hanopoulos. At 24 kilometers from Arta, the traveler would meet the Hani Havasera, then he would pass by the castle called Pente Pigadia, on the top of the mountain, then by the Hani Buratsa and finally after 10 miles he would meet the Hani of Fuat Bey in the plain of Ioannina. There are many testimonies about it, in the texts of foreign travelers, where they write that they took a road or a stone-paved path that Ali Pasha had built. For example, Pouqueville, referring to his route from Ioannina to Arta, writes: “…then we head to the south-west, we go up a mile, on a stone-paved road, which is the work of Ali Pasha…”.
In the first part of the photo we can see the part of the road at the point where the road starts to climb towards Xerovouni…(Photo Courtesy of the Holtermann Family).
Η δεύτερη φωτογραφία από την ομάδα “Διάφοροι τύποι Ελλήνων”, έχει τίτλο ” Μια ομάδα από 4 αδέρφια σε μια κατοικία στην πόλη της Άρτας” και απεικονίζει 4 παιδιά, αδερφούς και αδερφές στην αυλή μιας κατοικίας στην Άρτα που περιβάλλεται από μεγάλους τοίχους και είναι γεμάτη με λουλούδια. (Φωτο από αρχείο Οικογένειας Χόλτερμαν)
TYPES OF GREEK PEOPLE – Photo No. 2
The second photo from the group “Τypes of Greek people”, is entitled ” Arta – A quartet of brothers and sisters in Town Dwelling” and depicts 4 children, brothers and sisters in the courtyard of a house in Arta, surrounded by large walls and full of flowers. (Photo Courtesy of the Holtermann Family).
Η τέταρτη φωτογραφία της ομάδας «Η επικοινωνία στο βόρειο τμήμα της Ηπείρου», απεικονίζει ένα πέτρινο δρομάκι που οδηγεί στη γέφυρα του Θέμελου και έχει τον τίτλο ” Τουρκικό μονοπάτι που οδηγεί στη γέφυρα Θεμόλο”. Το μονοπάτι είναι υπερυψωμένο για να διευκολύνεται η διάβαση, όταν πλημμύριζε ο ποταμός Αχέροντας.(Φωτο από αρχείο Οικογένειας Χόλτερμαν).
The road to the bridge – Photo Νο 4
The fourth photo of the group “Communication in the northern part of Epirus”, depicts a stone alley leading to the bridge of Themelos and has the title “Turkish causeway leading to the Themolo Bridge”. The path is elevated to facilitate crossing, when the river Acheron was flooded. (Photo Courtesy of the Holtermann Family)
Η τρίτη ομάδα φωτογραφιών του Richard William Holtermann έχει τον τίτλο «Η επικοινωνία στο βόρειο τμήμα της Ηπείρου» και εστιάζει στα γεφύρια στον ποταμό Αχέροντα, όπου επίσης θα γινόνταν έργα από την εταιρεία Boot. Η τρίτη φωτογραφία της ομάδας αυτής έχει τον τίτλο «Η γέφυρα στο Θέμολο, κάτω από το Νεοχώρι. Στο βάθος η εκκλησία του χωριού». Πρόκειται για την γέφυρα στο χωριό Θέμελο (Ταμπάνια ήταν η παλιά ονομασία) του νομού Πρεβέζης που ανήκει στο Δήμο Πάργας. Παλιά ανήκε στο Δήμο Φαναρίου. Το κτίριο στο βάθος δεν είναι η εκκλησία αλλά το κοτσέκι. Το «κοτσέκι» είναι τούρκικη λέξη και σημαίνει αποθήκη για τα γεννήματα, καλαμπόκια και στάρια. Σε κάθε χωριό, ο αγάς επί τουρκοκρατίας είχε τις αποθήκες του για να βάζει τα καλαμπόκια του, που έβγαζε από τα χωράφια του και από τον φόρο της δεκάτης από τους ραγιάδες. Αυτές οι αποθήκες λέγονταν «κοτσέκια». (Φωτο από αρχείο Οικογένειας Χόλτερμαν).
Communications – Northern Epirus
Richard William Holtermann’s third group of photographs is entitled ‘Communication in the North of Epirus’ and focuses on the bridges on the River Acheron, where work would also take place by the Boot company. The third photo of this group is entitled “Themolo bridge below Neochori. Themolo church in the background” This is the bridge in the village of Themelo (Tampania was the old name) of the Preveza prefecture which belongs to the Municipality of Parga. It used to belong to the Municipality of Fanari. The building in the background is not the church but the “Koceki”. “Koceki” is a Turkish word and means a storehouse for crops, corn and wheat. In every village, the agha during Turkish rule had his warehouses to put his corn, which he took from his fields and from the tax from the Greek people. These warehouses were called “kotsekia”. (Photo Courtesy of the Holtermann Family)
Η οικογένεια της Ευαγγελίας Βάγια – Μαστραπά με 5 κορίτσια (Μαργαρίτα, Αφροδίτη, Φωτεινή, Αθηνά και Λουίζα) και δυο αγόρια (Φωκίων κ Ελευθέριος), όλα όρθια στην πίσω σειρά, που κατοικούσε επί της οδού Βασιλέως Πύρρου, φωτογραφίζεται από τον Δ. Μητσιάνη στην αυλή του σπιτιού τους το καλοκαίρι του 1954. (Φωτο από αρχείο κ. Λέλας Ματσώκη – Κοντοδήμα που στέκεται πρώτη στην άκρη δεξιά)
Βόλτα στο νεόδμητο ξενοδοχείο ΞΕΝΙΑ, και οικογενειακή φωτογραφία, μέσα στο Κάστρο της Άρτας, το καλοκαίρι του 1961. Οι μαθήτριες έπρεπε να κυκλοφορούν πάντα με την σχολική ποδιά, ακόμη και εκτός σχολείου. (Φωτο από αρχείο Π.Χ.)
Η ήρεμη θάλασσα του Αμβρακικού, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, παρακινούσε τους Αρτηνούς να οργανώνουν μικρές κρουαζιέρες. Έτσι οι παρέες έκαναν το γύρο του Αμβρακικού, ξεκινώντας συνήθως από το Μενίδι και κάνοντας στάσεις στον Καρβασαρά και στη Βόνιτσα. Το ταξίδι γίνονταν με μονοκάταρτα ή δικάταρτα ξύλινα καΐκια που πλαγιοδετούσαν στον ξύλινο μώλο του Μενιδίου. Στις φωτογραφίες μια τέτοια κρουαζιέρα που οργανώθηκε το 1955 , στις οποίες απεικονίζεται μια μεγάλη παρέα. Ανάμεσά τους διακρίνονται ο γιατρός Βασίλης Τρομπούκης, η οδοντίατρος Γιούλιας Εξάρχου – Τρομπούκη, ο φαρμακοποιός Αναστάσιος Ματσούκας και η σύζυγός του Βάννα Γκίζα, ο Μιχάλης Αλίβερτης με το ναυτικό καπέλο, η Μπέτυ Τσολιά κ.α.. (Οι φωτογραφίες είναι από το αρχείο της κ. Σοφίας Εξάρχου)
Η κ. Πατεράκη στο άρθρο της μας δίνει και μερικά ακόμη πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με την σύγχρονη ιστορία του τεμένους του Φαΐκ Πασά, η οποία είναι σχεδόν άγνωστη, όπως για παράδειγμα για την καταστροφή μέρους του μιναρέ που έγινε το στα μέσα της δεκαετίας του 1930. Γράφει χαρακτηριστικά : «Στον απόηχο της ανταλλαγής πληθυσμών, η πρώην μουσουλμανική περιουσία έγινε μήλο της έριδος μεταξύ των κρατικών φορέων, των τοπικών αρχών, της εκκλησίας, των πολιτιστικών και επαγγελματικών ενώσεων, καθώς και των ιδιωτών διεκδικητών – προσφύγων και ντόπιων. Αυτοί οι διεκδικητές έβλεπαν την Εθνική Τράπεζα ως εχθρικό παράγοντα και την Αρχαιολογική Υπηρεσία είτε σύμμαχο, είτε εμπόδιο……Από την άλλη πλευρά, οι ενοικιαστές ή οι αγοραστές ανταλλάξιμων κτιρίων αμφισβητούσαν συχνά το δικαίωμα της Υπηρεσίας να καταχωρεί μνημεία, με το σκεπτικό ότι δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να τα υποστηρίξει για τη διατήρηση των περιουσιών τους. Το ιστορικό αρχείο της Υπηρεσίας περιέχει μια πληθώρα περιπτώσεων που εμφανίζουν την αμφιθυμία των τοπικών κοινωνιών απέναντι στους κρατικούς μηχανισμούς επιμέλειας του παρελθόντος.
Η περίπτωση του τζαμιού Φαΐκ Πασά στην Άρτα προσφέρει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς οι ιδεολογικές αξιολογήσεις διασταυρώθηκαν με πραγματιστικές επιδιώξεις. Το 1925 το τζαμί μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία και η ανακάλυψη μιας χαραγμένης βυζαντινής πλάκας κατά την κατασκευή ώθησε τον τοπικό Έφορο Αρχαιοτήτων να ζητήσει την καταχώρισή του ως μνημείο. Ο επιμελητής χρησιμοποίησε το σύνηθες επιχείρημα της αναχρονιστικής οικειοποίησης, υποστηρίζοντας ότι το τζαμί «θεωρήθηκε από τους ειδικούς ως εξαιρετικό βυζαντινό μνημείο».
Πρότεινε επίσης την επαναχρησιμοποίησή του ως μουσείο κλασικών και βυζαντινών αρχαιοτήτων. Λίγες μέρες αργότερα άλλαξε γνώμη, υποστηρίζοντας τη θρησκευτική μεταστροφή.
Στη συνέχεια, το Υπουργείο Παιδείας συμφώνησε, υπό όρους να αναθεωρήσει τα αρχιτεκτονικά σχέδια, αλλά τέτοια σχέδια δεν υποβλήθηκαν ποτέ.
Τον επόμενο χρόνο, ο Έφορος Ιωάννης Μηλιάδης καταδίκασε την πρωτοβουλία των ντόπιων «αγροτών» να γκρεμίσουν μέρος του μιναρέ, να κατασκευάσουν ένα βωμό και να τελέσουν λειτουργία στο κτίριο. Απέναντι στους μετατροπείς τάχθηκε και η Εθνική Τράπεζα, αλλά αυτοί πρότειναν να αγοράσουν το τζαμί και ο Νομάρχης Άρτας στήριξε την πρότασή τους. Ο Μηλιάδης με επείγοντα τόνο έγραψε στο Υπουργείο επανειλημμένα –και μάταια– ζητώντας να ενημερωθεί εάν το τζαμί είχε τελικά κηρυχθεί μνημείο. Ο Υπουργός τάχθηκε στο πλευρό του Νομάρχη, παραδεχόμενος ότι «η εμπιστοσύνη στο μνημείο στη χριστιανική ευλάβεια ήταν ο μόνος τρόπος για να διασωθεί».
Παρά την προσωρινή αυτή προσπάθεια διατήρησης πολιτικών ισορροπιών, η μετατροπή δεν επισημοποιήθηκε ποτέ. Το κτίριο καταχωρήθηκε ως Ιμαρέτ Τζαμί το 1938 (ΦΕΚ 18/ 20 Ιανουαρίου 1938), και ήταν ένα από τα επτά τζαμιά που πούλησε η Εθνική Τράπεζα στο Υπουργείο την ίδια χρονιά. Σε μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη των γεγονότων, δύο χρόνια αργότερα, ο νέος Έφορος Αρχαιοτήτων τάχθηκε επικριτικά ενάντια στις τροποποιήσεις που έγιναν για την αυτοσχέδια χρήση του κτηρίου ως εκκλησία και πρότεινε την αποκατάσταση της αρχικής του μορφής ως ισλαμικού ναού. Έτσι, υποστήριξε, το κύρος της Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν θα υποβαθμιζόταν από την «καλλιτεχνική τελειότητα» του κτιρίου, ενώ οι επισκέπτες «θα αποκτούσαν πλήρη γνώση των τζαμιών του τέλους του 15ου αιώνα, καθώς και της ιστορίας της περιοχής» (Πατεράκη, 2023)
Έπρεπε να περάσει ένας αιώνας και συγκεκριμένα το 2024, για να ξεκινήσει η αποκατάσταση το Τεμένους του Φαΐκ Πασά. Το έργο με θέμα «Ένταξη του Έργου «SUB. 1.40 Βελτίωση και Αποκατάσταση Οθωμανικού Τεμένους Ιμαρέτ Άρτας» (κωδικός ΟΠΣ ΤΑ 5200301), έχει μελετηθεί από την Περιφέρεια Ηπείρου και χρηματοδοτείται με 1,6 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. (Πηγή : ΕΝΑ ΠΑΛΙΟ ΕΡΓΟ ΞΕΧΑΣΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ : ΤΟ ΤΖΑΜΙ ΤΟΥ ΦΑΙΚ ΠΑΣΑ ΣΤΗΝ ΑΡΤΑ, Α. Καρρά, Άρτα, 2024)
Χρησιμοποιούμε cookies για την σωστή λειτουργία του ιστότοπου, καθώς και για βελτίωση των υπηρεσιών μας προς εσάς. Με τη χρήση αυτή της ιστοσελίδας, αποδέχεστε την Πολιτική Απορρήτου μας.
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. These cookies ensure basic functionalities and security features of the website, anonymously.
Cookie
Duration
Description
cookielawinfo-checkbox-analytics
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics".
cookielawinfo-checkbox-functional
11 months
The cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional".
cookielawinfo-checkbox-necessary
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary".
cookielawinfo-checkbox-others
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other.
cookielawinfo-checkbox-performance
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance".
viewed_cookie_policy
11 months
The cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data.
Functional cookies help to perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collect feedbacks, and other third-party features.
Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.
Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.
Advertisement cookies are used to provide visitors with relevant ads and marketing campaigns. These cookies track visitors across websites and collect information to provide customized ads.