ΤΟ ΧΑΝΙ ΤΟΥ ΣΙΑΔΗΜΑ ΣΤΟ ΜΟΝΟΠΛΙΟ

Δημοσιεύθηκε την 27 Ιουνίου 2021 από Anastasia Karra

—————————–
“Το χάνι του Σιαδήμα στην οδό Αγίας Σοφίας, εκατό μέτρα από την πλατεία Μονοπωλίου, είχε μικρό εσωτερικό χώρο για χάνι, όπου έμεναν φορτηγά ζώα και κάρα και εσωτερικό πανδοχείο. Μετά, την λειτουργία του χανιού ανέλαβαν οι αδελφές του Σιαδήμα Μαρία και Πολυξένη, ως ιδιοκτήτριες του ακινήτου, οι οποίες έμεναν μόνιμα στα πάνω δωμάτια. Κάτω έμενε η οικογένεια Χαρίλαου Κατσούδα με τις τελευταίες ένοικες τη Μαρία και Πολυξένη Τσούνη. Ο εκ πλουσίας οικογενείας καταγόμενος Καρυστινός ήταν υπάλληλος των Ταχυδρομείων και όταν εγέρασε, έγινε ένοικος μέχρι το θάνατό του στο πανδοχείο αυτό. Έμενε επίσης και ένας γιατρός, γιός Καλατζή.
Μπαίνοντας στην πύλη του χανιού δεξιά, υπήρχε υποτυπώδες καραμελάδικο. Εκεί ο Γιώργος Γούσιας κατασκεύαζε καραμέλες, τις οποίες πουλούσε ο ίδιος σ’ένα πάγκο στο Μονοπλιό. Δίπλα υπήρχε η καρβουναποθήκη του Μήτση Αλέξη, ο οποίος ήταν γαμπρός του ράφτη Δημοσθένη Γκεσούλη, και ύστερα ήταν εκεί ο Ζαβιτσιάνος ο πεταλωτής, δίπλα στην οικία Ράπτη.” (Πηγή : ΣΕΡΓΙΑΝΙ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΑΡΤΑ, Κ. Τσιλιγιάννης, Αρτα, 2013)

Στη φωτογραφία πίνακας του Τ. Βαφιά με τίτλο “Το χάνι του Σιαδήμα, κοντά στην Αγιά Σοφιά, 1960”.(Πηγή : ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΑΡΤΑ, Τ. Βαφιάς) 

Δημοσιεύθηκε στη Οι Πλατείες | Σχολιάστε

ΤΟ ΜΟΝΟΠΛΙΟ

Δημοσιεύθηκε την 27 Ιουνίου 2021 από Anastasia Karra

——————-
“Ας γράφουν οι πινακίδες “Πλατεία 24ης Ιουνίου”. Στο στόμα των Αρτινών ήταν και είναι “Πλατεία Μονοπωλίου” ή καλλίτερα “Μονοπλιό”.
Οι γεροντότεροι θυμούνται το Μονοπλιό στενότερο στα ανατολικά. Και στα δυτικά του, από την σημερινή οδό Φιλελλήνων μέχρι την οδό Σταματελοπούλου, θυμούνται πολλούς ευκάλυπτους. Και ένα πηγάδι, απ’ το οποίο έπαιρναν οι γείτονες νερό. Σ’ αυτή την πλατεία, απ’ τα χρόνια της τουρκοκρατίας μέχρι τον πόλεμο του 40, μαζεύονταν οι χωρικοί και πουλούσαν φρούτα και λαχανικά, κι ότι άλλο είχαν. Και τούτο για να εισπράττει εύκολα το δικαίωμά του ο νοικιαστής του σχετικού φόρου. Προφανώς το όνομα έχει σχέση με την αγορά που γινόταν στην πλατεία*.
Ο Σεραφείμ Ξενόπουλος μιλάει για την ενορία Μονοπωλείου.”Εν τη συνοικίαν Μονοπώλειον, ανηγέρθη Ιερός Ναός επ’ ονόματι της του Θεού Σοφίας τω 1812. Αλλά πυρποληθείς τω 1821, ανενεώθη τω έτει 1829. Είχεν ούτος ο Ναός και εν παρεκκλήσιον, επ’ ονόματι του αγίου Νικολάου Παράσχη, πρότερον υπάρξαν Μετόχιον της Μονής Φανερωμένης, αλλ’ έστιν ερείπιον, ως και τούτο πυρποληθέν, εξουσιαζόμενον υπό του Ναού του αγίου Γεωργίου των Ντερμαναίων. Κέκτηται η ενορία αύτη οικίας 75 και ένα ιερέα.”
(Πηγή : ΑΡΤΙΝΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ, Γ. Τσούτσινος, 2001)
*Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για τη Λαική Αγορά στην Πλατεία Μονοπωλίου στο λινκ https://www.facebook.com/doxesagira…/posts/139950314741087

Στη φωτογραφία “H Πλατεία Μονοπωλίου προπολεμικά”. Η φωτογραφία προέρχεται από το άρθρο “Η ιστορία ενός περιπτέρου στην πλατεία « Μονοπλιό » Άρτας” στο ιστολόγιο “Στείλε μου ένα γράμμα…” Μπορείτε να διαβάσετε αυτό το πολύ ωραίο άρθρο στο λινκ https://sendmealetter007.blogspot.com/…/blog-post.html…

Δημοσιεύθηκε στη Οι Πλατείες | Σχολιάστε

Φωτογραφία με τη θεία…

Δημοσιεύθηκε την 27 Ιουνίου 2021 από Anastasia Karra

1917 : Η μικρούλα Αρτεμισία Κατσαούνου, μετέπειτα σύζυγος του Δημήτρη Δ. Αλίβερτη, με τη θεία της Αγγελική Βλάχου. (Φωτο & παρουσίαση Κ. Μπανιάς)

Δημοσιεύθηκε στη Αρτινά Πρόσωπα και Παρέες | Σχολιάστε

Δημοτικό Σχολείο Τραπεζακίου

Δημοσιεύθηκε την 25 Ιουνίου 2021 από Anastasia Karra

1937-38 : Δημοτικό Σχολείο Τραπεζακίου.
Όρθιος ο δάσκαλος Νίκος Ρακόπουλος με τη γυναίκα του Λαμπρινή. Οι μαθητές είναι καθισμένοι σ’ένα χωράφι με λούπινα παρακάτω από το σχολείο. Διακρίνονται από αριστερά : Διογένης Κοντός, Ευτυχία Νάτσικα, Τάκης Σιαφαρίκας, Φωτεινή Κοντού, Γιωργίτσα Βόβλα, Θεόδωρος Κοντός, Γιώργος Τρομπούκης, Σταθούλα Τρομπούκη, Βασίλης Κοντός, Βασίλης Ντάλας, Βασίλω Δήμου, Αργυρώ Σιαφαρίκα, Σωτήρης Σφήκας, Μήτρος Παπανικολάου, Μαρούσιω Βόβλα, Αναστασία Κοντού, Τούλα Αποστόλη. Τα μικρά που είναι καθισμένα μπροστά είναι ο Θάνος Νάτσικας και η Τιτίκα Ρακοπούλου.
(Η φωτογραφία είναι από το βιβλίο του Χ. Ντάλα, ΤΟ ΔΙΣΤΡΑΤΟ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑΜΕ, Αθήνα, 2008)

Δημοσιεύθηκε στη Η Εκπαίδευση στην Άρτα | Σχολιάστε

ΧΩΡΙΟΝ ΠΙΣΤΙΑΝΑ Ή ΟΠΙΣΘΙΑΝΑ ΝΕΑ (ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΔΙΣΤΡΑΤΟ)

Δημοσιεύθηκε την 25 Ιουνίου 2021 από Anastasia Karra

“Χωρίον απέναντι του παλαιού κείμενον και διαχωριζόμενον υπό του Ποταμ. Ινάχου. Αυτόθι ην ποτε χωρίον, Λυπούρας καλούμενον, όπου μετά την μεταπολίτευσιν, εν έτει 1881, κατέφυγον 50 οικογένειαι, αποφεύγουσαι τον πολυχρόνιον και ανυπόφορον τυραννικόν ζυγόν. Αύται εκκλησιάζονται εις μικρόν τινα πεπαλαιωμένον ναόν της αγίας Τριάδος, ιερουργούμενον υπό ιερέων δύω. Εν τη περιφερεία του χωρίου υπάρχουσι παρεκκλήσιά τινα ηρειπωμένα όμως πάντα, οίον του αγίου Νικολάου, των Ταξιαρχών, του αγίου Γεωργίου και του Ευαγγελισμού, όπερ λέγεται ότι υπήρξε ποτε Μονή, διό το Παλαιομονάστηρον καλείται.” (ΔΟΚΙΜΙΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ, Σεραφείμ Ξενόπουλος, Αθήναι, 1884)

Στη φωτογραφία “Τμήμα του συνοικισμού Σινιάγκου πριν καλυφθεί από τα νερά της τεχνητής λίμνης Πουρναρίου. Το άσπρο δίπατο σπίτι είναι του Τέλη Βάσιου. Πάνω, δεξιά από την συστάδα κυπαρισσιών και πεύκων το Σχολείο και ο Αγ. Αθανάσιος. Κάτω ο κάμπος του Σινιάγκου”. Σινιάγκος είναι σλάβικη λέξη και σημαίνει Πέραμα όπως έχει μετονομαστεί από το 1954. Η ονομασία προέρχεται πιθανόν από το ότι ήταν πέρασμα προς Μπρένιστα και Κουμζιάδες. Περιλαμβάνει τους οικισμούς Άνω και Κάτω Πέραμα (Σινιάγκο) και Ασφακούλα, της οποίας η ονομασία προέρχεται από τον θάμνο Ασφάκα. Ακόμα η Γύρα του Γιώτη όπου τα Γιωτέϊκα επειδή σ’ αυτό το σημείο το ποτάμι κάνει στροφή. (Η φωτογραφία είναι από το βιβλίο του Χ. Ντάλα ΤΟ ΔΙΣΤΡΑΤΟ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑΜΕ, Αθήνα, 2008 )

—————

Ο Σινιάγκος μετά την τεχνητή λίμνη Πουρναρίου.
(Η φωτογραφία είναι από το βιβλίο του Χ. Ντάλα ΤΟ ΔΙΣΤΡΑΤΟ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑΜΕ, Αθήνα, 2008 )

Δημοσιεύθηκε στη Τα Τζουμέρκα και τα χωριά τους | Σχολιάστε

1954 : Η ομάδα του ΠΑΝΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ, ΚΕΡΚΥΡΑ

Δημοσιεύθηκε την 25 Ιουνίου 2021 από Anastasia Karra

————————–

1954 : Η ομάδα του ΠΑΝΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ ΣΤΟ Αχίλλειο στην Κέρκυρα όπου είχε πάει για τον αγώνα με τον ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟ, τον οποίο και νίκησε 2-0, με γκολ του Τάσου Ζέρβα και Νίκου Δρόσου. Μπορείτε να διαβάσετε όλα τα ονόματα των εικονιζόμενων στο σχόλιο που ακολουθεί.
(Η φωτο είναι από το αρχείο του Ν. Δρόσου και η παρουσίαση του Κ. Μπανιά)

Δημοσιεύθηκε στη Η ομάδα του Παναμβρακικού | Σχολιάστε

Εμπορεύσιμα προιόντα στα Τζουμέρκα – Εξαγωγή τυριού

Δημοσιεύθηκε την 24 Ιουνίου 2021 από Anastasia Karra

——————–
Για την Κτηνοτροφία στα Τζουμέρκα, ιδιαίτερα στους Μελισσουργούς διαβάζουμε ότι “…..δια των εξαγωγίμων προιόντων αυτής, ικανούς πόρους εις ρευστόν χρήμα εισήγεν εις την περιοχήν. Τοιαύτα δε ήσαν βούτυρον, τυρός εις ασκούς (τουλουμοτύρι)* εύγευστος, ευφημισμένος, βραβευθείς εις την Διεθνή Έκθεση των Παρισίων το1889 (είχε σταλή υπό αγοράσαντος εμπορευομένου, οικειοποιηθέντως τον τίτλον προελεύσεως)), τυρός λευκός (φέτα εις βαρέλια και εις άλλα δοχεία) ολόπαχος, κεφαλοτύρι εις κυλίνδρους βάρους 6-10 κιλών, κασέρι, λιπαρός, μαλακώτερος εις κεφάλια του αυτού, ως έγγιστα, βάρους, μυζήθρα, τυρός μάλλον σκληρός, εις σφαιρικά κεφάλια βάρους 2-4 κιλών, τυρός «Αγράφων-Τζουμέρκων» παρεμφερής προς γραβιέραν, εις κεφάλια κυλινδρικά βάρους 8-18 κιλών, ίδιος τύπος τυρού πολυτελείας, το πρώτον κατασκευασθείς εις στάνην «Πέτρας-Σέλλωμα- Μελισσουργών» υπό του τυροκόμου Βασιλείου Ευαγ. Γκονέζου κατά το 1909 και κατά το αυτό έτος τυχών του Α’ Βραβείου εις την εν Αθήναις Έκθεσιν της Ελληνικής Γεωργικής Εταιρείας και άλλα είδη.”
*Τυρί στο ασκί (τουλουμοτύρι) κατασκευάζονταν από πολλές οικογένειες κτηνοτρόφων στους Μελισσουργούς όπως οι οικογένειες Καλιαρντά, Γιάννη Μίντζα, Πανταζή Κολιού, Κολιοπάνου, Τρομπούκη και άλλες.( Πηγή : Ν. Παπακώστα, Ηπειρωτικα, Αθήναι, 1967)

Στη φωτογραφία ο Σπύρος Θ. Μολώνης φουσκώνει το τομάρι να το “γιομίσει” τυρί – Σκυλομαχαλάς Πραμάντων, Αύγουστος 1992 (Φωτο από Περιοδικό ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, τχ. 203, 1993)

Δημοσιεύθηκε στη Ποιμενική Ζωή | Σχολιάστε

Ανεβαίνουν στα Τζουμέρκα οι τσελιγκάδες με τα κοπάδια – Από τα ποτάμια ως τα λιβάδια (β’ μέρος)

Δημοσιεύθηκε την 24 Ιουνίου 2021 από Anastasia Karra

—————————
“Μετά την πηγούλα της Μπρούσκας, πρόβατα και βοσκοί βυθιζόμαστε στην αγκαλιά ενός πανάρχαιου δάσους από έλατα που ηχούσε σαν θάλασσα μακρινή και βαθιά στο πέρασμα της βουνήσιας αύρας παρασύροντάς μας στα μυστικά του. Το μονοπάτι κρύβεται στους ατέρμονους ίσκιους….Χωρίς να το καταλάβουμε φτάνουμε κατά τις οκτώ η ώρα σ’ένα ξέφωτο, σε μια ισκιάδα καστρωμένη με πελώρια έλατα, με ελεύθερη μόνο τη νοτιοανατολική πλευρά της, όπου ξετρυπώνει το μονοπάτι. Η τοποθεσία ονομάζεται « στη στρούγκα του Καλιαρντά» από την πέτρινη στρούγκα που υπάρχει εκεί ενισχυμένη με ελατίσια κλωνάρια. Πρόκειται για γιδόστρουγκα. Εδώ είναι το λημέρι του Μελισσουργιώτη αιγοβοσκού Καλιαρντά, το γιδοκόπαδο του οποίου ζει σε ημιάγρια κατάσταση και νέμεται ολόκληρο το βασίλειο των γκρεμών που υψώνονται ανατολικά και καταλήγουν στην κορυφή της Ρούιστας.
Έφεξε για τα καλά μα το φως της χαραυγής δεν φτάνει ακόμα ως εμάς. Οι πρώτες ηλιαχτίδες τρυπώνουν με κόπο στα πυκνά φυλλώματα των ελατιών , μάχονται με τις σκιές φωτίζοντας την ανείπωτη ομορφιά……Αφήνουμε τη στάνη του Καλιαρντά και βιαζόμαστε να διαβούμε «τη Μεγάλη Σάρα», μια απότομη πλαγιά και ρεματιά σπαρμένη με χαλίκια, πετρούλες, πέτρες και ογκόλιθους, γιατί από τα στεφάνια που χάσκουν ανατολικά της φτάνουν στ’ αυτιά μας ήχοι από τα κυπριά των γιδιών του Καλιαρντά και απόηχοι από τα τσακίσματα κάποιας πέτρας που κατρακυλάει. Σ’αυτούς τους γκρεμούς η φύση φαίνεται ότι ξέσπασε τη μανία της στο ατέρμονο πέρασμα του γεωλογικού χρόνου. Οι αγριόθωροι βράχοι της Μεγάλης Σάρας, απογυμνωμένοι από τις βροχές των αιώνων φέρουν αδρές τις νυχιές του χρόνου και μοιάζουν με στοιχειωμένους φρουρούς της διάβασης. Τρέμει η ψυχή μας μήπως μας βρει στο διάβα της κάποια θεόρατη κοτρόνα ξαμολημένη από τ’ αγριόγιδα και γίνουμε « μολόημα». Πριν τρία χρόνια σε τούτα τα πλάια του διαβόλου, μια πλακανίδα που εκσφενδονίστηκε από τα γίδια του Καλιαρντά, έκοψε στη μέση το κοπάδι του Μελισσουργιώτη βοσκού Νάσιου Μποχώτη, συνέθλιψε τέσσερα πρόβατα και ο ίδιος, που είχε άγιο, σώθηκε έντρομος με σπασμένα όλα του τα πλευρά. Είδε κι έπαθε ο άνθρωπος να αναλάβει τις δυνάμεις του………”
(Πηγή : Άρθρο του Ν. Καρατζένη με τίτλο Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΝΟΜΑΔΩΝ ΣΤΙΣ ΒΟΥΝΟΚΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ, Ηπειρωτική Εταιρεία, τχ. 293, 2005)

Στη φωτογραφία “Στο δρόμο για το Βουνό” (Φωτο του Κ. Μπαλάφα από το Λεύκωμα ΗΠΕΙΡΟΣ, Αθήνα, 2003)

“Ιούλιος 1991 : Ψηλά στην Κωστηλάτα, στα κρύα τα νερά, οι Θοδωριανίτες πραταραίοι. Κώστας Δ. Γκορόγιας, Λευτέρης Σ. Τζιούνης και Νώντας Μητρογιάννης κρεμάνε τα κριαροκούδουνα στα παρδαλά γκεσέμια τους” (Φωτογραφία του Ν. Καρατζένη όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό της ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ, ΤΧ. 196,1993)

Δημοσιεύθηκε στη Ποιμενική Ζωή | Σχολιάστε

Ο ΚΩΣΤΑΚΗΣ ΑΜΒΡΑΖΗΣ ΣΤΟΝ “ΑΕΤΟ”

Δημοσιεύθηκε την 23 Ιουνίου 2021 από Anastasia Karra

—————————
“Ξεκίνησε 16 χρονών έξω αριστερά στον ΑΕΤΟ το 1954 και μετά μετετέθη αμυντικό χαφ και σέντερ μπακ στην ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ, μεγαλούργησε όμως και στην ΠΑΝΑΧΑΙΚΗ (Β’ Εθνική), που ήταν αρχηγός και το αγαπημένο της παιδί. Τρομερός και ασύλληπτος στα χτυπήματα φάουλ. Στον αγώνα της Αναγέννησης με την Βέροια το 1963 εδώ στην Άρτα, η ομάδα έπαιζε ελλιπής. Ο διαιτητής έδωσε φάουλ υπέρ της Αναγέννησης στα 45 μέτρα. Πήρε φόρα ο Κωστάκης και τραβάει μια κανονιά αριστερή. Ο λοφίσκος κατέβηκε όλος προς τα κάτω από το πανηγύρι. Ο αγώνας έληξε 1-0 υπέρ της Αναγέννησης.”
(Φωτο από αρχείο Κ. Αμβράζη, σχόλιο Κ. Μπανιάς)

Δημοσιεύθηκε στη Η ομάδα του Αετού | Σχολιάστε

ΤΟ ΜΕΝΙΔΙΟΝ

Δημοσιεύθηκε την 23 Ιουνίου 2021 από Anastasia Karra

—————-
“Από Βόνιτσαν μετέβημεν κατ’ ευθείαν εις Μενίδι, εις τον μυχόν του κόλπου. Το Μενίδι είναι το επίνειον της Άρτης. Άλλοτε η συγκοινωνία εγένετο δια της Σαλαώρας ή της Κύπραινας, οπόθεν ο δρόμος είναι τεσσάρων περίπου ωρών, ενώ δια της νέας οδού, από Μενίδι, μεταβαίνει τις εφ’ αμάξης εις Άρταν εντός δύο ωρών. Η οδός, δεν είναι περίφημος, άλλ’ οπωσδήποτε είναι αμαξιτή. Γίνεται λόγος περί βελτιώσεώς της, πρόκειται δε να κατασκευασθή και άλλη οδός ήτις από Άρταν διευθυνόμενη προς βορράν και διασχίζουσα την ελευθερωθείσαν στενήν λωρίδα της Ηπείρου, θα συνενωθεί δια των στενών της Πίνδου, με το σύμπλεγμα των Θεσσαλικών οδών. Προ δεκαπέντε περίπου ετών το Μενίδι τούτο ήτο η φωλέα της ληστείας. Τις ετόλμα τότε να προσορμισθή εκεί άνευ στρατιωτικής συνοδείας ; Τα δάση και αι φάραγγες των πέριξ ορέων ήσαν τα κρησφύγετα ενόπλων συμμοριών, οι δε λησταί εύρισκον πρόχειρον καταφύγιον εις την γείτονα επικράτειαν (Τουρκική) οπότε τους εστενοχώρει η καταδίωξις των Ελληνικών αποσπασμάτων. Τούτο ήτο κληρονομία του παρελθόντος. Εις τα άβατα ταύτα όρη οφείλεται η επί Τουρκοκρατίας ύπαρξις των κλεφτών, οίτινες μόνοι εξεπροσώπευσαν διαρκώς την ένοπλον κατά της τυραννίας διαμαρτύρησιν και διετήρησαν το πολεμικόν της Ελληνικής φυλής πνεύμα κατά την μακράν διάρκειαν της δουλείας”.(Πηγή :“ΑΠΟ ΝΙΚΟΛΟΛΕΩΣ ΕΙΣ ΟΛΥΜΠΙΑΝ”, Δ. Βικέλας, Αθήναι, 1886)

Στη φωτογραφία “Το Μενίδι, στις αρχές της δεκαετίας του 1950”, από τη Συλλογή Βασ. Χολέβα 

1961 : ΜΕΝΙΔΙ – ΛΑΣΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

———————-
Από δεξιά : Τάκης Τζούβας, Κώστας Νικάκης, Νίκος Ψαθάς, Αριστοτέλης Κατσώρας, Κώστας Γιώτης, (ο θρυλικός Ρουμάνος). Γλεντζέδες, κανταδόροι, καλλίφωνοι, χιουμορίστες, απίθανοι καρατερίστες….Εποχές που δεν ξανάρχονται… (Φωτο & έρευνα Κ. Μπανιάς)

Δημοσιεύθηκε στη Ο Αμβρακικός και τα λιμάνια του | Σχολιάστε